Ocena formalna projektów w RPO

Jakość, czytelność i przejrzystość kryteriów formalnych w działaniach skierowanych do przedsiębiorców w Regionalnych Programach Operacyjnych jest bardzo różna, wiele z nich nie ma żadnego merytorycznego uzasadnienia, jest niezrozumiała lub niejednoznaczna.

Regiony w niewielkim stopniu stosują kryteria uznane przez ekspertów PKPP Lewiatan za optymalne.

Kryteria formalne są pierwszym testem procedur konkursowych w działaniach współfinansowanych z funduszy unijnych - determinują poziom obciążeń biurokratycznych związanych z ubieganiem się o dotację.

Zestawienie kryteriów formalnych

PKPP Lewiatan od 2004 roku postuluje maksymalne uproszczenie tych kryteriów, tak aby dobre projekty nie odpadały z powodu absurdalnych, nadmiernie restrykcyjnych czy niezrozumiałych zasad.

Przez ostatnie lata namawialiśmy instytucje organizujące konkursy do rezygnacji z papierowych wersji wniosku na rzecz elektronicznych, które nie wymagają parafek, pieczątek, kopiowania oraz potwierdzania za zgodność z oryginałem i pozwalają skupić się na zawartości merytorycznej projektu. Proponowaliśmy także zdecydowane ograniczenie liczby składanych przez projektodawców załączników i przeniesienie obowiązku ich dostarczenia na etap podpisania umowy. Przede wszystkim jednak chcieliśmy, aby kryteria formalne były proste, czytelne, przejrzyste i sformułowane w jednoznaczny sposób, który pozwala na ich łatwą weryfikację.

W okresie 2007-2013 część naszych postulatów została spełniona. Wnioski są prostsze, a większość załączników zastąpiono oświadczeniami stanowiącymi integralną część wniosku lub wymagane są dopiero przed podpisaniem umowy. Te uproszczenia dotyczą jednak przede wszystkim programów centralnych (PO KL i PO IG).

Znacznie gorsza jest sytuacja w konkursach dla przedsiębiorców organizowanych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Samorządy korzystają z większej samodzielności i projektują własne kryteria formalne i merytoryczne. O ile w tym drugim przypadku zróżnicowanie może być zrozumiałe i wynika z innych strategii rozwoju, a co za tym idzie innych programów wsparcia, jeśli chodzi o kwestie formalne ta różnorodność - podejścia, sformułowań, zakresu -
jest w naszej ocenie wadą, a nie zaletą.



W opinii PKPP Lewiatan, w przypadku kryteriów formalnych, wszystkie instytucje organizujące konkursy powinny wymagać od beneficjenta tylko minimum niezbędnego dla prawidłowego przeprowadzenia oceny merytorycznej. Należy jednak ustalić definicję wymogów niezbędnych. Co więcej, programy regionalne i centralne powinny posługiwać się tak samo brzmiącymi i jednoznacznymi kryteriami. Beneficjenci korzystający ze środków unijnych zasługują na jednakowe traktowanie w tym zakresie. Zbyt wiele kryteriów formalnych, które okazały się nieracjonalne, zostało przetestowanych w okresie 2004-2006 - nie widzimy potrzeby powtarzania tego ćwiczenia.

Kryteria formalne nie powinny być traktowane jako test na sprawność wnioskodawcy, a narzędzia z których korzysta powinny chronić go przed popełnieniem błędu. Dlatego wnioski powinny być przygotowywane w generatorze wniosków, który umożliwiałby jednoznaczne porównanie wersji papierowej z elektroniczną (np. poprzez sumę kontrolną) oraz chroniłby przed modyfikacjami sam formularz oraz treść wniosku w trakcie oceny. Generator powinien informować o polach, których wypełnienie jest wymagane, pełnić funkcję arkusza kalkulacyjnego z automatycznie przeliczanymi kwotami oraz zawierać bądź wpisane dane stałe dla danego naboru/ konkursu (np. nazwę działania) bądź rozwijane listy.
Konieczne jest systematyczne upowszechnianie najlepszych praktyk i umożliwienie po szczególnym instytucjom porównania z liderami stosującymi dobre rozwiązania. Dlatego PKPP Lewiatan stworzyła swoisty benchmarking - wzorcowy zestaw kryteriów formalnych. Propozycje powstały w oparciu o sformułowania kryteriów, które już są stosowane w różnych działaniach i programach i zostały uznane przez ekspertów PKPP Lewiatan za najtrafniejsze.

Co ważne, nie są to w naszym przekonaniu kryteria doskonałe i docelowe, ale propozycja kompromisowa, której wprowadzenie nie wymaga przeformułowania całego systemu wyboru projektów, ani zaawansowanych narzędzi informatycznych. Dlatego np. nie uwzględniliśmy możliwości natychmiastowego zastosowania elektronicznych formularzy wniosku i rezygnacji z wersji papierowych, chociaż pozostaje to jednym z naszych postulatów.

Proponowane przez PKPP Lewiatan kryteria wzorcowe:

  • Wniosek złożony w instytucji wskazanej w ogłoszeniu o konkursie.
  • Wniosek złożony w terminie wskazanym w ogłoszeniu o konkursie.
  • Wniosek złożony na właściwym dla danego Działania formularzu (formularz wniosku powinien być wskazany w ogłoszeniu o konkursie).
  • Wniosek wypełniony w jęz. Polskim.
  • Wniosek podpisany przez osobę uprawnioną do podejmowania decyzji w imieniu wnioskodawcy .
  • Wniosek złożono w 2 egzemplarzach.
  • Do wersji papierowej wniosku załączono wersję elektroniczną.
  • Wersja papierowa (2 egzemplarze) jest tożsama z wersją elektroniczną wniosku
(suma kontrolna na wszystkich stronach wniosku oraz wersji elektronicznej wniosku jest jednakowa).
  • Wniosek zawiera wszystkie strony.
  • Wszystkie wymagane pola we wniosku zostały wypełnione (pola, których wypełnienie jest obligatoryjne wskazuje instrukcja wypełniania wniosku).
  • Do wniosku załączono wszystkie wymagane załączniki określone w ogłoszeniu o konkursie.
  • Wniosek jest trwale spięty.
  • Wnioskodawca (oraz Partner, jeśli dotyczy) należy do kategorii beneficjentów wskazanych w ogłoszeniu o konkursie, uprawnionych do ubiegania się o dofinansowanie.
  • Wnioskodawca nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o dofinansowanie na podstawie art. 211 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r o o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104).
  • Wnioskodawca prowadzi działalność na terenie RP/ województwa.
  • Projekt jest realizowany na terenie województwa.
  • Okres realizacji projektu jest zgodny z terminem podanym w ogłoszeniu o konkursie/ okresem programowania.
  • Wnioskowana kwota wsparcia jest zgodna z maksymalna i/lub minimalną wartością dotacji wskazaną w ogłoszeniu o konkursie.
  • Udział procentowy wnioskowanej kwoty wsparcia w kwocie wydatków kwalifikowalnych projektu jest zgodny z maksymalnym limitem określonym w ogłoszeniu o konkursie.
  • Wartość projektu jest zgodna z kwotami (minimalną i/ lub maksymalną) określonymi w ogłoszeniu o konkursie.
  • Poziom cross- financingu nie przekracza dopuszczalnego limitu.
  • Przedmiot projektu nie dotyczy rodzajów działalności wykluczonych (PKD/EKD) z możliwości uzyskania wsparcia w ramach Działania.

Benchmarking PKPP Lewiatan opiera się na następujących założeniach:
  • Ocena formalna powinna polegać na sprawdzeniu podstawowych elementów projektu, które pozwalają upewnić się, że wniosek został przygotowany przez uprawnionego beneficjenta, w sposób umożliwiający pełne przeprowadzenie oceny merytorycznej;
  • Ocena formalna powinna dotyczyć technicznych aspektów związanych z wnioskiem, wnioskodawcą i projektem;
  • Przeprowadzenie oceny formalnej powinno się odbywać bez konieczności zapoznania się z treścią wniosku (uzasadnieniem projektu, celami projektu, budżetem);
  • Błędy formalne powinny być możliwe do poprawienia/ uzupełnienia, za wyjątkiem złożenia wniosku poza terminem, w niewłaściwej instytucji, przez niekwalifikowanego wnioskodawcę;
  • Ocena formalna powinna być dokonywana natychmiast po złożeniu wniosku;
  • Podstawą oceny formalnej powinny być kryteria w brzmieniu przyjętym przez Komitet Monitorujący. Kryteria te nie powinny być uzupełniane lub rozszerzane w dokumentach innego typu;
  • Kryteria formalne powinny być jasne i zrozumiałe bez dodatkowych interpretacji oraz wyjaśnień oraz jednoznacznie wskazywać obowiązki wnioskodawcy;
  • Jedno kryterium powinno odnosić się do jednego obszaru poddawanego ocenie (niewłaściwe są kryteria zawierające dwa lub więcej elementów). Wyjątkiem jest kryterium dotyczące kwalifikowalności beneficjenta, które może składać się z kilku podkategorii, zgodnie z zasadami udzielania wsparcia w danym regionie (np.: „wnioskodawca jest uprawniony do ubiegania się o dofinansowania, tzn.: jest mikroprzedsiębiorcą i prowadzi działalność na terenie województwa")
  • Zbędne jest parafowanie wszystkich stron wniosku, jeśli wersje elektroniczne i papierowe są tożsame, a wniosek podpisano we wskazanym miejscu;
  • Niewłaściwe są kryteria formalne odwołujące się ogólnie do zgodności z innymi dokumentami (np. „wniosek wypełniono zgodnie z instrukcją", „poziom dofinansowania zgodny z RPO"), kryteria nie wskazujące jednoznacznie źródła informacji lub kryteria zbyt ogólne/ niejednoznaczne (np. „warunki wstępne").
  • Niewłaściwe jest jednoczesne stosowanie kryteriów, których zakres oceny nakłada się - oceniają tą samą kwestię (np. „suma kontrolna wersji papierowej i elektronicznej jest jednakowa" i „wersje papierowe i elektroniczne są tożsame")
  • Zakaz podwójnego finansowania wydatków powinien być elementem umowy o dofinansowania projektu i podlegać weryfikacji w trakcie jego realizacji;
  • Kwestie takie jak:

- ocena budżetu (poprawność wyliczeń, kwalifikowalność wydatków, racjonalność wydatków)
- ocena wykonalności projektu (kondycja finansowa projektodawcy, zasoby osobowe, źródła finansowania itp.)
- ocena rezultatów (adekwatność, zgodność z celami, weryfikowalność, itp.)
- ocena trwałości projektu
- ocena zgodności z politykami horyzontalnymi
- ocena zgodności z celami Działania, zakresem wsparcia, itp.
stanowią element oceny merytorycznej (wymagają zapoznania się z treścią wniosku).

Ranking list kryteriów formalnych w działaniach wspierających przedsiębiorczość w Regionalnych Programach Operacyjnych

Liczba kryteriów formalnych stosowanych w regionie

Liczba kryteriów formalnych stosowanych w regionie zgodnych z 22 uznanymi przez PKPP Lewiatan za wzorcowe

Udział wzorcowych kryteriów formalnych wśród kryteriów formalnych stosowanych w regionie

Dolnośląskie

22

10

45%

Kujawsko-pomorskie

27

15

56%

Lubelskie

39

17,5

45%

Lubuskie

48

13

27%

Łódzkie

41

16

39%

Małopolskie

9

1

11%

Mazowieckie

31

13

42%

Opolskie

11

5

45%

Podkarpackie

26

11

42%

Podlaskie

28

12

43%

Pomorskie

38

14,5

38%

Śląskie

27

15

56%

Świętokrzyskie

30

11,5

38%

Warmińsko-mazurskie

11

5,75

52%

Wielkopolskie

39

15

38%

Zachodniopomorskie

24

6,25

26%

Przedstawiając wzorcowe kryteria formalne oraz ranking list kryteriów w Regionalnych Programach Operacyjnych chcemy rozpocząć dyskusję nad zestawem wymogów formalnych, które byłyby w sposób jednolity stosowane we wszystkich konkursach dotyczących przedsiębiorców.

Uważamy, że wszyscy przedsiębiorcy, niezależnie od miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, powinni mieć stworzone, w oparciu o racjonalne i uzasadnione wymogi biurokratyczne, równe warunki dostępu do środków UE. Dlatego niepokoi nas bardzo różna jakość stosowanych w regionach kryteriów formalnych, z których bardzo wiele nie ma żadnego merytorycznego uzasadnienia lub jest niezrozumiała czy niejednoznaczna. Liczymy że przedstawione przez PKPP Lewiatan zestawienie zainspiruje instytucje organizujące konkursy do ponownej analizy stosowanych kryteriów oraz zwróci uwagę członków Komitetów Monitorujących RPO, które są odpowiedzialne za przyjmowanie kryteriów, na poszczególne zapisy występujące w ich regionie.

Źródło: PKPP Lewiatan, www.pkpplewiatan.pl


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika