Wymóg potwierdzenia dla celów VAT odbioru faktury korygującej przez kontrahenta niezgodny z Konstytucją

Bardzo ważny wyrok dla podatników VAT wydał Trybunał Konstytucyjny. Trybunał orzekł co do zgodności z Konstytucją przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 2005 r. które wprowadzają dodatkowe (poza ustawą o VAT) warunki pozwalające odliczyć podatek, a konkretnie wymóg posiadania odbioru faktury korygującej od kontrahenta.

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług w przypadku wystawienia przez podatnika-sprzedawcę faktury korygującej. Trybunał orzekał w sprawie zgodności § 16 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.) z art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) oraz z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji.

Porady prawne

Obowiązek obliczenia VAT z tytułu obrotu towarem czy usługą, pobranie tego podatku i odprowadzenie na rachunek budżetu państwa spoczywa na sprzedającym towar lub usługę. Art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług określa, iż obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur. Natomiast kwestionowany przepis rozporządzenia Ministra Finansów stanowi, iż w przypadku udzielenia rabatów już po wystawieniu faktury, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą, której potwierdzenie odbioru stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego. Zdaniem wnioskodawcy, uzależnienie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego od uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę, stanowi przerzucenie na sprzedającego obowiązków z natury przypisanych organom podatkowym. Ponadto wiąże prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego z otrzymaniem przez niego potwierdzenia odbioru faktury korygującej.

Tymczasem art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług wiąże zmniejszenie obrotu z kwotą udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów. Nie określa natomiast, iż rabaty te muszą być udokumentowane fakturą korygującą. Mogą one zatem zostać udokumentowane także w inny sposób, który będzie podlegał kontroli organów podatkowych w toku ewentualnego postępowania. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich kwestionowany przepis rozporządzenia narusza uprawnienia podatnika i wykracza poza granice upoważnienia ustawowego, zawartego w ustawie o podatku od towarów i usług.

Po przeprowadzeniu rozprawy Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 16 ust. 4 zdanie drugie rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim uzależnia prawo do obniżenia obrotu w przypadku wystawienia faktury korygującej od posiadania potwierdzenia odbioru tej faktury jest niezgodny z art. 29 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz z art. 92 ust. 1 i z art. 217 Konstytucji.

Powyższy przepis utraci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Trybunał stwierdził, że przesunięcie w czasie możliwości odliczenia podatku, a w sytuacji niemożności uzyskania potwierdzenia - wyłączenie w ogóle zagwarantowanego przez ustawę o VAT prawa do odliczenia podatku VAT, narusza Konstytucję.

Trybunał stwierdził, że wymóg posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez podatnika-nabywcę w pewnych sytuacjach może uniemożliwić obniżenie przez podatnika-sprzedawcę podatku należnego ze względu na okoliczności od niego niezależne. Będzie tak w szczególności w przypadku zmiany adresu bądź siedziby przez podatnika-nabywcę, nieodbierania przez niego korespondencji itp. Zaskarżony przepis - wprowadzając dodatkowy warunek materialnoprawny, od którego zależy możliwość odliczenia podatku - modyfikuje na niekorzyść podatnika podstawę opodatkowania ze względu na okoliczności, na które podatnik-sprzedawca nie ma wpływu. Przepis ten nie formułuje wyłącznie porządkowej powinności posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej. Posiadanie potwierdzenia stanowi podstawę do odliczenia podatku. § 16 ust. 4 rozporządzenia określa zatem jeden z istotnych elementów stanu podatkowego, co - zgodnie z Konstytucją - zastrzeżone jest dla materii ustawowej.

Trybunał dał ustawodawcy rok na zmianę przepisu uznanego za sprzeczny z Konstytucją. Może on w tym czasie zostać wprowadzony do ustawy. Właśnie za rok § 16 ust. 4 wskazanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów utraci swoją moc obowiązującą.

Wyrok jest ostateczny.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 grudnia 2007 r., sygn. akt U 6/06


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika