Kontakty dziadków z wnukami
Stan faktyczny
Nasza wnuczka ma 2 lata. Synowa (nie ma jeszcze rozwodu) nie mieszka już z naszym synem. Będąc jeszcze w ciąży zamieszkała ze swoim przyjacielem. W chwili obecnej uniemożliwia nam, dziadkom, kontakty i spotkania z wnuczką. Bardzo nam zależy na tym, by wnuczka miała dziadków. Jakie działania możemy podjąć aby uzyskać możliwość widzenia z wnuczką?
Opinia prawna
Niniejsza opinia prawna została sporządzona w oparciu o następujące akty prawne:
ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 r. Nr 9 poz. 59 ze zm.)
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 Nr 43, poz. 296 ze zm.)
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy reguluje jedynie zagadnienie osobistej styczności rodziców z dzieckiem. Zgodnie z brzmieniem art. 113 § 1 i 2 kro: "Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy zakaże rodzicom pozbawionym władzy rodzicielskiej osobistej styczności z dzieckiem. W wyjątkowych wypadkach sąd opiekuńczy może ograniczyć osobistą styczność z dzieckiem rodziców, których władza rodzicielska została ograniczona, przez umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej." Poza regulacją prawną pozostawiono kwestię osobistych kontaktów pozostałych krewnych lub innych osób bliskich z dzieckiem. Nie oznacza to jednak, że prawo dopuszcza bezpodstawne pozbawianie dziecka kontaktów z dalszą rodziną. Nadrzędną zasadą prawa rodzinnego jest dobro dziecka. Przepis art. 95 § 3 kro stanowi wprost, iż władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
Na tym tle w kwestii kontaktów dziadków z wnukami wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 czerwca 1988r., sygn. akt III CZP 42/88 (OSNC 1989/10 poz. 156) stwierdzając, że "dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dzieci.
" Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powyższej uchwały wskazał w szczególności, iż zakres władzy rodzicielskiej nie oznacza wyłączności rodziców w stosunku do dziecka i powinna być ona wykonywana tak jak tego wymaga dobro i interes dziecka. "Dla pełnego rozwoju jego osobowości rodzice powinni umożliwić dziecku kontaktowanie się z jego krewnymi przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające często z silnych więzów emocjonalnych, zwłaszcza dziadków z wnukami, wychowujących je od niemowlęcia, mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Takie zachowanie dziadków, okazywanie przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono dla jego dobra." Uregulowanie tej kwestii na drodze sądowej nie ingeruje w zakres władzy rodzicielskiej, gdyż prawo do osobistej styczności z dzieckiem nie jest elementem władzy rodzicielskiej.Skoro zatem nie mogą Państwo dojść do porozumienia z synową w niniejszej sprawie, jedynym rozwiązaniem jest skierowanie sprawy na drogę postępowania cywilnego. W tym wypadku należy złożyć do sądu wniosek o uregulowanie przez sąd Państwa osobistej styczności z wnuczką. Sądem właściwym miejscowo jest sąd rejonowy, w okręgu którego dziecko ma miejsce zamieszkania, a zatem będzie to miejsce zamieszkania matki dziecka, skoro z nią dziecko stale przebywa (art. 569 w zw. z art. 568 kpc i art. 26 § 2 kc). Jest to sprawa rozpoznawana w postępowaniu nieprocesowym. Opłata sądowa od wniosku wynosi 30 zł. Kwestię tę sąd opiekuńczy będzie rozstrzygał na podstawie art. 109 § 1 kro. Gdy matka bezpodstawnie uniemożliwia lub poważnie utrudnia kontakty krewnych (w tym dziadków) z dzieckiem, sąd może zakazać rodzicom takiego postępowania i uregulować sposób utrzymywania osobistych kontaktów tych krewnych z dzieckiem (wyznaczając dla przykładu dni w tygodniu, w których będą Państwo mogli widywać wnuczkę).
