Podatek od odszkodowania. Kiedy trzeba rozliczyć? PIT 2013

Zwolnienia od podatku obejmą zatem np. odszkodowania (zadośćuczynienia) orzekane na podstawie kodeksu postępowania karnego. Będą to przykładowo rekompensaty za niesłuszne zatrzymanie lub tymczasowe" aresztowanie. Podobnie w PIT nie trzeba rozliczać pieniędzy, jakie przyznano nam za to, że sąd zbyt długo prowadził naszą sprawę.

Od wspomnianej zasady przewidziano jednak sporo wyjątków. Podatek trzeba zapłacić m.in. od odszkodowania przyznanego za to, że firma zwolniła pracownika skracając mu jednocześnie okres wypowiedzenia umowy o pracę.

Z ustawy o PIT…
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem m.in.:
- określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę;
- odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników;
- odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym;
- odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji;
- odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Wyrok może uratować przed podatkiem

Ze wskazanych powyżej wyjątków zwracamy uwagę na ostatni. Zgodnie z nim musimy zapłacić daninę od odszkodowania, jeśli uzgodniliśmy je poza sądem.

Opodatkowana będzie więc np. dobrowolna wpłata na konto poszkodowanego przez sprawcę wypadku. Potwierdził to dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 10 sierpnia 2010 r. (nr IPPB4/415-397/10-4/JS).

Nie dość, że wypłatę uzgodniono poza sądem, to źródłem odszkodowania była umowa między stronami, a nie przepisy ustaw lub rozporządzeń wydanych na ich podstawie.

Podobną sprawę pozasądowego odszkodowania rozpatrywała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 25 lutego 2010 r. (nr IBPBII/1/415-929/09/BD).

Sprawa dotyczyła osoby, która zostawiła na parkingu prywatny samochód. Pracownicy firmy, która odnawiała miejsca postojowe, pochlapali karoserię auta farbą. Przedsiębiorca wypłacił poszkodowanemu rekompensatę ze środków własnych.

Czy kierowca musiał zapłacić podatek? Zdaniem katowickiej izby tak, ponieważ kwota odszkodowania wynikała jedynie z ustaleń zawartych między stronami, więc miała charakter czysto umowny. Wysokość tego odszkodowania, podobnie jak zasady jej ustalenia, nie wynikały też z żadnej ustawy ani aktu wykonawczego.

W ustawie o PIT jasno zaznaczono, że nie musimy rozliczać otrzymanego odszkodowania lub zadośćuczynienia wtedy, jeśli przyznano je na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Jednak i tutaj przewidziano pewne wyjątki. Podatek należy odprowadzić m.in. wtedy, gdy pieniądze zasądzono w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Jak rozliczyć odszkodowanie w rocznym PIT?

Nie ma w tym przypadku przepisów szczegółowych, zatem należy je rozliczać według zasad ogólnych. Zawsze, gdy taka rekompensata jest opodatkowana, musimy ją wskazać w rocznej deklaracji.

Przykładowo wspomniana firma, która wypłaciła odszkodowanie za zniszczenie auta, powinna przesłać poszkodowanemu kierowcy PIT-8C. Jednak nawet jeśli nie dopełniła tego obowiązku, nie zwalnia to podatnika z obowiązku wykazania rekompensaty przed fiskusem.

Osoby, które wypełniają formularz PIT-37, wpisują kwotę odszkodowania w polu oznaczonym jako inne źródła.

PODSTAWA PRAWNA: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Tekst jednolity Dz. U. 2012 r. poz. 361 ze zm.)