Optymalizacja podatkowa z wykorzystaniem jurysdykcji podatkowej Cypru

Cypr jest jednym z najczęściej wykorzystywanych specjalistycznych rajów podatkowych przez członków Wspólnoty Europejskiej, gdyż posiada najniższy w całej Wspólnocie podatek dochodowy od osób prawnych wynoszący 10%. Obecna wysokość opodatkowania dochodu od osób prawnych na Cyprze jest wynikiem oddziaływania na jego jurysdykcje podatkową władz Unii Europejskiej (dalej: UE). Republika Cypryjska przed wstąpieniem do UE musiała bowiem zrezygnować z preferencyjnego opodatkowania spółek zagranicznych obciążających ich dochód na poziomie 4,25%. Zgodnie z żądaniami władz wspólnotowych podatek ten powinien zostać zrównany z podatkiem płaconym przez miejscowe spółki cypryjskie, czyli jego poziom miał wynosić 30%. Władze Cypru wywalczyły kompromisowe rozwiązanie ustalając jednolity podatek dochodowy od osób prawnych obciążający na tym samym poziomie miejscowe, jak i zagraniczne osoby prawne na poziomie 10%. Rząd w Nikozji uargumentował swą decyzję potrzebą nadrobienia zaległości gospodarczych w stosunku do innych członków Wspólnoty Europejskiej.

Do realizacji tego celu potrzebny jest łagodny system podatkowy przyciągający zagranicznych inwestorów. Władze Republiki Cypryjskiej podkreśliły również, że  Irlandia ma 12,5 procentową stawkę podatku dochodowego od osób prawnych choć jest krajem dużo bogatszym od Cypru więc nie ma przeszkód, aby Cypr posiadał 10 procentowy podatek dochodowy od osób prawnych . Cypr nie łamiąc unijnego prawa wywalczył również zwolnienia od podatku  z dywidend, opłat z licencji i od zysków kapitałowych oraz dochodów uzyskiwanych ze sprzedaży udziałów w spółkach. Pomimo, że to państwo po wejściu do UE musiało podnieść  podatek dochodowy obciążający zagraniczne osoby prawne z 4,25% do 10% to liczba zagranicznych inwestorów wzrosła z 8,5 tys. w roku 2002 do 14,5tys. w roku 2005[1]. Spowodowane to było przystąpieniem Cypru do Wspólnoty Europejskiej (dalej: WE). Dzięki temu podniesienie podatku zrekompensowane zostało przychylnym dla zagranicznych inwestorów unijnym ustawodawstwem, które zapewnia ważną dla międzynarodowych inwestycji swobodę przepływu towarów, osób, usług i kapitału. Duże znaczenia dla międzynarodowego planowania podatkowego ma zwłaszcza dyrektywa Rady Unii Europejskiej Parent-Subsidiary. Dyrektywa ta zakłada zwolnienie z opodatkowania dywidend wypłacanych między podmiotami będącymi podatnikami podatku dochodowego na terytorium państw UE. Podmioty te mogą skorzystać ze zwolnień, jeżeli udział spółki otrzymującej dywidendę w kapitale spółki wypłacającej kształtuje się przez okres dwóch lat na poziomie 15%, a od roku 2009 na poziomie 10%[2].

            Cypr posiada również najniższy podatek od towarów i usług w całej UE. Podatek ten jest zharmonizowany z prawem WE. Rejestracja podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą jako podatnika VAT jest obowiązkowa, jeżeli wartość obrotów podlegających temu podatkowi przekroczy 9 tys. funtów cypryjskich[3] w ciągu poprzedzających 12 miesięcy lub występuje uzasadnione przypuszczenie, że w ciągu rozpoczynających się 30 dni obroty przekroczą 9 tys.

funtów cypryjskich. 15% to stawka podstawowa cypryjskiego podatku od towarów i usług. Pozostałe stawki tego podatku kształtują się na poziomie 0%[4], 5%[5] i 8%[6]. Natomiast zwolniony z podatku VAT jest wynajem nieruchomości, usługi finansowe, usługi medyczne, usługi pocztowe, usługi ubezpieczeniowe, obrót działkami budowlanymi jeżeli wniosek o pozwolenie na budowę został złożony przed 1 maja 2004 roku[7]. Deklaracje VAT podatnicy są zobowiązani składać kwartalnie, również droga elektroniczną. Zapłata podatku należnego powinna być dokonana w ciągu 40 dni od zakończenia danego kwartału[8].

            Podatkowa atrakcyjność Cypru związana jest także z faktem, że państwo to jest stroną wielu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Głównym celem tego typu umów jest ochrona dochodu uzyskanego w jednym państwie i przekazanego do drugiego państwa przed opodatkowaniem w obydwu państwach. Umowy te zawierają mechanizm umożliwiający udzielenie kredytu płatnikowi podatku dochodowego, który już zapłacił podatek w państwie uzyskania dochodu. W tym przypadku całkowity podatek dochodowy nie jest zwykle większy niż maksimum takich dwóch stawek. Dochody, którym ochronę podatkową zapewniają te umowy to dywidendy, odsetki oraz opłaty licencyjne. Podatek jest odliczony przez stronę umowy wypłacającą w formie podatku potrąconego, tak więc odbiorca otrzymuje czystą kwotę. Następnie odbiorca stosuje prawo do kwoty potrąconego podatku, którą potrąciła strona wypłacająca. Spółki zagraniczne na Cyprze nie muszą pobierać podatku potrąconego z wypłaty dywidend, odsetek i opłat licencyjnych osobom, które nie mają stałego pobytu na Cyprze[9]. Stawki procentowe podatku potrąconego odnoszące się do dochodów przesłanych na Cypr z krajów, które mają zawarte z tym państwem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zostały przedstawione w tabeli I.

Tabela I: Stawki procentowe podatku potrąconego odnoszące się do dochodów przesłanych na Cypr z krajów, które mają zawarte z tym państwem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Źródło: A taxation of companies, Supplementary Service to European Taxation, European Taxation nr 5 2003, Published by the International Bureau of Fiscal Documentation, Section A,  s.  Cyprus: 5-6.

            Dla korzystania z przywilejów podatkowych Republiki Cypryjskiej, w tym również tych zawartych w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, należy przede wszystkim założyć na jej terytorium przedsiębiorstwo. Każdy potencjalny udziałowiec nie mieszkający na Cyprze powinien mieć możliwość zakupienia akcji spółki utworzonej w tym państwie. Spółka ta może zostać zarejestrowana pod dowolną nazwą oprócz nazw, na które potrzebne jest odpowiednie zezwolenie władz. Uzyskanie tego zezwolenia dotyczy nazw zawierających słowa takie, jak Bank, Global, National, Imperial, Commonweatlh, Co-operative i Wordwide. Jeśli przedsiębiorstwo posiada ograniczoną odpowiedzialność powinno zawierać w nazwie słowo Limited. Umowa spółki na wzór angielski musi zawierać rodzaj działalności, nazwę, liczbę akcji i wartość każdej z nich, sposób płatności za akcje i stwierdzenie o ograniczonej odpowiedzialności udziałowców. Należy także dołączyć dane personalne dyrektorów i sekretarza oraz adres zarejestrowanego biura. Biuro spółki musi być zarejestrowane na terytorium Cypru. Jego adres zamieszcza się w rejestrze spółek zwanym Registrar of Companies. Zagraniczne spółki mają obowiązek wyznaczenia przynajmniej jednego dyrektora, który może być osobą fizyczną dowolnej narodowości. Każda spółka musi również posiadać sekretarza rezydującego na Cyprze, którego wyznacza dyrekcja. Nie istnieją wymagania co do minimalnego kapitału statutowego i akcyjnego, pokrytego przez subskrybentów. Kapitał akcyjny może być podzielony na dowolne nominały, musi jednak być wyrażony w funtach cypryjskich. Najczęściej emitowane są akcje o wartości nominalnej 1 euro, ale nie ma wymagań co do minimalnej wartości akcji. Istnieje natomiast nakaz emitowania wyłącznie akcji imiennych. Dla zachowania anonimowości można powierzyć własne udziały zarządowi dyrektorowi nominalnemu, albo zarządowi powierniczemu. Spółka musi posiadać co najmniej dwóch udziałowców. Procedury związane z utworzeniem nowych spółek trwają około 30 dni.

Po otworzeniu spółki należy prowadzić rejestr akcji wydanych przez nią. Informacje o akcjach wraz z danymi dotyczącymi dyrekcji i sekretarza powinny być dołączone do rocznego raportu. Coroczne, jak i nadzwyczajne, walne zgromadzenia akcjonariuszy nie muszą być organizowane na Cyprze. To samo dotyczy posiedzeń zarządu, które może zwołać dyrektor lub sekretarz spółki także poza granicami wyspy[10].

            W celu korzystania z przywilejów podatkowych warto otworzyć cypryjską spółką holdingową. Nie  jest to nazwa do końca właściwa, ponieważ prawo cypryjskie umożliwia zastosowanie regulacji podatkowych spółki holdingowej w odniesieniu do prywatnych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (privite limited company) oraz publicznych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (public limited company). Wewnętrzne przepisy prawa cypryjskiego pozwalają na otworzenie powyższych spółek jako spółek jednoosobowych[11].

            Spółka cypryjska posiadająca status rezydenta podatkowego na Cyprze podlega opodatkowaniu stawką podatku dochodowego w wysokości 10%. Jeżeli czynności kontrolne i zarządzające spółki holdingowej są wykonywane na terytorium Republiki Cypryjskiej, to uznaje się ją za cypryjskiego rezydenta podatkowego. Coroczne sprawozdanie finansowe jest podstawą do obliczenia dochodu podlegającego opodatkowaniu. W przypadku, gdy cypryjska spółka mająca status cypryjskiego rezydenta podatkowego, osiąga dochód pośrednio lub bezpośrednio za pośrednictwem zagranicznego zakładu, jej dochody nie podlegają opodatkowaniu na Cyprze. Nie dotyczy to sytuacji, w której ponad 50% działalności gospodarczej zagranicznego przedsiębiorstwa prowadzonej jest na terytorium państwa posiadającego niższą stawkę procentową od stawki obowiązującej na  Cyprze. Jeśli natomiast spółka cypryjska posiada status nierezydenta, wtedy według regulacji prawa cypryjskiego obciążony podatkiem będzie jedynie dochód osiągnięty przez tę spółkę za pośrednictwem przedsiębiorstwa położonego na Cyprze, lub dochód pochodzący z wynajmu nieruchomości położonych na tej wyspie.

Wadą spółki mającej status nierezydenta jest brak możliwości skorzystania z preferencji przewidzianych w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Republik a Cypryjska oraz z preferencji podatkowych odnoszących się do spółek mających status cypryjskiego rezydenta podatkowego[12].

            Dywidendy otrzymywane przez spółkę cypryjską posiadającą status rezydenta na Cyprze nie podlegają opodatkowaniu i są wyłączone z zysku netto spółki. Istnieje jednak możliwość opodatkowania dochodu pochodzącego z zagranicznej dywidendy (special defence contribution) w sytuacji, gdy spółka otrzymująca dywidendę nie posiada udziału w kapitale spółki wypłacającej dywidendę w wysokości co najmniej 1% i nie mają zastosowanie przepisy dotyczące opodatkowania spółek holdingowych[13].

            Na Cyprze nie podlegają opodatkowaniu dochody ze zbycia przez spółkę cypryjską papierów wartościowych. Związane jest to z faktem, że podatek od zysków nie jest nakładany, jeżeli dochód nie pochodzi ze zbycia nieruchomości położonych na Cyprze, lub jeżeli zbywane udziały odpowiadają majątkowi nieruchomemu położonemu na tej wyspie. Przywilej ten nie dotyczy jednak udziałów spółek notowanych na giełdzie. Dochody udziałowców spółki cypryjskiej pochodzące ze zbycia udziałów tej spółki nie podlegają opodatkowaniu na Cyprze niezależnie od postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest ten kraj. Również dochody uzyskane przez udziałowców cypryjskiej spółki holdingowej, będących nierezydentami podatkowymi tego państwa nie podlegają opodatkowaniu na Cyprze, jeżeli zostały uzyskane w związku z likwidacją tej spółki[14].

            Ze względu na to, że Cypr jest wyspą o strategicznym położeniu, kraj ten rozwinął się także  jako jedno z najbardziej znanych centrów żeglugowych na świecie.

W związku z tym pod względem podatkowym bardzo opłacalne jest zakładanie na terytorium tej wyspy spółek armatorskich. Mogą one być zakładane w ten sam sposób, jak spółki zagraniczne. Cypryjskie prawo podatkowe przewiduje całkowite zwolnienie z podatku od wszystkich zysków i dywidend uzyskanych z operacji morskich. Zwolnienie to wprowadzono po raz pierwszy w 1963 roku na okres dziesięciu lat i do dnia dzisiejszego jest ono sukcesywnie przedłużane przez władze Cypru o kolejne okresy dziesięciu lat. Spółki armatorskie na Cyprze nie płacą podatku z zysków kapitałowych otrzymywanych ze sprzedaży lub przekazania cypryjskich statków, lub akcji tej spółki. Nabycie akcji tych spółek w drodze dziedziczenia nie podlega podatkowi spadkowemu. Spółki te  są także zwolnione z opłat skarbowych od dokumentów związanych z jej operacjami gospodarczymi. Preferencje podatkowe dotyczące cypryjskich spółek armatorskich związane są również z tym, że pensje oficerów i załóg cypryjskich statków zwolnione są z podatku dochodowego[15].

            Statki dowolnego typu i tonażu, które nie mają więcej niż 17 lat mogą być natychmiast zarejestrowane pod cypryjską banderą. Ze względów bezpieczeństwa do starszych stawków odnoszą się surowe reguły dotyczące stanu technicznego statku. Niskie opłaty rejestracyjne sprawiają, że wyspa ta jest uważana za jedno z najbardziej konkurencyjnych centrów morskich na świecie[16].

            Cypr posiada również bardzo ścisłe regulacje dotyczące ujawniania informacji związanych z rachunkami bankowymi, co jest kolejną cechą przemawiającą za atrakcyjnością tego państwa w kontekście korzystania z usług prawno-finansowych. Zgodnie z prawem bankowym, każdy dyrektor, urzędnik i pracownik banku jest zobowiązany do zachowania tajemnicy bankowej. Pracownik banku, który ujawni informacje osobom nieuprawnionym zostaje pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Jest to konsekwencją złamania przysięgi zachowania anonimowości klienta i utrzymania w tajemnicy jego danych, którą każdy nowy pracownik musi złożyć przed rozpoczęciem pierwszego dnia pracy[17].

            Republika Cypryjska to przykład nowoczesnej, specjalistycznej oazy podatkowej będącej członkiem Wspólnoty Europejskiej. Kraj ten ma zawartą szeroką sieć umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz niski poziom podatków obciążających dochody spółek. Posiada również nowoczesne prawo o spółkach, oparte na modelu brytyjskim oraz jest stabilny politycznie i gospodarczo. Pozytywną cechą tej wyspy jest także dobrze wprowadzony międzynarodowy system bankowy.  Wszystkie te cechy w połączeniu ze znakomitą infrastrukturą profesjonalną i gospodarczą oraz wysokim poziomem komunikacji[18] sprawiają, że Cypr jest bardzo dobrym miejscem do korzystania z możliwości redukcji obciążeń podatkowych

 Autor: Błażej Kuźniacki

[1] A.Piński, K.Trębski, Wielka emigracja podatkowa, http://www.elans.pl/article/read/wielka-emigracja-podatkowa.

[2] Dyrektywa Rady EWG nr 90/435/EEC z dnia 23 lipca 1990 roku o wspólnym systemie podatkowym w odniesieniu do spółek-matek i spółek-córek z różnych państw członkowskich (tzw. dyrektywa Parent-Subsidiary).

[3] 1 funt cypryjski = 0,585274 euro, źródło: http://www.ecb.int/press/pr/date/2007/html/pr070319.pl.html,

Od 1 stycznia 2008 Republika Cypryjska dołączyła do krajów strefy euro, źródło: http://www.nikozja.polemb.net/index.php?document=100.

[4]Ta stawka dotyczy między innymi dostawy towarów i usług na rzecz innych państw członkowskich Unii Europejskiej, eksportu, sprzedaży żywności i lekarstw oraz międzynarodowego transportu lotniczego                      i morskiego. Natomiast zwolniony z podatku VAT jest wynajem nieruchomości, usługi finansowe, usługi medyczne, usługi pocztowe, usługi ubezpieczeniowe, obrót działkami budowlanymi jeżeli wniosek o pozwolenie na budowę został złożony przed 1 maja 2004 roku.

                                                                                                   Źródło: http://www.nikozja.polemb.net/index.php?document=73

[5] Tą stawką objęte są następujące grupy dóbr i usług: Lody, mrożone jogurty, orzechy suche, chipsy ziemniaczane, pakowane produkty zbożowe (nie przetwarzane), książki, gazety i czasopisma, gaz w butlach, woda (nie butelkowana), produkty dla osób niepełnosprawnych, bilety na wydarzenia kulturalne oraz sportowe,  transport pasażerski w miastach i obszarach wiejskich, usługi cateringowe (restauracyjne) i hotelowe (noclegi)  usługi pogrzebowe, wynajem pól kempingowych, usługi fryzjerskie, naprawy związane z utrzymaniem gospodarstw domowych po trzech latach od chwili zamieszkania, dostarczanie nawozów, środków owadobójczych, szczurobójczych, grzybobójczych, żywności dla zwierząt, nasion oraz żywych zwierząt na ubój. Źródło: http://www.nikozja.polemb.net/index.php?document=73

[6] Ta stawka dotyczy usług  gastronomicznych oraz cateringowych (z wyjątkiem dostarczania napojów alkoholowych), zakwaterowania w hotelach i pensjonatach turystycznych oraz transportu pasażerskiego.    Źródło: http://www.nikozja.polemb.net/index.php?document=73

[7] http://www.nikozja.polemb.net/index.php?document=73

[8] http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/773,na_cyprze_przedsiebiorca_zaplaci_niskie_podatki.html.

[9]M. Wotava , Podatkowe raje i usługi offshore, Małopolska Oficyna Wydawnicza Korona, Kraków 2000, s. 289-290.

[10] P. Wells, Raje podatkowe, Agencja Wydawnicza CB, Warszawa 1995, s. 30-31.

[11] M. Zdyb, Opodatkowanie spółek holdingowych w wybranych krajach Unii Europejskiej, Przegląd Podatkowy nr 12/2008, s. 38-39.

[12] M. Zdyb, Opodatkowanie spółek holdingowych..., op. cit., s. 39.

[13] Ibidem.

[14] M. Zdyb, Opodatkowanie spółek holdingowych..., op. cit., s. 39.

[15] M. Wotava , Podatkowe raje..., op. cit., s. 292.

[16] M. Wotava , Podatkowe raje..., op. cit., s. 292-293.

[17] P. Wells, Raje..., op. cit., s. 31.

[18] M. Wotava , Podatkowe raje..., op. cit., s. 303.

Zespół
e-prawnik.pl