Jak uwzględniać "trzynastkę" przy ustalaniu wysokości emerytury?

Sąd Najwyższy zajmował się zagadnieniem, czy dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka) powinno być uwzględnione przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury na ubezpieczenie emerytalne w myśl art. 15 ustawy z dnia 17 XII 1998 r.(Dz. U. nr 39 z 2004 poz. 353 ze zm.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - w roku faktycznej wypłaty tego wynagrodzenia, czy też - zgodnie z par. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy emerytur i rent (Dz. U. Nr 11 z 1989 r., poz. 63 ze zm.) - doliczone do wynagrodzenia tego roku, za który przysługuje ?

Po przeanalizowaniu problemu Sąd podjął uchwałę, że przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury i renty w sposób określony w art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) dodatkowe wynagrodzenie roczne przewidziane w ustawie z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.) dolicza się do wynagrodzenia z tego roku, za który przysługiwało (§ 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent - jednolity tekst: Dz. U. z 1989 r. Nr 11, poz. 63 ze zm.).

(...)Jednakże okresy, z których przychody przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników, nie mają przełożenia na okresy, z których przychody przyjmowane są do ustalania podstawy wymiaru emerytury i renty.

Porady prawne

(...)W powołanym na wstępie przepisie art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach za podstawę wymiaru emerytury i renty przyjmuje się podstawę wymiaru składek. Chodzi tu o te przychody, które objęte są obowiązkiem opłacania składek, natomiast nie uwzględnia się przychodów wyłączonych z tego obowiązku. Dodatkowe wynagrodzenie określone w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej jest wliczane do przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki, a zatem wlicza się je do podstawy wymiaru emerytury (renty).

(...)Powołany przepis nie daje odpowiedzi na pytanie, czy należne za dany rok wynagrodzenie wypłacone przez pracodawcę z opóźnieniem wlicza się do kwot podstaw wymiaru składek za ten rok, w którym przysługiwało, czy też za rok, w którym zostało wypłacone.

Jednak przy przyjęciu ostatniej wersji wskaźnik wysokości podstawy wymiaru byłby wypaczony. W sytuacji, gdy pracodawca zalega z wypłatą wynagrodzenia przez wiele miesięcy w danym roku kalendarzowym stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia w danym roku będzie zaniżony. W przypadku, gdyby wyrównanie wynagrodzenia nastąpiło w roku, w którym pracownik przechodzi na emeryturę (lub w następnych latach), wynagrodzenie to nie byłoby wliczane do jej podstawy wymiaru, mimo że stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne. Dodatkowe wynagrodzenie roczne określone w ustawie ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej jest zawsze wypłacane w następnym roku kalendarzowym, przypadającym po roku, w którym przysługuje. Podstawą ustalenia tego wynagrodzenia jest suma wynagrodzeń otrzymanych przez pracownika w ciągu całego roku kalendarzowego (art. 4 ust. 1), nie może ono zatem zostać wyliczone przed końcem danego roku. Zgodnie z art. 5 ust. 2 wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Gdyby wynagrodzenie to było wliczane do podstawy wymiaru za ten rok, w którym zostało wypłacone, dodatkowe wynagrodzenie za ostatni rok przed rokiem przejścia na emeryturę nie byłoby nigdy wliczane do podstawy wymiaru emerytury. Nie miałoby to większego znaczenia dla pracownika, który był zatrudniony w sferze budżetowej przez okres dłuższy niż ostatnie 10 lat kalendarzowych, gdyż dodatkowe wynagrodzenie za każdy rok byłoby uwzględniane w podstawie wymiaru w roku następnym. Natomiast pracownik zatrudniony w sferze budżetowej tylko przez część dziesięcioletniego okresu byłby pokrzywdzony, gdyż dodatkowe wynagrodzenie za ostatni rok pracy, stanowiące z mocy prawa składnik jego wynagrodzenia za pracę, od którego pracodawca odprowadził składkę, nie byłoby uwzględniane w podstawie wymiaru emerytury. Skoro w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty porównuje się stanowiące podstawę wymiaru składek wynagrodzenie pracownika do przeciętnego wynagrodzenia pracowników, wynagrodzenie ze wskazanego przez pracownika okresu musi być realne, niezależne od tego kiedy pracodawca (płatnik) wskazał je jako podstawę wymiaru składek i kiedy opłacił składkę.

(...)Jednakże nadal obowiązuje zasada uwzględniania w podstawie wymiaru emerytury i renty wynagrodzenia za ten okres, za który ono przysługiwało, niezależnie od tego, kiedy zostało wypłacone. Wyjątek od tej zasady występuje wówczas, gdy nie można ustalić okresu, za jaki dany składnik wynagrodzenia został wypłacony. Wówczas dolicza się ten składnik do podstawy wymiaru składek z okresu, w którym został wypłacony. W przypadku dodatkowego rocznego wynagrodzenia w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej jest dokładnie określony okres, za który przysługuje to wynagrodzenie - miesiące przepracowane przez pracownika w danym roku kalendarzowym. Stosując sposób obliczania podstawy wymiaru określony w art. 15 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach dodatkowe wynagrodzenie roczne należy doliczać do kwot wynagrodzenia za rok kalendarzowy, za który wynagrodzenie to przysługiwało. Regulacja zawarta w § 6 powołanego rozporządzenia, dotycząca sposobu ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent ubezpieczonych będących pracownikami, jest zgodna z zasadami określonymi w ustawie o emeryturach i rentach i ma zastosowanie z mocy art. 194 tej ustawy.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia sygn. akt I UZP 5/06


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika