Oświadczenie o odrzuceniu spadku musi być złożone w odpowiedniej formie

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku należy złożyć w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. Brak oświadczenia oznacza, że spadkobierca dziedziczy spadek wprost, czyli bez żadnych ograniczeń w odpowiedzialności za długi spadkowe. Niezłożenie oświadczenia może zatem pociągać niekorzystne skutki. W pewnych sytuacjach można uchylić się od skutków niezłożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. By było to prawnie skuteczne, sąd musi zatwierdzić takie uchylenie się w specjalnym postępowaniu. Przepis art. 1019 § 1 k.c. wymaga, by jednocześnie z takim uchyleniem się spadkobierca złożył oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. W pewnej sprawie sąd powziął wątpliwość, w jakiej formie owo oświadczenie powinno być złożone – czy wystarczy zwykła forma pisemna (czyli zawarcie takiego oświadczenia we wniosku wszczynającym postępowanie), czy też konieczna jest forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym (art. 1019 § 1 k.c.)? Jeśli zwykła forma pisemna nie wystarczy, to czy spadkobierca może w toku postępowania złożyć oświadczenie we właściwej formie?

Porady prawne

Sąd Najwyższy, któremu przedstawiono takie pytanie prawne, w odpowiedzi podjął uchwałę:

1. Do zatwierdzenia uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia pod wpływem błędu oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku niezbędne jest złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku w formie wymaganej przez art. 1018 § 3 k.c.

2. Oświadczenie w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku może być złożone w toku postępowania o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku, a jego skuteczność zależy od zachowania terminu określonego w art. 1019 § 1 w związku z art. 88 § 2 k.c.

Przepis art. 1018 § 3 k.c. wymaga, by oświadczenie było złożone ustnie przed sądem lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Sąd Najwyższy zauważył, że art. 1018 i 1019 k.c. umieszczone zostały w jednym tytule księgi czwartej kodeksu cywilnego, który brzmi: "przyjęcie i odrzucenie spadku". W braku odmiennego postanowienia ustawodawcy, należy przyjąć, że forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzucenie spadku określona w art. 1018 § 3 k.c. ma zastosowanie do wszystkich przewidzianych w dziale IV księgi drugiej kodeksu cywilnego przypadków składania tego oświadczenia. Dotyczy zatem i sytuacji, gdy spadkodawca chce się uchylić od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie.

Wymaganie jednoczesnego złożenia obu oświadczeń nie oznacza jednak, że mają być one złożone w jednym wniosku o wszczęcie postępowania czy w innym piśmie procesowym składanym w tym postępowaniu. Złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku to nie wymóg formalny, lecz materialnoprawny. Inaczej mówiąc, od niego zależy, czy sąd będzie mógł uwzględnić wniosek. Oświadczenie można złożyć później. Trzeba jednak zmieścić się w terminie materialnoprawnym z art. 88 § 2 k.c. (jeden rok), a ponadto złożyć oświadczenie do czasu zakończenia postępowania sądowego (art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 roku, sygn. akt III CZP 77/13, www.sn.pl


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika