W Sejmie projekt o rodzinnych ogrodach działkowych

Do Sejmu wpłynął projekt o rodzinnych ogrodach działkowych. Wydawałoby się, iż to jakiś przeżytek, jednak nie sposób tak nazywać zjawiska ciągle bardzo popularnego w naszym kraju. Duże połacie, szerokie obszary gruntu przeznaczone dla bezpośrednich użytkowników, które jednocześnie mają często zbawienny wpływ na otoczenie, środowisko naturalne. Obecnie w głównej mierze narzędzie aktywizujące emerytów, rencistów i bezrobotnych, czyli tych najuboższych w naszym społeczeństwie.

Czy obecnie istnieją regulacje prawne odnoszące się do ogrodów działkowych?

Tak. Obecnie sytuację prawną ogrodów działkowych, działkowców i ich organizacji reguluje ustawa z dnia 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych. Projekt zachowuje wiele jej rozwiązań.

Co nowego wprowadza omawiany projekt?

Projekt wprowadza pojęcie „rodzinnych ogrodów działkowych”, a więc rezygnuje z dotychczasowej nazwy „pracownicze”. Projektodawcy twierdzą, iż określenie ogrodów jako „rodzinnych” jest bardziej odpowiednie, gdyż takie sformułowanie właściwiej oddaje ich charakter i funkcje. Proponowana nazwa nawiązuje do rodzinnego charakteru działki i jej funkcji dla rodziny. Jest także zgodna z nazewnictwem stosowanych w organizacji między narodowej działkowców – Międzynarodowe Biuro Ogrodów Rodzinnych i Działkowych.

Jakie konkretne regulacje proponuje projekt?

Między innymi projekt ten precyzyjnie zdefiniował pojęcie „rodzinny ogród działkowy”. Określono również znaczenie ogrodów działkowych dla przyrody i środowiska, szczególnie miejskiego. Wymieniono najistotniejsze funkcje ekologiczne ogrodów, a zwłaszcza ich korzystny wpływ na naturalnej otoczenie i rewitalizację terenów zdegradowanych. Z racji pozytywnej roli ogrodów w urbanistyce i ekosystemie miast i gmin projekt obejmuje ogrody działkowe szczególną ochroną przewidzianej w przepisach o ochronie gruntów rolnych i leśnych, a także  w przepisach dotyczących ochrony przyrody i ochrony środowiska. Ma to zabezpieczyć tereny przeznaczone pod ogrody przed niekorzystnymi oddziaływaniami i zachować ich pozytywny charakter.

Projekt utrzymuje dotychczasowy status ogrodów działkowych jako urządzeń użyteczności publicznej, zatem ogrody zostały uznane za część infrastruktury, której bezpośrednim przeznaczeniem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.

Co wniesie omawiany projekt?

W związku z tym, iż bezsprzecznym jest pozytywny wpływ rodzinnych ogrodów działkowych dla środowiska i społeczności lokalnych, projekt wyznacza zadania organom władzy publicznej w zakresie ich istnienia i rozwoju. Przejawia się w powinności tworzenia warunków prawnych, przestrzennych i ekonomicznych dla rozwoju rodzinnych ogrodów działkowych. Dotyczy to w szczególności uwzględniania ogrodów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

Projekt ponadto dotyczy szczegółowych zagadnień odnoszących się do zakładania, funkcjonowania i likwidacji rodzinnych ogrodów działkowych.

Projekt wprowadza zasadę lokalizacji ogrodów jedynie na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Polskiego Związku Działkowców.

Czy zmienia się tryb przekazywania gruntów pod ogrody działkowe?

Właściwie nie. Projekt utrzymał bowiem dotychczasowe zasady. Tak więc ogród musi być przewidziany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, aby Skarb państwa lub jednostka samorządu terytorialnego mogła go przekazać PZD. Projekt przewiduje dwie formy prawne w tym zakresie. Podstawową jest użytkowanie, natomiast – fakultatywnie – grunt może być oddany w użytkowanie wieczyste. Nabycie i korzystanie z tych praw jest wolne od podatków i opłat, a w szczególności pierwszej i rocznych opłat za użytkowanie wieczyste. Uzasadnione jest to faktem przeznaczenia gruntu pod działalność ekologicznie i społecznie użyteczną.

Nadto projekt zachowuje dotychczasowe obowiązki gmin wobec rodzinnych ogrodów działkowych. Chodzi tu o zapewnienie niezbędnej infrastruktury dla ogrodów i przejęcia obowiązków utrzymania czystości na terenach do nich przylegających.

Projekt wzmacnia pozycję prawną indywidualnego działkowca. Przejawem tego jest precyzyjne zdefiniowanie treści prawa członka PZD do swojej działki. Zapis ten jednoznacznie przesądza o cywilnoprawnym charakterze tego prawa polegającym na korzystaniu z działki i czerpaniu z niej pożytków. Zachowano także możliwość nabycia przez działkowca ograniczonego prawa rzeczowego – użytkowania – do swojej działki. Poza tym w projekcie pojawia się zapis umożliwiający działkowcom ujawnienie swoich praw w księdze wieczystej. Nowością jest także wprowadzenie zapisu zezwalającego oddawanie działek w bezpłatne użytkowanie instytucjom prowadzącym działalność społeczną, oświatową, kulturalną, wychowawczą, rehabilitacyjną, dobroczynną lub opieki społecznej.

Projekt przyznaje działkowcom własność wszystkich nasadzeń i obiektów znajdujących się na ich działkach. Jest to wyjątek od ogólnej zasady wynikającej z kodeksu cywilnego, że własność naniesień jest nierozerwalnie związana z własnością gruntu.

Projekt zawiera także generalny przepis o zwolnieniu PZD z podatków i opłat administracyjnych z tytułu prowadzonej działalności statutowej, a jego członków z tytułu użytkowania działek.

Proponowane regulacje zawierają także zasady dotyczące kwestii likwidacji rodzinnego ogrodu działkowego.

Prawie cała ustawa miałaby wejść w życie pod 14 dniach od jej ogłoszenia.

Źródło:

• Poselski projekt ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych (druk 3905)

Zespół
e-prawnik.pl