Lepsze badania powietrza

Celem nowelizacji przepisów środowiskowych jest podniesienie jakości badań powietrza atmosferycznego oraz zwiększenie bezpłatnego i powszechnego dostępu do informacji na temat rozkładu zanieczyszczeń. Dostosowuje ona polskie prawo do wymogów unijnych, w szczególności do dyrektyw nr 2004/107/WE i 2008/50/WE, ustanawiających przepisy dotyczące metod referencyjnych zatwierdzania danych i lokalizacji punktów pomiarowych do oceny jakości powietrza.

Czemu mają służyć zmiany?

Celem ustawy z dnia 14 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska jest przede wszystkim przeniesienie do polskiego prawa niektórych postanowień dyrektywy Komisji (UE) 2015/1480 z dnia 28 sierpnia 2015 r. zmieniającej niektóre załączniki do dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE i 2008/50/WE ustanawiających przepisy dotyczące metod referencyjnych, zatwierdzania danych i lokalizacji punktów pomiarowych do oceny jakości powietrza (Dz.Urz. UE L 226 z 29.08.2015, str. 4).

Efektem wprowadzanych zmian będzie bezpłatny i powszechny dostęp obywateli do jednolitej i spójnej informacji na temat rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza w poszczególnych województwach, w tym prognoz jakości powietrza. Informacje na ten temat będą zamieszczane na stronach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska i wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska.

Zadaniem Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie będzie modelowanie matematyczne stężeń zanieczyszczeń w powietrzu i zapewnienie informacji o ich rozkładzie przestrzennym w kraju, głównie na potrzeby rocznych ocen i prognoz jakości powietrza. Wyniki modelowania będą przekazywane ministrowi środowiska i Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska. Modelowanie po raz pierwszy ma zostać przeprowadzone w 2019 r.

Zmiany rozszerzą kompetencje i zadania działającego przy Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska – Krajowego Laboratorium Referencyjnego i Wzorcującego (KLRiW). Nadzoruje ono jakość badań powietrza atmosferycznego, wykonywanych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ).

Zgodnie z nowelizacją, KLRiW obejmie nadzorem nie tylko laboratoria wojewódzkich inspektoratów, ale także inne podmioty wykonujące pomiary jakości powietrza w ramach PMŚ, np. zakłady przemysłowe, fundacje, instytuty naukowo-badawcze i samorządy. Laboratorium będzie też odpowiedzialne za koordynację w Polsce unijnych programów zapewnienia jakości powietrza. KLRiW przynajmniej raz na 3 lata będzie uczestniczyło w unijnych programach zapewnienia jakości powietrza.

Jakie zmiany wprowadza nowelizacja?

Jak wspomniano, nowelizacja, zmieniając przepisy ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska, rozszerza i doprecyzowuje zakres zadań krajowego laboratorium referencyjnego i wzorcującego. Ww. zadania będą polegały na:

1. organizowaniu i wykonywaniu porównań międzylaboratoryjnych i badań biegłości;
2. dokonywaniu przeglądów systemów zapewnienia i kontroli jakości w instytucjach obsługujących sieci pomiarowe i poszczególne punkty pomiarowe co najmniej raz na pięć lat;
3. koordynacji właściwego stosowania metodyk referencyjnych i wykazywania równoważności metodyk niereferencyjnych;
4. wdrażaniu nowych metod badawczych;
5. uczestniczeniu, przynajmniej raz na trzy lata, w programach zapewnienia jakości organizowanych przez Komisję Europejską.

Rozszerzenie i doprecyzowanie zakresu zadań krajowego laboratorium referencyjnego i wzorcującego pozwoli na zapewnienie odpowiedniej jakości badań powietrza atmosferycznego, wykonywanych przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, oraz na przekazanie rzetelnej informacji o aktualnym stanie jakości powietrza na obszarze Polski. W konsekwencji umożliwi to ustalenie i realizację skutecznych działań naprawczych w ramach programów ochrony powietrza, mających na celu poprawę stanu jakości powietrza i ochronę zdrowia ludzkiego.

Ustawa zmienia również przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, regulując kwestie systemowego oraz naukowego wsparcia działań Inspekcji Ochrony Środowiska, prowadzonych na rzecz wykonywania ocen jakości powietrza oraz systemu monitoringu zanieczyszczeń powietrza wynikami modelowania matematycznego. Wprowadzone rozwiązania zapewnią organom Inspekcji Ochrony Środowiska, wykonującym oceny jakości powietrza (wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska i Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska), systematyczne dostarczanie niezbędnych oraz jednolitych i dobrej jakości danych, uzyskanych w oparciu o przyjętą i zastosowaną jednolitą dla całego kraju metodykę analiz numerycznych. Metodyka ta obejmie ponadto przygotowanie i ujednolicenie stosowanych danych meteorologicznych oraz dotyczących emisji do powietrza.

Wykonanie tych prac powierzone zostanie Instytutowi Ochrony Środowiska – Państwowemu Instytutowi Badawczemu.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1, wprowadzającego zmiany w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska, który wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl