Odpowiedź prawnika: Umorzenie postępowania administracyjnego
W myśl art. 105 par. 1 kodeksu postępowania administracyjnego, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, jeżeli postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe. Skoro zatem - jak wskazuje treść pytania - organ administracji uznał, że postępowanie administracyjne w zakresie dokonanej samowoli budowlanej nie może się dalej toczyć ze względu na to, że wnioskodawca nie jest stroną, potwierdził on tym samym okoliczność, że po stronie wnioskodawcy brak jest okoliczności uzasadniających jego związek przedmiotowy z dokonaną samowolą. Przypomnijmy bowiem, iż wedle definicji określonej w art. 28 kpa, stroną postępowania administracyjnego jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Umarzając postępowanie w tej sprawie na podstawie tego, iż wnioskodawcy nie można przypisać statusu strony tego postępowania, organ administracji wydał decyzję administracyjną i przesądził okoliczność, że w tej samej sprawie nie będzie mogła być wydana decyzja o takim zakresie regulacji, jak w decyzji o umorzeniu i dodatkowo z takim samym zakresem osobowym. Wydaje się jednak, iż organ administracji będzie uprawniony do wszczęcia postępowania w sprawie dokonania samowoli budowlanej z zastrzeżeniem jednak, iż nie będzie ono dotyczyć osoby, która wszczęła postępowania umorzone. Bezprzedmiotowość, która była przesłanką umorzenia dotyczyła bowiem osoby wnioskodawcy. Nie zmienia powyższego stanowiska fakt, iż zgodnie z treścią art. 156 par. 1 pkt 3 kpa, organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją administracyjną. W przepisie tym chodzi jednak o następujące kolejno po sobie decyzje załatwiające sprawę co do istoty. W opisywanym przypadku faktycznie może zapaść decyzja również dotycząca samowoli budowlanej, jednakże dotyczyć ona będzie podmiotów wykazujących rzeczywisty związek z tą samowolą (co nie było przesłanką postępowania zakończonego decyzją o umorzeniu). Organ administracji mógł umorzyć postępowanie w sprawie samowoli wszczęte przez osobę nie będącą stroną tego postępowania, a następnie wszcząć postępowanie dotyczące tej samej samowoli, jednakże z udziałem właściwych stron.
Warto również zauważyć, że zgodnie z art. 61 par. 1 kpa, postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu, stąd wyłania się zatem umocowanie organu administracji do wszczęcia postępowania w sprawie samowoli budowlanej.
