Jak prawo reguluje przewozy busami?

Przewóz busami reguluje przede wszystkim ustawa prawo o transporcie drogowym oraz akty wykonawcze do ustawy. Czy prawo przewiduje jak powinny dokładnie wyglądać przewozy? Ile osób może jechać busem?

Kto może prowadzić działalność w zakresie przewozu osób?

Przepisy ustawy o transporcie drogowym stosuje się w transporcie drogowym w przypadku przewozu osób w pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 ton, w transporcie o charakterze zarobkowym. Ustawy nie stosuje się natomiast do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą - w niezarobkowym przewozie drogowym osób.

Przepisy ustawy o transporcie drogowym stawiają szczególne wymogi formalne dla przewoźników zajmujących się przewozem regularnym osób o charakterze zarobkowym, które muszą spełnić aby móc w ogóle wykonywać taką działalność gospodarczą. Wymogi mają pośrednio zapewnić bezpieczeństwo przewożonych.

Podstawą uprawnienia do przewozu osób w transporcie regularnym jest uzyskanie licencji na przewóz, tę wydają właściwe organy administracyjne – w krajowym transporcie drogowym będzie to starosta właściwy dla siedziby przewoźnika. Wydanie licencji jest uzależnione od:

• spełnienia przez przedsiębiorców wymogu dobrej reputacji (niekaralności),
• posiadania certyfikatu kompetencji zawodowych,
• posiadania sytuacji finansowej zapewniającej podjęcie i prowadzenie takiej działalności (dysponowania określonym majątkiem),
• posiadania tytułu prawnego do dysponowania pojazdami.

Licencję cofa się w przypadku gdy m. in. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej licencją a także gdy przedsiębiorca nie spełnia wymagań uprawniających do wykonywania działalności w zakresie transportu drogowego czy też rażąco naruszył warunki określone w licencji lub inne warunki wykonywania działalności objętej licencją określone przepisami prawa.

Uzyskanie certyfikatu kompetencji zawodowych związane jest z koniecznością zdania egzaminu obejmującego m. in. zagadnienia związane z bezpieczeństwem  ruchu i standardami technicznymi pojazdów przeznaczonych do transportu osób. Bez certyfikatu (którym może dysponować jedna z osób zarządzających przedsiębiorstwem) nie jest możliwe prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu osób.

Co z bezpieczeństwem?

Nie ma wątpliwości, że pojazdy mają spełniać warunki techniczne wymagane przepisami prawa – m. in. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Jak jednak pokazują kontrole przeprowadzane przez Inspektorat Transportu Drogowego, busy przeznaczone do przewozu osób bardzo często nie spełniają tych wymogów – 15 % kontrolowanych pojazdów nie spełniało wymogów bezpieczeństwa. Nierzadko pojazdy były przerabiane i niedostosowane do przewozu osób – dodajmy – tak dużej ilości osób.

Zgodnie z przepisem art. 63 ust. 1 ustawy o ruchu drogowym przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym. Za przewóz większej liczby osób odpowiedzialność będzie więc spoczywała na przewoźniku. Wydaje się jednak, że konsekwencje naruszenia tych przepisów nie odstraszają przewoźników. Naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest wykroczeniem z art. 86 i 97 Kodeksu wykroczeń karanych karą grzywny (do 5.000 zł). Kierowca pojazdu może natomiast stracić prawo jazdy.

Z większą odpowiedzialnością może spotkać się osoba odpowiedzialna w stacji kontroli pojazdów za badania okresowe pojazdów - za dopuszczenie niesprawnego czy też przerobionego i niedostosowanego pojazdu do ruchu drogowego przestępstwem Kodeks karny przewiduje nawet karę pozbawienia wolności do lat dwóch.

Jak jednak wskazuje Inspekcja Transportu Drogowego, najczęściej przyczynami wypadków busów jest nadmierna prędkość kierujących pojazdami. Nie bez znaczenia jest także stan techniczny samochodów, jednakże podkreśla się, iż najczęstszą przyczyną wypadków jest właśnie nie zachowanie przepisów dotyczących dopuszczalnej prędkości.

O założeniach polityki Komisji Infrastruktury w zakresie zwiększenia bezpieczeństwa na drogach w Polsce można przeczytać artykule Ponad 4.500 osób ginie na drogach rocznie.

Zespół
e-prawnik.pl