Rodzaje faktoringu ze względu na umiejscowienia ryzyka niewypłacalności dłużnika i ze względu na moment otrzymania środków pieniężnych za sprzedaną wierzytelność

(fot. morguefile.com)

W zależności od tego, w jaki sposób jest uregulowane w umowie faktoringu przejęcie ryzyka niewypłacalności odbiorcy, mówimy o faktoringu pełnym lub niepełnym (nazywanym też odpowiednio właściwym lub niewłaściwym oraz bez regresu i z regresem).

Faktoring pełny polega na tym, że faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności odbiorcy do wysokości nadanego uprzednio, indywidualnego dla każdego odbiorcy, limitu. Niewypłacalność określona
w umowie faktoringu wynikać może z upadłości, postępowania układowego, pozasądowej ugody
lub braku możliwości egzekucji. W skutek tych zdarzeń odzyskanie całości lub części długu staje się niemożliwe. Dodatkową sytuacją, w której działa ochrona faktora, jest tzw. przewlekła zwłoka. Pojęcie to oznacza, że nawet, gdy nie nastąpi żaden z wymienionych powyżej stanów prawnych, a występuje zwłoka w płatności od dłużnika w określonych w umowie faktoringu terminach, faktor i tak przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności odbiorcy.

W faktoringu z regresem sytuacja wygląda odwrotnie - tzn. w razie niewypłacalności odbiorcy faktor dokonuje tzw. regresu, czyli udzielone zaliczkowanie egzekwuje od sprzedawcy wierzytelności - faktoranta. W praktyce wygląda to w ten sposób, że faktor w określonym umownie terminie (najczęściej w ciągu 30 dni) dokonuje potrącenia wypłaconych wcześniej środków z kolejnych wypłat dla faktoranta. W razie braku możliwości potrącenia faktorant zobowiązany jest zwrócić środki
do faktora.

Często stosowanym rozwiązaniem w umowach faktoringu jest również model pośredni. Wobec części wierzytelności, do wysokości przyznanych indywidualnie limitów, przejmowane jest ryzyko niewypłacalności dłużnika, a saldo powyżej limitu nadal jest nabywane przez faktora, często zaliczkowane, ale bez przejęcia ryzyka. Oznacza to, iż w sytuacji niewypłacalności dłużnika wierzytelność do wysokości limitu jest objęta ochroną faktora, a powyżej limitu następuje regres
do faktoranta.

Inna klasyfikacja usług faktoringowych może zostać dokonana ze względu na termin wypłaty środków.

W stosowanych w Polsce umowach mamy do czynienia z przynajmniej trzema rodzajami faktoringu. Pierwszy z nich, najbardziej popularny, to faktoring zaliczkowy. W takim modelu faktor przelewa
na faktoranta zaliczkę w wysokości 70-90% wartości wierzytelności brutto w ciągu 24 godzin od skupu faktury.

Drugim, skrajnym rodzajem, jest faktoring wymagalnościowy. Polega na tym, że faktor dokonuje zaliczkowania w terminie wymagalności faktury. Wariant ten jest pożądany przez klientów zasobnych finansowo, którzy za pomocą faktoringu wymagalnościowego gwarantują sobie pewność przepływów pieniężnych w stosunku do wcześniej ustalonych warunków z klientami.

Istnieje również rozwiązanie pośrednie. Wypłata następuje pomiędzy terminem wykupu faktur
a terminem ich wymagalności - na żądanie faktoranta. Z reguły w sytuacjach, gdy faktorant ma zwiększone zapotrzebowanie na środki w danym momencie, np. uregulowania zobowiązań podatkowych, czy też wypłatę wynagrodzenia dla pracowników. Taki faktoring nazywany jest często „na żądanie".

Główny Urząd Statystyczny, dla potrzeb badania rynku faktoringowego, wprowadził również pojęcie faktoringu przyspieszonego. Polega on na tym, że faktor wypłaca natychmiast 100% wartości wierzytelności. Jednak ze względu na przyjęte przez większość faktorów zasady zarządzania ryzykiem wypłata natychmiastowa 100% wartości wierzytelności, bez dodatkowych zabezpieczeń, jest raczej rzadko oferowana. Można więc przyjąć, iż jest to produkt nie stosowany obecnie na polskim rynku.

Źródło: www.arvato.pl