Spadek po osobie niespokrewnionej a podatek

Stan faktyczny

Pewna osoba nie spokrewniona ze mną sporządziła u notariusza testament," w którym ustanowiła mnie jedynym spadkobiercą. W skład spadku wchodzi mieszkanie. Niestety, z uwagi na swoją trudną sytuację materialną już teraz wiem, że ciężko mi będzie zapłacić podatek od tego mieszkania.  Czy taki podatek można w jakiś sposób zmniejszyć? Czy można już teraz, za życia przyjaciela uniknąć tego podatku np. przez uczynienie mnie współwłaścicielką mieszkania?  

Porady prawne

 

Opinia prawna

Nabycie majątku w drodze dziedziczenia podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, ze zm.).

Co istotne, zgodnie z art. 2 wskazanej ustawy nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przede wszystkim należy wskazać, iż w zakresie opodatkowania z tytułu dziedziczenia istotne są przepisy, które będą obowiązywały na moment śmierci spadkodawcy (a więc Pani przyjaciela). Nie jest wcale pewne, czy przepisy te nie ulegną do tego czasu zmianie. Aktualnie możemy tylko wydać opinię na gruncie obowiązujących przepisów.

Niestety dziedziczenie po osobach niespokrewnionych jest niekorzystne, gdyż w świetle wskazanej ustawy, dziedziczenie po takich osobach (tzw. III grupa podatkowa) jest stosunkowo wysoko opodatkowane. Wysokość podatku będzie zależała od wartości odziedziczonego majątku.

Zakładając, ze przed śmiercią spadkodawcy nie otrzyma Pani od niego innych darowizn, wolna od podatku będzie jedynie kwota 4.902 zł. Cała wartość ponad tą kwotę będzie opodatkowana – zakładając, że wartość mieszkania jest większa niż 25.000 zł – w kwocie 2.877 zł 90 gr i 20 % od nadwyżki ponad 20.556 zł. Zatem przykładowo przy wartości mieszkania 200.000 zł podatek wyniesie: 37.786 zł.

Szansą na uniknięcie podatku mogłoby być skorzystanie z tzw. ulgi mieszkaniowej przewidzianej w art. 16 wskazanej ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie m.in. w drodze dziedziczenia przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Zatem, jeśli spełniłaby Pani powyższe warunki (sprawowanie opieki nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza) to mogłaby Pani uniknąć konieczności zapłaty podatku przy dziedziczeniu.

Niestety są również dalsze warunki skorzystania z ulgi, w szczególności przysługuje ona osobom, które:

- nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność" budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

- nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

- nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

- będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:

a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,

b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Trudno wskazać inną możliwość wykluczenia lub znaczącego ograniczenia kwoty podatku. Jeśli aktualnie otrzyma Pani udział w nieruchomości w drodze darowizny, to również wystąpi podatek od spadków i darowizn, we wskazanej wyżej wysokości.

Jeśli natomiast odziedziczy Pani mieszkanie, to jest możliwe wzięcie pożyczki hipotecznej w banku z zabezpieczeniem hipotecznym na przedmiotowym lokalu. Oczywiście o ile zdolność kredytowa pozwoli Pani na zaciągnięcie pożyczki.

Z poważaniem,

Zespół prawników e-prawnik.pl


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika