W jakim momencie powstaje przychód z tytułu opłat za nielegalny pobór paliwa gazowego?

UZASADNIENIE

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie dostawy gazu przewodowego klientom indywidualnym i przemysłowym. W sytuacji wykrycia nielegalnego poboru gazu przez odbiorców Spółka pobiera opłaty w wysokości określonej w taryfie lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych. Spółka za nielegalny pobór gazu pobiera opłatę ryczałtową obliczoną według zasad określonych w 'Taryfie dla gazu wysokometanowego' albo odszkodowanie ustalone według zasad ogólnych.

Na tle powyższego pojawiła się wątpliwość, jaką datę należy przyjąć dla ustalenia momentu powstania przychodu z tytułu opłat za nielegalny pobór paliwa gazowego?

Zdaniem Podatnika przychody z tytułu nielegalnego poboru gazu powinny być opodatkowane na zasadzie kasowej, tj. w momencie otrzymania zapłaty. Jest to bowiem przychód ze źródła określonego w art.12 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jako otrzymane pieniądze. Opłaty te - w ocenie Spółki - ze względu na sankcyjny charakter nie są przychodami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Na tle zaprezentowanego we wniosku stanu faktycznego Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art.57 ust.1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2003r., Nr 153, poz. 1504 z późn. zm.) w razie nielegalnego pobierania paliw lub energii z sieci przedsiębiorstwo energetyczne pobiera opłaty za nielegalnie pobrane paliwo lub energię w wysokości określonej w taryfach lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych.

Zgodnie z art.3 pkt 18 Prawa energetycznego przez 'nielegalne pobieranie paliw lub energii' należy rozumieć pobieranie paliw lub energii bez zawarcia umowy, z całkowitym albo częściowym pominięciem układu pomiarowo-rozliczeniowego lub poprzez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo-rozliczeniowy.

Opłaty, o których mowa wyżej podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 57 ust. 2 ww. ustawy).

Wysokość opłat za nielegalny pobór paliwa gazowego określona jest w §41 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz.U. Nr 277, poz. 2750).

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku Podatnik wysokość opłat z tytułu nielegalnego poboru paliwa gazowego ustala ryczałtowo według zasad opisanych w §41 w/w rozporządzenia z dnia 15.

12.2004r. (tj. na podstawie m.in. wielokrotności cen i stawek opłat określonych w taryfie dla grupy taryfowej, do której podmiot byłby zakwalifikowany jako odbiorca, wielkości mocy stanowiącej sumę mocy zainstalowanych odbiorników tzw. mocy umownej, okresu nielegalnego poboru gazu, ilości pobranego gazu, w analogicznym okresie przed powstaniem lub po ustaniu nielegalnego pobierania tego paliwa) lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych.

Zatem w/w opłaty - zarówno te ustalane ryczałtowo, jak i dochodzone w drodze odszkodowawczej - stanowią szczególny rodzaj odszkodowania (należność kompensująca szkodę).

Zgodnie z treścią art.7 ust.1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym co do zasady jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty.

Dochodem zaś jest, z pewnymi zastrzeżeniami, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 3 powołanej ustawy).

Zgodnie z wykładnią językową 'związane' to mające zastosowanie do czegoś, z czymś powiązane, zaś 'należne' to przysługujące, należące się komuś lub czemuś. Tak więc do przychodów związanych z działalnością gospodarczą należeć będą zarówno przychody wynikające bezpośrednio z wykonywanej działalności gospodarczej, jak też przychody z tą działalnością związane.

Opłaty za nielegalny pobór paliwa gazowego są dla przedsiębiorstwa energetycznego przychodem związanym z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Moment powstania przychodu związanego z działalnością gospodarczą reguluje art.12 ust.3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowiący, iż za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust.3c i 3d, dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym:

1. wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe, lub
2. wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty, lub
3. otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia - w pozostałych przypadkach.

Oznacza to, że w przypadkach nie wymienionych w punktach 1 i 2 w/w uregulowania otrzymanie zapłaty za wykonane świadczenie będzie stanowiło moment uzyskania przychodu związanego z prowadzaną działalnością gospodarczą.

Wyjątki od ustalonej w powyższy sposób daty uzyskania przychodu należnego - określone w art.12 ust.3c i 3d ustawy z dnia 15.02.1992r. - dotyczą sytuacji związanych z przychodami z umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, ale także rozliczeń z tytułu m.in. dostaw gazu przewodowego. W przypadku nielegalnego poboru gazu - w ocenie organu podatkowego - nie mamy do czynienia z dostarczaniem paliwa gazowego przez przedsiębiorstwo energetyczne w rozumieniu art.5 Prawa energetycznego.

W związku z powyższym przychody z tytułu opłat za nielegalny pobór gazu przewodowego należy zakwalifikować jako przychody należne związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą w dniu otrzymania zapłaty, zgodnie z art.12 ust.3a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji dopiero faktyczne otrzymanie opłaty za nielegalny pobór gazu stanowić będzie przychód Spółki.

Reasumując nie jest prawidłowe stanowisko Spółki, iż opłaty za nielegalny pobór paliwa gazowego stanowią przychód ze źródła określonego w art.12 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jakkolwiek należy zgodzić się ze Spółką, że przychód ten powstaje w momencie otrzymania zapłaty za nielegalny pobór gazu.