Jakie zmiany mogą zajść w podatku od czynności cywilnoprawnych?

12.7.2006

Dnia 27 czerwca 2006 r. wpłynął do sejmu rządowy projekt o zmianie ustawy o podatku od spadku i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Projekt przewiduje ochronę interesów majątkowych członków najbliższej rodziny, zgodność przepisów z prawem UE, realizację zasady swobodnego przepływu kapitału oraz zniesienie lub doprecyzowanie przepisów określających zwolnienia podatkowe. W dniu publikacji na naszej stronie projekt znajdował się na etapie pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu, na które został skierowany 29 czerwca br.

W obecnej ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 wśród czynności prawnych podlegających podatki wymieniona jest w ust. 1 w pkt 1 lit. e umowa ustanowienia odpłatnej renty. Zgodnie z projektem ta umowa ma zostać wykreślona, w lit. e pozostanie tylko umowa dożywocia. Skreślona zostanie również wg projektu lit. g – umowy majątkowe małżeńskie. Umowy majątkowe małżeńskie po uchwaleniu projektu w obecnym kształcie nie będą podlegały PCC.

Obecnie na potrzeby podatku od czynności cywilnoprawnych za zmianę umowy spółki kapitałowej uważa się wniesienie lub podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje podwyższenie kapitału zakładowego, oraz dopłaty. Do tego wyliczenia projekt przewiduje dodanie również pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika (akcjonariusza).

Projekt przewiduje rezygnację ze zwolnienia z PCC czynności prawnych w sprawie udzielania pomocy na ratowanie i pomocy na restrukturyzację.

Art. 2 pkt 4 otrzymać ma brzmienie, zgodnie z którym podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
umowy spółki i jej zmiany,
umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Obowiązek podatkowy nie będzie już powstawał z chwilą wypłacenia należności w przypadku, gdy płatnikami są nabywcy rzeczy przeznaczonych do przerobu lub odprzedaży, jak to jest obecnie, lecz z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Projektodawcy proponują więc zniesienie tego wyjątku.

Projekt zmian ma także na celu sprecyzowanie, na której ze stron umowy ciąży obowiązek podatkowy. I tak obowiązek ten miałby ciążyć wg projektu:

przy umowie sprzedaży – na kupującym;
przy umowie zamiany – na stronach czynności, z zastrzeżeniem ust. 2;
przy umowie darowizny – na obdarowanym;
przy umowie dożywocia – na nabywcy własności nieruchomości;
przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności;
przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – na użytkowniku lub nabywającym prawo służebności;
przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego – na biorącym pożyczkę lub przechowawcy;
przy ustanowieniu hipoteki – na składającym oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki.

Obowiązek zapłaty podatku od umowy zamiany ciąży na stronach umowy w częściach równych.

Przy umowie spółki cywilnej obowiązek podatkowy ciąży na wspólnikach odpowiednio do wartości wniesionych przez nich do spółki wkładów, udzielonych spółce pożyczek, wniesionych dopłat oraz oddanych przez nich spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania, a przy pozostałych umowach spółki – na spółce.

Od podstawy opodatkowania odliczane mają być także kwoty pożyczek udzielonych spółce kapitałowej przez wspólnika (akcjonariusza), obok kwot dopłat w spółce kapitałowej, które były opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a następnie zostały przeznaczone na podwyższenie kapitału zakładowego.

Projektodawcy proponują ponadto zmiany w samych stawkach podatku. Otóż stawka PCC będzie wynosiła 20%, jeżeli:

podatnik powołuje się na fakt dokonania czynności wymienionej w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b lub j oraz jej zmiany przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego, a podatek od tej czynności nie został zapłacony;
biorący pożyczkę, nie spełni warunków, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b.

Uchylone może też zostać zwolnienie od podatku dla następujących strony czynności cywilnoprawnych:

jednostek budżetowych,

osób prawnych, z zastrzeżeniem pkt 2a, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, kultu religijnego, dobroczynności, obrony narodowej, ochrony środowiska, ochrony konsumentów, ochrony zdrowia i opieki społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niezdolnych do pracy, jeżeli w całym roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, ich dochody korzystały z całkowitego zwolnienia od podatku dochodowego oraz pod warunkiem, że przedmiotem zbycia nie jest składnik przedsiębiorstwa prowadzonego przez te osoby lub że nabycia dokonano nie dla takiego przedsiębiorstwa,

Agencji Rynku Rolnego, dla której zwolnienie wprowadzono 1 maja 2004 r.

Artykuł 9 ustawy zawiera listę zwolnień z PCC określonych czynności prawnych. I tak zwolnione są pożyczki udzielane na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn udzielone w formie pieniężnej, z zastrzeżeniem art. 7 ust. 5 pkt 2, pod warunkiem:

złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności,
udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym,
że wysokość pożyczki przekracza kwotę niepodlegającą opodatkowaniu – na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn.

Projektodawcy chcą znieść zwolnienie dla pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej i dla pożyczek udzielonych przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.

Ze zwolnienia nie będzie już można korzystać także przy umowach spółki, których skutkiem jest przeniesienie rzeczywistego ośrodka zarządzania lub siedziby spółki kapitałowej z państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wartość kapitału spółki była opodatkowana podatkiem kapitałowym w państwie członkowskim.

Projekt przewiduje także zmiany w rozdziale 5 - Zapłata, pobór i zwrot podatku oraz pewne inne zmiany. Zmiany proponuje się wprowadzić od 1 stycznia 2007 r., ale w dniu 12 lipca 2006 r. jest dopiero po pierwszym czytaniu.

Podstawa prawna:

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn i ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (druk 736),
Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 41 poz. 399).

Zespół
e-prawnik.pl

Komentarze