Mocno komentowana w mediach sprawa „klauzuli sumienia” czy też „klauzuli wiary” wzbudza i będzie wzbudzać kontrowersje. Chodzi oczywiście o możliwość, prawo, odmówienia usunięcia ciąży nawet wówczas, gdy taki czyn jest dopuszczalny przez prawo.
Czy lekarz może jednak odmówić wykonania zabiegu?
Może. Pozwala mu na to przepis ustawy o zawodzie lekarza:
Lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z tym że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej.
Nie może jednak odmówić wykonania świadczeń, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki.
Innymi słowy, jeśli przypadek nie jest niebezpieczny dla życia lub nie wymaga niezwłocznego podjęcia czynności leczniczych, lekarz może powołać się na klauzulę sumienia.
Ma jednak obowiązek wskazać możliwości uzyskania świadczenia u innego lekarza, czy też w innej placówce.
Jakie mogą być konsekwencje złamania prawa przez lekarza?
Oczywiście może być względem takiego lekarza wszczęte postępowanie dyscyplinarne. Członkowie izb lekarskich (a więc lekarze) podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, zwane dalej „przewinieniem zawodowym”.
Sąd lekarski może orzekać następujące kary:
- upomnienie,
- nagana,
- kara pieniężna,
- zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na okres od roku do pięciu lat,
- ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat,
- zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od roku do pięciu lat,
- pozbawienie prawa wykonywania zawodu.
Można także domagać się odszkodowania czy też zadośćuczynienia na drodze postępowania cywilnego.
Jak wiele jest przypadków odmowy?
Z danych Ministerstwa Zdrowia z całej Polski wynika, iż od 2013 roku zdarzyło się tylko kilka przypadków odmowy wykonania zabiegu z powołaniem na „klauzulę wiary”. Czy jest to więc tak wielki problem?
A czy Twoim zdaniem lekarz, który odmówił wskazania innego miejsca wykonania zabiegu usunięcia ciąży powinien za to ponieść odpowiedzialność? Czy sumienie lekarza należy traktować jako priorytet, nawet gdy prawo stanowi inaczej? Co sądzisz o klauzuli sumienia?
(pg)