Prezydent proponuje przywrócenie asesora sądowego

Instytucja asesora sądowego była przewidziana już rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 lutego 1928 roku - Prawo o ustroju sądów powszechnych, a także w późniejszych ustawach normujących materię ustroju i organizacji sądownictwa powszechnego.

Dla wypełnienia ustrojowych standardów funkcjonowania asesorów ważne znaczenie ma postanowienie, że w zakresie orzekania asesorzy sądowi są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom, a także unormowanie zakładające odpowiednie stosowanie do asesorów przepisów dotyczących sędziów (z określonymi wyjątkami uzasadnionymi specyfiką zawodową tej ostatniej grupy).

Aby zapewnić asesorowi sądowemu niezależność od organów administracji rządowej, projekt przewiduje, że - analogicznie jak w przypadku sędziów - asesorów sądowych będzie powoływać Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.

Asesor sądowy korzystać będzie ze wszystkich atrybutów sędziowskich - poza jednym wyjątkiem. Będzie powoływany na czas oznaczony - czyli na pięć lat. Już po dwóch latach asesury - jeżeli wyniki jego działalności orzeczniczej będą pozytywne - będzie mógł stawać do konkursów na stanowisko sędziego sądu rejonowego.

Projekt precyzuje zakres władzy sądowniczej, która będzie powierzana asesorom. Przede wszystkim określa, że asesor będzie wykonywał czynności wyłącznie w sądzie rejonowym, czyli najniższego szczebla. Asesor sądowy nie będzie orzekać w sprawach stosowania tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym oraz w sprawach z zakresu postępowania upadłościowego - co jest uzasadnione ciężarem gatunkowym spraw wymienionych w tym przepisie, a co za tym idzie koniecznością posiadania odpowiednio większego doświadczenia zawodowego, którym asesor nie będzie jeszcze się legitymował.

Przewiduje się również przywrócenie instytucji asesora w postępowaniu sądowo-administracyjnym, analogicznie jak w sądach powszechnych.

Proponowane jest wprowadzenie przepisów przejściowych, zgodnie z którymi do absolwentów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, referendarzy sądowych i asystentów sędziów - ubiegających się o nominacje na stanowisko sędziego sądu rejonowego - zastosowanie mieć będą przez określony czas przepisy dotychczasowe. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Ustalenie sposobu dochodzenia do zawodu sędziego jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania państwa. Obowiązkiem prawodawcy jest zadbanie o to, by wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej wydawane były przez sędziów dobrze przygotowanych merytorycznie, przez sędziów o nienagannej postawie etycznej, dla których wykonywanie czynności sędziowskich jest również pełnieniem istotnej misji. Obywatele oczekują od sędziów nie tylko wysokiego stopnia zawodowych kwalifikacji, lecz również życiowego doświadczenia, wrażliwości, wierności nakazom etyki.

Proponowane rozwiązanie poprzez stworzenie stanowiska asesora sądowego pozwoli na dokonanie oceny predyspozycji i cech charakteru sędziego przed wyposażeniem go w atrybut nieusuwalności.

(prezydent.pl)