Dzień Równej Płacy

Europejski Dzień Równej Płacy

W piątek 3 listopada 2017 r. obchodzony był Europejski Dzień Równej Płacy. Jest to data symbolicznie wyrażająca skalę nierówności płacowych między kobietami i mężczyznami w Unii Europejskiej. Na podstawie danych Eurostatu, Komisja Europejska ustanawiana co roku dzień, od którego kobiety w Europie pracują do końca roku kalendarzowego za darmo, podczas gdy mężczyźni nadal otrzymują swoje wynagrodzenie. 

Według najnowszych dostępnych danych Eurostatu (2014) luka płacowa, liczona jako różnica średniej stawki godzinowej brutto między mężczyznami i kobietami w polskiej gospodarce wynosi 7,7% na niekorzyść kobiet. Średnia różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn na poziomie UE-28 wynosi 16,7% na niekorzyść kobiet. 

Luka płacowa jest rezultatem nałożenia na siebie wielu czynników o charakterze prawnym, społecznym i kulturowym determinujących sytuację kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Są wśród nich różnice obiektywne takie jak wykształcenie, doświadczenie zawodowe czy wykonywany zawód, lecz również czynniki, takie jak: segregacja na rynku pracy (więcej kobiet niż mężczyzn pracuje w niskopłatnych i mniej prestiżowych sektorach i zawodach), czy też dłuższe pozostawanie poza rynkiem pracy w przypadku kobiet (związane np. z opieką nad dziećmi, osobami zależnymi) oraz szybsze przechodzenie przez kobiety na emeryturę. 

Żeby móc skutecznie i w perspektywie długoterminowej zwalczać nierówności w zakresie płac między kobietami a mężczyznami, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało ogólnodostępną aplikację komputerową „Równość płac”, pozwalającą w łatwy sposób oszacować różnice w wynagrodzeniach pracowników, z uwzględnieniem ich płci, wieku, wykształcenia oraz innych wybranych cech. Aplikacja ma za zadanie pomagać pracodawcom w kształtowaniu świadomej oraz niedyskryminującej ze względu na płeć polityki płacowej (zob. niżej).

Ministerstwo zachęca firmy i pracodawców do prowadzenia transparentnej polityki wynagrodzeń oraz do monitorowania sytuacji płacowej pracowników, aby uniknąć przypadków ewentualnego niesprawiedliwego traktowania w obszarze wynagrodzeń.

Do pobrania:

• Różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w Polsce  (166.9 KB)

Aplikacja do mierzenia nierówności płac

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało proste narzędzie dla pracodawców do badania różnic w wynagrodzeniach pracowników. 

Luka płacowa i jej poziom w Polsce 

Statystycznie kobieta, wykonując taką samą lub porównywalną pracę co mężczyzna, zarabia od niego mniej. Problem ten, zwany „luką płacową”, był analizowany w wielu badaniach i występuje na całym świecie. W Polsce, w zależności od przyjętej metody doboru danych i obliczeń, kobiety zarabiają średnio od 7% do 17% mniej niż mężczyźni (co przekłada się na średnio o 700 zł niższe wynagrodzenie, a im wyższe stanowisko – tym większe różnice, sięgające nawet kilku tysięcy złotych). Według danych Eurostatu (2014), Polskę charakteryzuje jedna z najniższych wartości luki płacowej w Unii Europejskiej - różnica w zarobkach wynosi bowiem 7,7% na niekorzyść kobiet, podczas gdy średnia unijna to 16,7% (różnica średniej stawki godzinowej brutto w całej gospodarce). 

Luka płacowa jest zjawiskiem złożonym, bo wynika z współwystępowania wielu czynników wpływających na sytuację kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Są wśród nich różnice obiektywne, takie jak odmienne wykształcenie, doświadczenie zawodowe, czy wykonywany zawód. Są też czynniki, na które pracownicy mają mniejszy wpływ - takie jak segregacja na rynku pracy, czy długość stażu pracy wynikająca z wykonywanych ról społecznych. 

W wielu podmiotach na bieżąco monitoruje się średnie wynagrodzenia w odniesieniu do poszczególnych grup pracowników.Punktem odniesienia jest zazwyczaj średnia dla całego podmiotu lub konkretnego działu. Nie negując takiego podejścia, MRPiPS proponuje oszacowanie tzw. „skorygowanej luki płacowej”, w ramach której porównuje się płace pracowników z uwzględnieniem takich cech jak: płeć, wiek, wykształcenie, zajmowane stanowisko, wymiar czasu pracy oraz staż pracy. 

Darmowa aplikacja do pomiaru luki płacowej 

Zagwarantowanie równej płacy za tę samą pracę lub pracę tej samej wartości jest nie tylko prawnym obowiązkiem każdego pracodawcy, ale też niesie ze sobą wiele korzyści - jest wyrazem tworzenia atrakcyjnych stanowisk pracy, które przyciągają najbardziej utalentowane osoby oraz dają motywację dotychczasowym pracownikom. To przekłada się z kolei na zwiększenie konkurencyjności danego pracodawcy, co ma szczególne znaczenie w obecnej sytuacji „rynku pracownika”. 

Żeby ułatwić zainteresowanym pracodawcom zweryfikowanie, czy za taką samą pracę wynagradzają w równy sposób, MRPiPS przygotowało aplikację komputerową „Równość płac”, pozwalającą w łatwy sposób oszacować różnice w wynagrodzeniach pracowników, z uwzględnieniem ich płci, wieku wykształcenia oraz innych wybranych cech. Aplikacja dostępna jest bezpłatnie. Ma pomóc wszystkim, którzy zatrudniają pracowników, w kształtowaniu świadomej i niedyskryminującej ze względu na płeć polityki płacowej. 

Aby skorzystać z aplikacji, wystarczy ściągnąć ją na komputer, zainstalować i uzupełnić danymi (które są dostępne w dziale kadr).Narzędzie gwarantuje użytkownikom pełną anonimowość - dane poszczególnych pracowników wgrywane do aplikacji pozostają zawsze bezosobowe, a wszelkie obliczenia odbywają się tylko na komputerze użytkownika. Istnieje możliwość przesłania do MRPiPS oszacowania skorygowanej luki płacowej wraz z informacjami wskazanym przez użytkownika aplikacji, które będą wykorzystywane jedynie do celów statystycznych. Przesłane dane również gwarantują użytkownikowi pełną anonimowość. 

Do pobrania: 

Pakiet zawiera:

• plik „Instaluj”, który uruchomi aplikację;
• plik „Instrukcja”, który wyjaśnia techniczne aspekty korzystania z aplikacji oraz pomaga  zinterpretować uzyskane wyniki;
• plik „FAQ”, który stanowi zbiór najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi na pytania związane z użytkowaniem aplikacji;
• plik „Przykładowe dane”, który zawiera przykładowe dane do wprowadzenia do aplikacji – pomogą przygotować dane o pracownikach;
• plik „Lista sprawdzająca”, która pomoże w prawidłowym użytkowaniu aplikacji.

Uwaga: dla prawidłowego działania aplikacji na systemie Windows XP konieczne jest zainstalowanie dodatkowych bibliotek dostarczonych przez Microsoft – do pobrania tutaj

  2. Raport „Nierówności płacowe kobiet i mężczyzn. Pomiar, trendy, wyjaśnienia” - pobierz

Raport przedstawia szeroki kontekst metodologiczny problematyki nierówności kobiet i mężczyzn na rynku pracy, opisując trendy i tendencje obserwowane w Polsce i zagranicą. Przydatne źródło wiedzy dla osób, które chcą pogłębić znajomość tematu.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl