Niejasnych przepisów podatkowych nie można interpretować na niekorzyść podatnika

Zasady ustalania podatku od nieruchomości według TK

W żadnym wypadku argumentacja funkcjonalna, w tym celowoÅ›ciowa, nie może – w Å›wietle wymogów wynikajÄ…cych z art. 84 w zwiÄ…zku z art. 217 Konstytucji – sÅ‚użyć zwiÄ™kszeniu powinnoÅ›ci obarczajÄ…cych jednostki (podatników). WÅ‚adztwo daninowe przysÅ‚ugujÄ…ce paÅ„stwu jest bowiem równoważone w aspekcie formalnym co najmniej przez naÅ‚ożenie na prawodawcÄ™ obowiÄ…zku jasnego formuÅ‚owania stanowionych przez niego w tym zakresie regulacji – uznaÅ‚ TrybunaÅ‚ Konstytucyjny w wyroku z 13 grudnia 2017 r. (sygn. SK 48/15). PodważyÅ‚ tym samym powszechnÄ… interpretacjÄ™ przepisów o podatku od nieruchomoÅ›ci organów podatkowych kwalifikujÄ…cÄ… niektóre budynki jako budowle.  

TrybunaÅ‚ Konstytucyjny orzekÅ‚, że art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opÅ‚atach lokalnych w zakresie, w jakim umożliwia uznanie za budowlÄ™ obiektu budowlanego, który speÅ‚nia kryteria bycia budynkiem, przewidziane w art. 1a ust. 1 pkt 1 powoÅ‚anej ustawy, jest niezgodny z zasadÄ… szczególnej okreÅ›lonoÅ›ci regulacji daninowych, wywodzonÄ… z art. 84 w zwiÄ…zku z art. 217, w zwiÄ…zku z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.

Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

Czego dotyczyła sprawa?

T. spółka akcyjna zÅ‚ożyÅ‚a skargÄ™ konstytucyjnÄ… dotyczÄ…cÄ… podatków i opÅ‚at lokalnych (zasady ustalania podatku od nieruchomoÅ›ci).

W skardze konstytucyjnej przedstawiono szereg zarzutów dotyczÄ…cych naruszenia ustawy zasadniczej przez przepisy regulujÄ…ce podatek od nieruchomoÅ›ci w ich interpretacji jednolicie akceptowanej przez organy podatkowe oraz sÄ…dy administracyjne. W Å›wietle tej interpretacji za dopuszczalnÄ… uznawano – w oparciu o nieprzewidziane w ustawie kryterium funkcjonalne – rekwalifikacjÄ™ różnego rodzaju obiektów budowlanych, speÅ‚niajÄ…cych kryteria bycia budynkiem, wymienione w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opÅ‚atach lokalnych (dalej: u.p.o.l.), jako budowli w znaczeniu okreÅ›lonym przez art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l.

Porady prawne

In dubio pro tributario

TrybunaÅ‚ Konstytucyjny stwierdziÅ‚, że za akceptacjÄ… kwestionowanego zapatrywania miaÅ‚y przemawiać dwa niezbyt klarowne argumenty – jÄ™zykowy i celowoÅ›ciowy. Ich krytyczna analiza doprowadziÅ‚a do wniosku, iż sÄ… one nieuzasadnione. Argument jÄ™zykowy opieraÅ‚ siÄ™ na przyjÄ™ciu, że skoro ustawodawca nie zastrzegÅ‚ w definicji pojÄ™cia budynku warunku, iż nie może on być budowlÄ…, czyniÄ…c jedynie zastrzeżenie w definicji pojÄ™cia budowli, że nie może być ona budynkiem, to nie jest wykluczone, by pewne budynki uznać za budowle, z czym ostatecznie nie sposób siÄ™ zgodzić ze wzglÄ™du na twierdzenia samej logiki – relacja wykluczania siÄ™ zbiorów jest bowiem symetryczna.

Argument celowoÅ›ciowy, powiÄ…zany wprost z argumentem jÄ™zykowym, opieraÅ‚ siÄ™ z kolei na konstatacji, że skoro niektóre budynki można uznać za budowle, to dokonujÄ…c takiej rekwalifikacji należy odwoÅ‚ać siÄ™ do – nieprzewidzianej przez ustawodawcÄ™ – przesÅ‚anki funkcji danego obiektu, biorÄ…c pod uwagÄ™, przykÅ‚adowo, jego przeznaczenie, wyposażenie oraz sposób i możliwość wykorzystania. UwzglÄ™dnienie tej przesÅ‚anki prowadziÅ‚oby jednak do rozszerzajÄ…cej wykÅ‚adni definicji budowli, powodujÄ…c zarazem zwężajÄ…cÄ… wykÅ‚adniÄ™ definicji budynku. W konsekwencji, taki zabieg stanowiÅ‚by nieakceptowalnÄ… na gruncie polskiej kultury prawnej ingerencjÄ™ w treść definicji legalnej, a co wiÄ™cej skutkowaÅ‚by funkcjonalnÄ… reinterpretacjÄ… regulacji podatkowej na niekorzyść podatnika.

W tym kontekÅ›cie TrybunaÅ‚ Konstytucyjny uznaÅ‚ za zasadne przypomnienie fundamentalnej dla wykÅ‚adni przepisów prawa daninowego, w tym prawa podatkowego, zasady in dubio pro tributario, bÄ™dÄ…cej oczywistÄ… konsekwencjÄ…, wyrażonej w art. 84 w zwiÄ…zku z art. 217 Konstytucji, zasady nullum tributum sine lege. Przestrzeganie omawianej zasady przez organy podatkowe oraz kontrolujÄ…ce ich dziaÅ‚alność sÄ…dy administracyjne stanowi warunek konieczny zapewnienia podatnikom niezbÄ™dnego poziomu bezpieczeÅ„stwa prawnego, co niewÄ…tpliwie sprzyjać bÄ™dzie budowaniu zaufania do paÅ„stwa i stanowionego przez nie prawa w tym obszarze. OdwoÅ‚ujÄ…c siÄ™ do uksztaÅ‚towanej linii orzeczniczej, TrybunaÅ‚ wskazaÅ‚, że w wypadku, gdy po starannej aplikacji jÄ™zykowych dyrektyw wykÅ‚adni oraz – ewentualnym – odrzuceniu tych wariantów interpretacyjnych, które nie speÅ‚niajÄ… wymogów systemowych, interpretator:

  1. uzyskał jednoznaczność poddanej wykładni regulacji daninowej, nie wolno mu modyfikować otrzymanego rezultatu interpretacyjnego w oparciu o argumentację funkcjonalną, w tym celowościową, jeżeli prowadziłoby to do pogorszenia sytuacji prawnej podatnika lub innego podmiotu obowiązanego do świadczenia daniny publicznoprawnej,
  2. nie uzyskał jednoznaczności poddanej wykładni regulacji daninowej, spośród możliwych rezultatów interpretacyjnych musi dokonać wyboru rezultatu najbardziej korzystnego z punktu widzenia sytuacji prawnej podatnika lub innego podmiotu obowiązanego do świadczenia daniny publicznoprawnej.

W żadnym wypadku argumentacja funkcjonalna, w tym celowoÅ›ciowa, nie może – w Å›wietle wymogów wynikajÄ…cych z art. 84 w zwiÄ…zku z art. 217 Konstytucji – sÅ‚użyć zwiÄ™kszeniu powinnoÅ›ci obarczajÄ…cych jednostki. WÅ‚adztwo daninowe przysÅ‚ugujÄ…ce paÅ„stwu jest bowiem równoważone w aspekcie formalnym co najmniej przez naÅ‚ożenie na prawodawcÄ™ obowiÄ…zku jasnego formuÅ‚owania stanowionych przez niego w tym zakresie regulacji.


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika