Czy Wnioskodawczyni ma prawo sprzedać dom zachowując ulgę mieszkaniową?

UZASADNIENIE

W dniu 07.09.2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie sprzedaży nieruchomości, której nabycie korzystało z częściowego zwolnienia z opodatkowania.

Z uwagi na braki formalne Wnioskodawczyni została wezwana, pismem z dnia 10 października 2007r. nr ILPB2/415-133/07-2/AJ do uzupełnienia złożonego wniosku. Wniosek został prawidłowo uzupełniony (data wpływu: 25.10.2007r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 11.01.2007r. zmarła matka Wnioskodawczyni, pozostawiając jej w spadku #189; udziału we własności domu. Matka Wnioskodawczyni chorowała na chorobę nowotworową, wymagała stałej opieki. W związku z tym, iż Wnioskodawczyni nie złożyła w wyznaczonym terminie zeznania podatkowego SD-Z1 o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych, urząd skarbowy wydał decyzję ustalającą zobowiązanie podatkowe z tytułu nabycia spadku. Decyzja organu uwzględniała ulgę określoną w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, albowiem Wnioskodawczyni spełniała wszystkie warunki określone w ww. przepisie, pozwalające na jej zastosowanie.

W związku z tym, iż stan zdrowia Wnioskodawczyni uległ pogorszeniu (co spowodowane jest pogłębiającą się depresją w związku z tym, iż w tym domu opiekowała się ona chorą matką, łącznie z rocznym okresem hospicjum domowego), złą sytuacją rodzinną (ojciec Wnioskodawczyni - współwłaściciel domu, chciałby zamieszkać w nim z inną kobietą) oraz trudnością w utrzymaniu domu (którego koszt ponosi tylko ona), planuje ona sprzedaż domu, w którym mieszkała wraz z rodzicami od 1997 roku. Pieniądze ze sprzedaży domu zostaną przeznaczone na zakup mieszkania.

Ponadto, firma w której pracuje Wnioskodawczyni zmieniła siedzibę i przeniosła swoją działalność do innej miejscowości. Zmiana ta spowodowała utrudnienia w związku z dojazdami do pracy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni ma prawo sprzedać dom zachowując ulgę mieszkaniową...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006r. Nr 222 poz.1629) otrzymał brzmienie:

?Nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego: zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat?.

Wnioskodawczyni uzasadnia sprzedaż #189; udziału we własności domu jednorodzinnego koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, którymi są:

1. Konieczność zakupu mniejszego mieszkania w celu obniżenia kosztów utrzymania - koszt utrzymania 3 kondygnacyjnego domu o pow. ok. 280 m², ponosi tylko Wnioskodawczyni (ojciec pobiera rentę rodzinną i nie jest w stanie partycypować w kosztach utrzymania domu i również jest zmuszony sprzedać swój udział w domu i zakupić mniejsze mieszkanie)
2. Pogłębiająca się depresja, gdyż w tym domu przez cały okres choroby matki Wnioskodawczyni zajmowała się nią ? łącznie z blisko rocznym okresem hospicjum domowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Podstawa prawna ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków i darowizn została określona w art. 16 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), zgodnie z którym w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

- nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Z omawianej ulgi mogą skorzystać nabywcy, którzy spełniają łącznie następujące warunki określone w art. 16 ust. 2 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, zgodnie z którym zwolnienia określone w ust. 1 i w art. 4a ustawy stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
   
   

W treści art. 16 ust. 7 ustawy przewidziano sytuacje, które stanowiąc odstępstwo od powyższych wymogów nie powodują utraty ulgi. Taką wyjątkową sytuację stanowi m.in: zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzony zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.

Tak więc, podstawą uzasadniającą zbycie budynku mieszkalnego może być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania.

?Konieczność' w rozumieniu art. 16 ww. ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany. Za przesłanki takie należałoby uznać m.in. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika, zmiana miejsca pracy czy też brak porozumienia z innymi lokatorami zamieszkującymi z podatnikiem we wspólnym domu.

Okoliczności przedstawione przez Wnioskodawczynię tj. konieczność zakupu nowego lokalu o mniejszej powierzchni i mniejszych kosztach utrzymania ze względu na trudną sytuację materialną, pogarszający się stan zdrowia spowodowany pogłębiającą się depresją, zmiana siedziby firmy w której jest ona zatrudniona (co spowodowało utrudnienia w dojazdach do pracy) oraz złą sytuację rodzinną, potwierdzają spełnienie powyższej przesłanki, a więc konieczność zmiany warunków mieszkaniowych.

Jednak, aby ulga z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn została zachowana Wnioskodawczyni musi spełnić drugi z wyżej wymienionych warunków tj. środki uzyskane ze zbycia udziału w #189; własności domu, objętego ulgą powinny być w całości przeznaczone na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu najpóźniej w ciągu 2 lat od dnia zbycia, a łączny czas zamieszkiwania (potwierdzony zameldowaniem na pobyt stały) w zbytym i nabytym lokalu (budynku) powinien wynieść 5 lat.

Na podstawie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego oraz obowiązującego prawa, stwierdzić więc należy, że w świetle omawianych przepisów ustawy, w przypadku sprzedaży #189; udziału we własności domu, Wnioskodawczyni nie straci z tego powodu prawa do ulgi przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem spełnienia łącznie dwóch przesłanek: uzasadnionej konieczności zmiany warunków, oraz przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży domu na nabycie mieszkania. Powinno to nastąpić w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzony zameldowaniem na pobyt stały, musi wynieść 5 lat.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.