Matactwo a art. 244 k.p.k.

Odpowiedź prawnika: Matactwo a art. 244 k.p.k.

Określenie „matactwo", nie ma charakteru normatywnego, jest to termin potoczny na nazwanie pozaprawnych przeszkód we wszczęciu albo przebiegu postępowania. Określenie to odnosi się najpełniej do przesłanek tymczasowego aresztowania zawartych w pkt. 2 art. 258 par. 1 Kodeksu postępowania karnego. Przepis ten opisuje następujące zachowanie : nakłanianie do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudnianie postępowania karnego. Do okoliczności utrudniających postępowanie karne zalicza się np. taką okoliczność jak nadużywanie uprawnień, zwłaszcza prawa do ochrony zdrowia przez pozorowanie choroby wymagającej pilnego i nieodzownego hospitalizowania czy przeszkód w stawieniu się na wezwanie z powodu choroby, (postanowienie SA w Krakowie z dnia 29 grudnia 1997 r. - II AKz 300/97, „Prokuratura i Prawo", dodatek „Orzecznictwo" 1998/7-8/25). Natomiast za matactwo nie uznaje się ucieczki lub ukrycia się (tak Feliks Prusak, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Warszawa 1999 rok).

Natomiast, jak słusznie Pan zaznaczył, w przepisie artykułu 244 k.p.k. użyto jedynie sformułowania obawy zacieranie śladów. Powstaje wątpliwość czy w zakres tego pojęcia wchodzi też nakłanianie do fałszywych zeznań lub wyjaśnień tudzież innego bezprawnego utrudniania postępowania karnego, a wiec matactwa w rozumieniu art. 258 par. 1 pkt. 2 k.p.k.. Wydaje się , że należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. Środek ten zmierza do zabezpieczenia osoby domniemanego sprawcy przestępstwa na potrzeby procesu karnego oraz uniemożliwienia mu podjęcia skutecznej ucieczki ukrycia się lub zatarcia śladów. (R. Kmiecik, E. Skrętowicz, Proces, s. 257). Obawa podejmowania wskazanych bezpośrednio w art. 258 par. 1 pkt. 2 k.p.k. oraz w orzecznictwie, zmierza do utrudnienia postępowania karnego, również na etapie zatrzymania. Nieracjonalnym byłoby więc nieuwzględnienie wspomnianych obaw w stosunku do osoby podejrzanej. Czym innym bowiem jest nakłanianie do fałszywych zeznań, wyjaśnień czy podejmowanie innych działań szkodzących postępowaniu jak nie formą zacieraniem śladów. Wobec tego, należy uznać, że obawa matactwa może być przesłanką zatrzymania, oczywiście obok innych wymaganych dla zastosowania tego środka przymusu, a więc nigdy przesłanką samodzielną. Zaznaczamy jednak, że mimo wszystko są to przesłanki ocenne, a więc to sąd zdecyduje ostatecznie o ich zasadności.