Prowadzenie gospodarstwa rolnego a prawo do świadczenia pielęgnacyjnego

Córka będąca właścicielką gospodarstwa rolnego i w związku z tym podlegająca obowiązkowemu ubezpieczeniu w KRUS jako rolnik ubiegała się o przyznanie świadczenia z tytułu opieki nad niepełnosprawną matką. Jej sprawa ostatecznie, na skutek skargi kasacyjnej, trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA, po przedstawieniu zagadnienia prawnego składowi siedmiu sędziów, podjął uchwałę:

Prowadzenie gospodarstwa rolnego przez rolnika stanowi negatywną przesłankę przyznania tej osobie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 w związku z art. 3 pkt 22 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.).

NSA obszernie uzasadnił swoje rozstrzygnięcie, odwołując się do licznych argumentów. W uzasadnieniu przypomniał m.in., że zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje określonym osobom, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki. Definicja pojęcia "zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej" została umieszczona w art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Generalnie została ona ograniczona do wykonywania pracy przez pracowników najemnych. Ustawodawca wspomniał w niej również o pozarolniczej działalności gospodarczej, ale działalność rolniczą pominął. NSA zastrzegł przy tym, że nie jest osobą uprawnioną do świadczenia pielęgnacyjnego osoba, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w sytuacji, gdy ma inne źródło utrzymania (dochodów) i to bez względu na wielkość tych dochodów.

Porady prawne

Analizując przepisy wielu ustaw dotyczących rolników, NSA doszedł do wniosku, iż prowadzenie gospodarstwa rolnego, oznacza stałą i osobistą działalność rolnika, mającą charakter zarówno wykonywania pracy lub innych zwykłych czynności wiążących się z tym prowadzeniem, jak i zarządzanie gospodarstwem. Przy właściwej organizacji pracy, rolnik może prowadzić gospodarstwo rolne – zarządzać nim i jednocześnie sprawować opiekę nad osobą niepełnosprawną.

Rezygnacja z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nie może budzić wątpliwości. Musi to być stan trwały, czyli osoba taka musi zrezygnować definitywnie zarówno z aktualnego zatrudnienia, jak i nie podejmować tego zatrudnienia w przyszłości. Zdaniem NSA w przypadku rolnika oznaczałoby to konieczność rezygnacji z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Podejmowanie przez niego, w ramach zarządzania gospodarstwem, nawet nieracjonalnych z punktu widzenia gospodarczego działań, nie skutkuje pozbawieniem go zatrudnienia, ale wpływa jedynie na ekonomiczne wyniki działalności rolniczej. Tak więc do rolnika prowadzącego gospodarstwo rolne nie ma zastosowania pojęcie "rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej". Sam fakt prowadzenia gospodarstwa rolnego pozbawia rolnika prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Nie ma znaczenia, czy wielkość posiadanego przez niego gospodarstwa lub rodzaj upraw pozwalałyby mu na podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej poza rolnictwem, a pracy takiej nie podejmuje (bądź z niej rezygnuje) z powodu konieczności opieki nad osobą niepełnosprawną.

NSA rozważał również zagadnienie prawne na tle Konstytucji RP oraz prawa europejskiego (rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009, str. 1 ). Rozważania te potwierdziły stanowisko wyrażone w uchwale.

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 grudnia 2012 roku, sygn. akt I OPS 5/12, www.orzeczenia.nsa.gov.pl


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Jacek 2015-04-03 13:08:39

    I tak w bezmyślny sposób dokonano masakry na niepełnosprawnych dzieciach rolników wychodząc z założenia,że przecież można je zabierać w pole albo zamykać w chlewiku....


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika