Akty własności ziemi i ich moc obowiązująca
Pytanie:
"W 1973 r. na podstawie ustawy z 26 października 1971r. o uregulowaniu własności państwowych gospodarstw rolnych naczelnicy powiatów wydawali AWZ na tzw.\"grunty bezpańskie\" znajdujące się w posiadaniu osób fizycznych. Jakie przepisy regulowały dalszy los tych dokumentów? Czy musiały być przekazywane po wydaniu do powiatowej geodezji, ksiąg wieczystych gminy itd.? Czy były jeszcze gdzieś obowiązkowo rejestrowane? Czy obywatel zgłaszający się w latach 1990 z takim aktem do geodezji miał prawo być wpisany jako właściciel, odbierając grunt osobie która go do tego czasu nieprzerwanie posiadała i użytkowała? Czy gdyby obecnie taka osoba ujawniła posiadanie AWZ na grunt nie posiadający KW to będzie również wpisana w ewidencji gruntów jako właściciel i będzie mogła założyć na niego KW?"
Odpowiedź prawnika: Akty własności ziemi i ich moc obowiązująca
Ustawa z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych została uchylona na podstawie przepisu art. 4 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. 1982 r. Nr 11 poz. 81).
Zgodnie z przepisem wspomnianego art. 4 ustawy uchylającej, pozostaje w mocy nabyta na jej podstawie (na podstawie ustawy z 1971 roku) własność nieruchomości oraz związane z tym nabyciem skutki prawne określone w art. 5, 6 i 8-11 tej ustawy (czyli ustawy z 1971 roku). Z powyższego wynika więc, iż jeśli własność nieruchomości została nadana na podstawie aktu własności ziemi, mimo uchylenia przepisów ustawy, na podstawie której nadawano własność akty nadal zachowały swą moc.
Ustawa z 1971 roku, stanowił, iż ostateczna decyzja stwierdzająca nabycie własności nieruchomości stanowi podstawę do ujawnienia nowego stanu własności w księdze wieczystej oraz w ewidencji gruntów (art. 15 ustawy).
Odpowiedź na pozostałe pytania zależna będzie os zaistniałego stanu faktycznego. Oczywiście może zajść i taka sytuacja, iż mimo posiadania AWZ, wpisu w ewidencji gruntów oraz wpisu w księdze wieczystej własności nieruchomości, osoba trzecia nabędzie własność nieruchomości poprzez zasiedzenie. Okoliczność posiadania AWZ może nie mieć znaczenia dla faktu nabycia własności poprzez zasiedzenie. Jednakże, jeśli AWZ jest w danej sytuacji jedynym dokumentem z którego wynika, iż własność nieruchomości przysługuje danej osobie, jako że akt ten jest skuteczny wobec wszystkich, będzie on jedynym poświadczeniem własności nieruchomości i będzie podstawą do założenia księgi wieczystej dla nieruchomości i dokonania odpowiednich zapisów w ewidencji gruntów.
Na marginesie niniejszej informacji prawnej można przytoczyć orzeczenie Sądu najwyższego z dnia 20 października 1999 r. (III CKN 603/98). SN stwierdził w nim, iż z dniem 1 stycznia 1992 r. wyłączona jest zarówno administracyjna, jak i sądowa kontrola aktów własności ziemi wydanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. 1971 r. Nr 27 poz. 250 ze zm.), co oznacza również wyłączenie kontroli przez sąd wieczystoksięgowy. Zatem treść księgi wieczystej po dokonaniu wpisu własności na podstawie takiego aktu własności jest zgodna z rzeczywistym stanem prawnym.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?