Logowanie

Rejestracja

Poprzez założenie konta Użytkownika w serwisie e-prawnik.pl wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celu wykonania zobowiązań przez Legalsupport sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, przy ul. Gabrieli Zapolskiej 36, kod poczt. 30-126, zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie, NIP 676-21-64-973, kapitał zakładowy 133.000,00 zł, zgodnie z ustawą z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.
Równocześnie akceptuję regulamin serwisu e-Prawnik.pl

Bezpłatny dostęp tylko dla zarejestrowanych

masz już konto?

  • Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych i akceptuję Regulamin serwisu e-Prawnik.pl (więcej)

  • Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Legalsupport sp. z o.o. informacji handlowej (więcej)

Dochodzenie roszczeń cywilnych w postępowaniu karnym - powództwo adhezyjne

www.sxc.hu
(fot. www.sxc.hu)

Bardzo często zdarza się, iż przestępstwo popełnione przez sprawcę pociąga za sobą skutek w postaci wyrządzenia szkody na osobie lub mieniu pokrzywdzonego. Z taką sytuacją mamy do czynienia najczęściej przy przestępstwach popełnionych przeciwko mieniu lub zdrowiu. Ustawodawca chcąc oszczędzić pokrzywdzonemu dodatkowych problemów związanych z występowaniem przeciwko sprawcy ze swoimi roszczeniami przed Sądem cywilnym, wprowadził instytucję powództwa adhezyjnego, dając tym samym możliwość dochodzenia odszkodowania już w procesie karnym toczącym się w związku z przestępstwem stanowiącym przyczynę powstania szkody.

Zgodnie z przepisem art. 62 kodeksu postępowania karnego, powództwo cywilne w procesie karnym, nazywane powództwem adhezyjnym, pokrzywdzony może wytoczyć przeciwko oskarżonemu do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego czyli do czasu przeczytania przez oskarżyciela aktu oskarżenia. Pokrzywdzony może zgłosić swoje roszczenie już na etapie postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę bądź inny właściwy organ. Tak zgłoszone powództwo organ załącza do akt sprawy, ale o jego przyjęciu do rozpoznania zadecyduję dopiero Sąd po wpłynięciu aktu oskarżenia, jednakże w takim wypadku za dzień złożenia powództwa uważa się dzień złożenia powództwa w prokuraturze lub innym właściwym organie. Trzeba pamiętać, iż określony przez ustawodawcę moment graniczny do wniesienia powództwa ma charakter terminu prekluzyjnego, czyli takiego, po którego upływie wniesienie powództwa adhezyjnego przez pokrzywdzonego nie wywoła żadnych skutków prawnych, a także nie ma możliwości skutecznego przywrócenia takiego terminu po jego upływie.

Powództwo adhezyjne powinno zostać zgłoszone w formie pisemnej i powinno odpowiadać rygorom zarówno pisma procesowego zawartym w przepisach procedury karnej jak i spełniać rygor pozwu w ujęciu procedury cywilnej. Niewątpliwą zaletą dla wnoszącego powództwo jest to, iż wnoszący powództwo cywilne w postępowaniu karnym jest zwolniony od konieczności uiszczenia wpisu sądowego, a także od ewentualnej opłaty od apelacji dotyczącej powództwa.

Powództwo adhezyjne na rzecz samego pokrzywdzonego może wnieść również prokurator w sytuacji jeżeli wymaga tego interes społeczny, natomiast w razie śmierci samego pokrzywdzonego prawo do wytoczenia powództwa przechodzi na osoby najbliższe. Osoby najbliższe zmarłego pokrzywdzonego, który wytoczył za życia powództwo cywilne mogą także wstąpić w jego prawa i kontynuować dochodzenie roszczenia już na swoją rzecz.

W procesie adhezyjnym można dochodzić jedynie roszczeń majątkowych i tylko takich, które wynikają bezpośrednio z popełnionego przestępstwa. Można zatem np. dochodzić od sprawcy uszkodzenia ciała kosztów leczenia poniesionych przez pokrzywdzonego, utraty zarobków z okresu kiedy pokrzywdzony nie był w stanie pracować ze względu na leczenie, a także zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Pokrzywdzony natomiast nie może w procesie karnym dochodzić roszczeń niemajątkowych np. dotyczących naruszeń dóbr osobistych. Roszczenie majątkowe w procesie adhezyjnym obejmuje zarówno rzeczywiste straty, które poszkodowany poniósł jak i utracone korzyści, które pokrzywdzony mógł by uzyskać gdyby nie poniósł straty.

Sąd karny w pewnych sytuacjach pomimo spełnienia warunków formalnych powództwa adhezyjnego odmówi jego przyjęcia do rozpoznania. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia w przypadku gdy:

- powództwo jest z mocy przepisu szczególnego niedopuszczalne np. niedopuszczalność drogi sądowej uregulowana w przepisach kodeksu postępowania cywilnego;

- roszczenie nie ma bezpośredniego związku z zarzutem oskarżenia czyli nie wynika wprost z popełnionego przestępstwa;

- powództwo zostało wniesione przez osobę do tego nie uprawnioną;

- to samo roszczenie jest przedmiotem innego postępowania lub o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono;

- toczy się inne postępowanie, dotyczące tego samego roszczenia;

- po stronie pozwanej zachodzi współuczestnictwo konieczne z instytucja państwową, samorządową lub społeczną a także z osobą, która nie jest oskarżonym;

- złożono wniosek o naprawienie szkody o którym mowa w art. 46 § 1 kodeksu karnego.

W procesie adhezyjnym trzeba pamiętać także o tym, że jeżeli Sąd karny przyjmie powództwo cywilne do rozpoznania jednakże po tym fakcie ujawni się jedna z przyczyn odmowy przyjęcia wymieniona powyżej, Sąd pozostawi powództwo cywilne bez rozpoznania.

Postanowienie Sądu karnego o odmowie przyjęcia powództwa cywilnego lub o pozostawieniu go bez rozpoznania jest niezaskarżalne. W przypadku gdy Sąd odmówi przyjęcia powództwa lub zostawi je bez rozpoznania, osoba która wytoczyła powództwo, może w terminie 30 dni od daty postanowienia Sądu wnieść o przekazanie pozwu właściwemu do rozpoznania sprawy Sądowi cywilnemu. Należy jednak pamiętać, iż po przekazaniu sprawy Sądowi cywilnemu powstaje obowiązek uiszczenia stosownego wpisu od pozwu na zasadach określonych w przepisach zwartych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Warunkiem koniecznym do tego aby Sąd karny rozstrzygnął merytorycznie powództwo cywilne czyli np. je uwzględnił lub oddalił w całości bądź w części, jest wydanie w sprawie wyroku skazującego. Sąd wydając wyrok uniewinniający czy też wydając orzeczenie o warunkowym umorzeniu postępowania pozostawia powództwo cywilne bez rozpoznania. W takich przypadkach pokrzywdzonemu pozostaje droga dochodzenia swoich roszczeń przed sądami właściwymi do spraw cywilnych.

W przypadku gdy Sąd karny w wyniku rozpoznania powództwa cywilnego oddali żądanie  co do zasady obciąży wnoszącego kosztami postępowania, natomiast w przypadku uwzględnienia powództwa kosztami zostanie obciążony skazany.

Niewątpliwą zaletą powództwa adhezyjnego jest zatem fakt, iż oskarżony odpowiada karnie i cywilnie w jednym procesie, co wiąże się z oszczędnością czasu, a także biorąc pod uwagę tymczasowe zwolnienie od konieczności poniesienia kosztów wpisu sądowego, również z oszczędnością pieniędzy.      

Autor: Daniel Murawski, prawnik EGB Investments SA

 

Komentarze: Dochodzenie roszczeń cywilnych w postępowaniu karnym - powództwo adhezyjne

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Partnerzy sekcji

Pomoc prawna online

Opinie naszych klientów

  • Ilona

    ocena usługi:

  • K

    ocena usługi:

    Szybka i konkretna pomoc dziękuję
  • K

    ocena usługi:

    Szybka i konkretna pomoc dziękuję
  • Martyna

    ocena usługi:

  • hi

    ocena usługi:

  • Tadeusz

    ocena usługi:

  • Tadeusz

    ocena usługi:

  • Tadeusz

    ocena usługi:

  • Tadeusz

    ocena usługi:

  • Pajączek

    ocena usługi:

    Bardzo szybka obsługa
  • Marzena

    ocena usługi:

    Jestem bardzo zadowolona z Państwa usługi. Już drugi raz pomogliście mi profesjonalnie. Polecam wszystkim korzystanie z Państwa usług!
  • Marzena

    ocena usługi:

    Jestem bardzo zadowolona z Państwa usługi. Już drugi raz pomogliście mi profesjonalnie. Polecam wszystkim korzystanie z Państwa usług!
  • Marzena

    ocena usługi:

    Jestem bardzo zadowolona z Państwa usługi. Już drugi raz pomogliście mi profesjonalnie. Polecam wszystkim korzystanie z Państwa usług!
  • Mariusz Sperczyński

    ocena usługi:

    Otrzymałem bardzo rzetelną, wyczerpującą odpowiedź. Nie mam wątpliwości z ew. dalszą interpretacją zagadnienia wskazanego w zapytaniu. Jako przedsiębiorca i jako osoba prywatna jestem bardzo zadowolony. Dziękuję i polecam!
  • Mariusz Sperczyński

    ocena usługi:

    Otrzymałem bardzo rzetelną, wyczerpującą odpowiedź. Nie mam wątpliwości z ew. dalszą interpretacją zagadnienia wskazanego w zapytaniu. Jako przedsiębiorca i jako osoba prywatna jestem bardzo zadowolony. Dziękuję i polecam!
  • Mariusz Sperczyński

    ocena usługi:

    Otrzymałem bardzo rzetelną, wyczerpującą odpowiedź. Nie mam wątpliwości z ew. dalszą interpretacją zagadnienia wskazanego w zapytaniu. Jako przedsiębiorca i jako osoba prywatna jestem bardzo zadowolony. Dziękuję i polecam!
  • Agnieszka

    ocena usługi:




Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.

Zadaj pytanie – porady prawne w 24h już od 30zł

* pola wymagane