Przyszłe informowanie i konsultowanie się z pracownikami...

Do kogo będzie miała zastosowanie projektowana ustawa?

Oczywiście adresatem projektu są pracodawcy. Jednak nie wszyscy bezwzględnie. Ustawodawca postanowił, iż ustawa będzie miała zastosowanie do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników, ale nie ma zastosowania do pracodawców nie prowadzących działalności gospodarczej. Ponadto przepisów ustawy, z wyjątkiem dotyczących zachowania poufności, ochrony i sankcji karnych, nie stosuje się do pracodawców, u których przed dniem wejścia w życie ustawy zostało zawarte porozumienie dotyczące informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji, pod warunkiem, że porozumienie to zapewni efektywność informowania i przeprowadzania konsultacji co najmniej równą określonej w ustawy, a przy tym uwzględniać będzie interes pracodawcy i pracowników.

Co należy rozumień pod pojęciem informowanie i przeprowadzanie konsultacji?

Informowanie to przekazywanie przedstawicielowi pracowników albo radzie pracowników danych w sprawach dotyczących pracodawcy umożliwiających zapoznanie się ze sprawą.

Natomiast przeprowadzanie konsultacji to wymiana poglądów oraz podjęcie dialogu między pracodawcą a przedstawicielem pracowników albo radą pracowników.

Jakie organy przedstawicielskie należy wybrać u pracodawcy?

U pracodawcy zatrudniającego do 100 pracowników wybiera się przedstawiciela pracowników, natomiast u pracodawcy zatrudniającego 100 i więcej pracowników wybiera się radę pracowników, która składa się z 3 członków u pracodawcy zatrudniającego do 300 pracowników, a z 5 u pracodawcy zatrudniającego 300 i więcej pracowników.

Członków rady wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez zakładowe oraz międzyzakładowe organizacje związkowe, reprezentatywne w rozumieniu Kodeksu pracy. W przypadku, gdy u pracodawcy nie działa organizacja związkowa, członków rady pracowników wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez co najmniej 10 pracowników.

Jak i kiedy ustalić liczbę pracowników zatrudnionych u pracodawcy?

Projekt postanawia, iż liczbę pracowników zatrudnionych u pracodawcy ustala się na podstawie przeciętnej liczby pracowników zatrudnionych w okresie ostatnich 6 miesięcy przed dniem powiadomienia o wyborach członków rady pracowników. W celu obliczenia przeciętnej liczny pracowników zatrudnionych w okresie ostatnich 6 miesięcy dodaje się liczby pracowników zatrudnionych w kolejnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez 6. W przypadku, gdy obliczenie takie ma być dokonane na rzecz pracodawcy, który działa krócej niż 6 miesięcy, dodaje się liczby pracowników zatrudnionych w kolejnych miesiącach i otrzymaną sume dzieli się przez liczbę tych miesięcy.

Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu pracownikowi, a bierne pracownikowi, który nieprzerwanie przepracował co najmniej 2 lata, chyba że pracodawca istnieje krócej niż 2 lata. Z prawa wybieralności została wyłączona „kadra kierownicza”.

Jak przebiegają wybory?

Wybory organizuje i finansuje pracodawca, a przeprowadza komisja wyborcza. Jednak takie szczegóły jak sposób przeprowadzania wyborów, skład i warunki powoływania oraz tryb działania komisji wyborczej określać powinien regulamin ustalony przez pracodawcę i uzgodniony z zakładowymi (międzyzakładowymi) organizacjami związkowymi (nie tylko reprezentatywnymi) działającymi u pracodawcy. W razie braku organizacji związkowych uzgodnienie regulaminu następuje z pracownikiem wyłonionym w trybie przyjętym u pracodawcy. Nieuzgodnienie regulaminu w terminie 30 dni uprawnia pracodawcę do samodzielnego jego ustalenia.

Wybory są bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym, ważne są wtedy, gdy będzie w nich uczestniczyć co najmniej 50% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, w przypadku braku takiego quorum przeprowadza się ponowne wybory. 

Projekt przewiduje także wybór członków rezerwowych, którzy będą wchodzić w skład rady w przypadku ustania członkostwa w radzie pracowników. Poza tym projekt przewiduje możliwość przeprowadzenia wyborów uzupełniających, jeżeli z powodu licznych przypadków ustania członkostwa w radzie pracowników, zostanie wyczerpany limit członków rezerwowych.

Jak długo członkowie rady pracowników piastować będę swoje funkcje? 

Kadencja rady pracowników trwa 2 lata, przy czym rada działa do dnia wyboru nowej rady, co zapewni ciągłość informacji i konsultacji z pracownikami. Na pracodawcy ciąży obowiązek zorganizowania nowych wyborów członków rady na co najmniej 14 dni przed upływem kadencji pracowników.

Czy członkowie rady pracowniczej podlegają szczególnej ochronie?

Tak, projekt przewiduje ochronę stosunku pracy członków rady pracowników na zasadach przewidzianych dla działaczy związkowych, tj. w okresie członkostwa w radzie i po jego zakończeniu przez połowę tego okresu.

Jaki zakres informacji pracodawca ma obowiązek przekazywać pracownikom?

Projekt postanawia, że pracodawca przekazuje radzie pracowników informacje dotyczące:

1. działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy oraz przewidywanych w tym zakresie zmian,

2. stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia,

3. działać, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia.

Obowiązek przekazywania informacji przez pracodawcę zgodnie z projektem pracodawca ma w przypadku przewidywanych zmian lub zamierzonych działań oraz każdorazowo na pisemny wniosek rady pracowników. Przekazanie informacji musi zostać dokonane przez pracodawcę w terminie, formie i zakresie umożliwiających radzie pracowników zapoznanie się ze sprawą, przeanalizowanie tych informacji oraz ewentualne przygotowanie się do konsultacji.

Konsultacje natomiast pracodawca ma obowiązek prowadzić z radą pracowników w sprawach związanych ze stanem, strukturą i przewidywanymi zmianami zatrudnienia oraz działaniami mającymi na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia, a także działaniami, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia.

Konsultacje polegać mają na wymianie poglądów oraz podjęciu dialogu. Powinny być prowadzone w terminie, formie i zakresie umożliwiającym pracodawcy podjęcie działać w sprawach objętych konsultacjami. Poza tym powinny być prowadzone na odpowiednim poziomie kierowniczym, w zależności od przedmiotu dyskusji, na podstawie informacji przekazanej przez pracodawcę oraz opinii przedstawionej przez radę pracowników i stanowiska członka rady pracowników.

Źródło:

- Rządowy projekt ustawy o informowaniu i przeprowadzaniu konsultacji z pracownikami (druk 3700).