Zlecenie zadania innemu podwykonawcy

Odpowiedź prawnika: Zlecenie zadania innemu podwykonawcy

Art. 480 kodeksu cywilnego wprowadza do porządku prawnego instytucję tzw. wykonania zastępczego. Jego istota polega na tym, że wierzyciel, w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, może zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika. Jak wskazuje T. Wiśniewski (Dmowski Stanisław, Sychowicz Marek, Ciepła Helena, Kołakowski Krzysztof, Wiśniewski Tadeusz, Żuławska Czesława, Gudowski Jacek, Bieniek Gerard „Najnowsze wydanie: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I” Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 851) wierzyciel nie musi korzystać z uprawnień przysługujących mu na podstawie art. 480 kc, ale wystąpić z powództwem o zobowiązanie dłużnika do wykonania danej czynności. W takim wypadku, jeżeli dłużnik nie wykonałby jednak czynności w wyznaczonym terminie, wierzyciel będzie mógł od razu domagać się wszczęcia przeciwko dłużnikowi egzekucji w trybie art. 1049 k.p.c. Nie jest wtedy konieczne wytaczanie odrębnego procesu mającego na celu uzyskanie wyroku dającego podstawę do zastępczego wykonania czynności. Ponadto we wniosku egzekucyjnym wierzyciel może zażądać jednocześnie wezwania dłużnika do dokonania czynności, udzielenia mu upoważnienia do wykonania zastępczego i przyznania odpowiedniej kwoty na pokrycie kosztów tego wykonania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1968 r., sygn. III CZP 37/68).

W nagłych przypadkach dopuszczalne będzie wykonanie czynności na koszt dłużnika bez sądowego upoważnienia. Przy czym tutaj wierzyciel działa na własne ryzyko, jeśli więc nagłość wypadku w rzeczywistości by nie występowała wierzyciel będzie ponosił wobec dłużnika odpowiedzialność za szkodę. Będzie to odpowiedzialność deliktowa (art. 415 kc).

Z kolei art. 636 kc określa uprawnienia wierzyciela w przypadku wykonywania przez dłużnika dzieła w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową. W takim przypadku po pierwsze należy wezwać przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Dopiero po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Zagadnienie dotyczące relacji tych dwóch instytucji prawnych rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2002 r., (sygn. III CZP 86/2001). Sąd zwrócił uwagę, że art. 480 kc dotyczy sytuacji niewykonania zobowiązania, a nie nienależytego jego wykonywania. W uzasadnieniu sędziowie podkreślili, że jak ujmuje się w doktrynie, niewykonanie zobowiązania zachodzi wówczas, gdy w zachowaniu się dłużnika nie występuje nic, co odpowiadałoby spełnieniu świadczenia, natomiast nienależyte wykonanie zobowiązania ma miejsce wówczas, gdy zachowanie się dłużnika zmierzało do spełnienia świadczenia, a nawet dłużnik według własnej oceny spełnił świadczenie, jednakże osiągnięty przez niego wynik odbiega pod określonymi względami od tego, na czym miało polegać prawidłowo spełnione świadczenie. Nieterminowe wykonywanie dokumentacji nie może być w świetle powyższego uznane za niewykonanie zobowiązania, a co za tym idzie art. 480 kc nie znajdzie zastosowania (nie stosuje się go do nienależytego wykonania zobowiązania – z uzasadnienia uchwały, przyp. red.). Należy zatem uznać, że przepis art. 636 kc ma charakter szczególny wobec regulacji z art. 480 kc.