W której kategorii zaspokojeniu podlegają należności z tytułu składek?

Sąd Rejonowy zatwierdzający plan podziału (art. 1028 § 2 k.p.c.) przyjął, że należności niezabezpieczone wpisem hipoteki albo zastawu, zgłoszone na podstawie art. 954 i 1036 k.p.c., podlegające przepisom działu III. Ordynacji podatkowej, powinny być zaspokojone w kolejności wymienionej w art. 1025 § 1 pkt 7 k.p.c. Według poglądu wierzyciela egzekwującego, który wniósł zażalenie, wymienione należności powinny być zaliczone do kategorii dziewiątej, a przemawia za tym treść art. 115 § 1 pkt 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.), wymieniającego osobno w tej samej kategorii należności, do których stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej i należności z tytułu składek. Wątpliwości co do tego powziął Sąd II instancji, który zwrócił się do Sądu Najwyższego z pytaniem: "Czy należności z tytułu składek w rozumieniu art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) podlegają zaspokojeniu w kategorii 7 art. 1025 § 1 k.p.c. jako należności do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.)?". W odpowiedzi SN podjął uchwałę:

Porady prawne

W sądowym postępowaniu egzekucyjnym należności z tytułu składek w rozumieniu art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887, ze zm.) podlegają zaspokojeniu w kolejności określonej w art. 1025 § 1 pkt 7 k.p.c.

Art. 1025 § 1 k.p.c. w punkcie 7 wymienia należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), o ile nie zostały zaspokojone w kolejności piątej, a w punkcie 9 należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję. SN zauważył jednak, iż unormowania dotyczące zaspokajania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne znajdują się nie tylko w kodeksie postępowania cywilnego (art. 1025 § 1 k.p.c.) - należności te można egzekwować także w postępowaniu administracyjnym. Sama ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych ustala kolejność zaspokajania należności z tytułu składek w postępowaniu egzekucyjnym w administracji sytuując je na czwartym miejscu (po kosztach egzekucyjnych, należności za pracę, należności alimentacyjnych oraz wierzytelnościach odszkodowawczych za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz kosztach ostatniej choroby i pogrzebu dłużnika).

Podział sumy uzyskanej z egzekucji prowadzonej w postępowaniu administracyjnym reguluje art. 115 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, według którego w kategorii 4 mieszczą się należności, do których stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej, oraz - oddzielnie wymienione, należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (o ile nie zostały zaspokojone w trzeciej kolejności).

Widoczna jest zatem różnica - w k.p.c. jest mowa tylko o należnościach, do których stosuje się dział III Ordynacji, podczas gdy w u.p.e.a. osobno wymieniono składki na ubezpieczenie społeczne. SN stwierdził zaś, że różnicowanie pozycji wierzyciela w zależności od trybu egzekucji budzi sprzeciw, jako pozbawione racjonalnego uzasadnienia.

SN doszedł do wniosku, że art. 1025 § 1 pkt 7 k.p.c. i art. 115 § 1 pkt 4 u.p.e.a. - mimo różnego brzmienia - wyrażają taką samą normę prawną. Powołał się tu m.in. na art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który wylicza przepisy Ordynacji stosowane do należności z tytułu składek. Porównanie jego (art. 31) treści z przepisami znajdującymi się w dziale III Ordynacji podatkowej (do których odsyła art. 1025 § 1 pkt 7 k.p.c.) wykazuje niemal zupełną ich zbieżność. W związku z tym przez zwrot "należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa" rozumieć należy także i składki na ubezpieczenie społeczne.

SN podkreślił, że składki należne Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych należą do kategorii preferowanej przez państwo. W polskim systemie prawnym należności z tytułu składek są objęte ochroną. W tej sytuacji nie byłoby uzasadnienia dla osłabiania funkcji egzekucji sądowej w odniesieniu do nich.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008 r., sygn. akt III CZP 150/07


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika