Nawet jeśli sprzedawca okazał się oszustem, nie ma nadpłaty podatku
A.K. aktem notarialnym kupiła własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu od osoby, która twierdziła, że jej to prawo przysługuje. A.K. zapłaciła podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu dokonania powyższej transakcji. Jak się okazało, sprzedający był oszustem, który posługiwał się skradzionym dowodem osobistym. W rzeczywistości prawo do lokalu mu nie przysługiwało. Dlatego A.K. wystąpiła o zwrot zapłaconego przez nią podatku od czynności cywilnoprawnych (nadpłaty). Organy podatkowe odmówiły; sprawa (przez skargę kasacyjną) trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który orzekł:
Nie zachodzi nieważność bezwzględna czynności prawnej sprzedaży spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego zdziałanej z osobą, której nie przysługiwała własność tego prawa, a tym samym nie zachodzi możliwość żądania w takim przypadku, stwierdzenia nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 8 poz. 60 ze zm.).
Warto przypomnieć, że nadpłata występuje w sytuacji, gdy na gruncie obowiązującego prawa podatkowego nie obowiązywały podstawy prawne do zawiązania zobowiązaniowych stosunków prawnych i w sytuacji, gdy czynność cywilnoprawna jest bezwzględnie nieważna.
NSA przypomniał, że zgodnie z art. 58 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy (chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy). Czynność prawna sprzeczna z ustawą to taka, która przede wszystkim nie zawiera treści nakazanej przez przepisy prawa - nie ma zaś przepisu, który by zakazywał zawierania umowy sprzedaży rzeczy z jej niewłaścicielem. Nie można uznać, że taka umowa jest zatem nieważna, jest natomiast bezskuteczna i rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą kontrahenta, obejmującą także zwrot nadpłaconego podatku, bowiem zapłacony podatek objęty będzie rzeczywistą szkodą. Skoro bowiem sprzedawca-niewłaściciel nie może wykonać swojego zobowiązania z umowy (co jest oczywiste), to powinien zapłacić odszkodowanie (art. 471 k.c.).
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 stycznia 2009 roku, sygn. akt II KSK 1544/07
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?