Za jazdę po pijanemu nie wolno orzekać przepadku samochodu

Stosownie do przepisu art. 44 § 2 k.k. sąd może orzec, a wypadkach wskazanych w ustawie orzeka przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do do popełnienia przestępstwa. Prokuratorzy niejednokrotnie - na podstawie tego przepisu - wnosili o orzeczenie przepadku samochodu w przypadku przestępstwa z art. 178a § 1 k.k., czyli prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Sądy orzekały jednak różnie, niektóre wnioski uwzględniały, inne zaś nie. Dlatego Prokurator Generalny wystąpił do Sądu Najwyższego o podjęcie w składzie siedmiu sędziów uchwały mającej na celu rozstrzygnięcie występujących w orzecznictwie sądów powszechnych rozbieżności i wyjaśnienie następującego zagadnienia prawnego: "Czy możliwe jest orzeczenie na podstawie art. 44 § 2 k.k. przepadku pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę przestępstwa określonego w art. 178a § 1 k.k.?". W odpowiedzi SN podjął uchwałę:

Porady prawne

Pojazd mechaniczny stanowi przedmiot czynności wykonawczej przestępstwa określonego w art. 178a § 1 k.k., a więc nie należy do kategorii przedmiotów, które służą lub są przeznaczone, w rozumieniu art. 44 § 2 k.k., do popełnienia tego przestępstwa.

SN najpierw poddał analizie przepis art. 178a § 1 k.k. Czynność sprawcza polega tu na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym przez osobę, która znajduje się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Jej dokonanie następuje przez uruchomienie mechanizmu jezdnego i nadanie pojazdowi mechanicznemu kierunku oraz prędkości jazdy. Pojazd mechaniczny jest zatem materialnym obiektem, którym sprawca operuje przy dokonaniu tego czynu zabronionego czy też, na którym dokonanie następuje - pisze SNW nauce prawa karnego przedmiot, do którego skierowana jest czynność sprawcza przestępstwa, określa się przedmiotem czynności wykonawczej. Takim przedmiotem jest np. rzecz skradziona przy przestępstwie kradzieży albo właśnie pojazd mechaniczny, na którym następuje dokonanie przestępstwa z art. 178a § 1 k.k.

Przepis art. 44 k.k. przewiduje przepadek rzeczy: w § 1 - obligatoryjny, gdy przedmioty pochodzą bezpośrednio z przestępstwa; w § 2 - fakultatywny, a w wypadkach określonych w ustawie obligatoryjny, jeśli służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa; w § 6 - fakultatywny, a w wypadkach określonych w ustawie obligatoryjny, jeśli są to przedmioty objęte zakazem wytwarzania, posiadania, obrotu, przesyłania, przenoszenia lub przewozu, a sprawcę skazano za przestępstwo polegające na naruszeniu takich zakazów. Jak widać, tylko w § 6 mowa jest o przedmiotach czynności wykonawczej, ale nie ma tam "prowadzenia" (jest wytwarzanie, posiadanie itd.). Zatem na podstawie tego przepisu nie można orzec przepadku auta.

Z kolei w § 2 mowa jest o przedmiotach służących lub przeznaczonych do popełnienia przestępstwa. Są to jednak pojęcia różne od przedmiotu czynności wykonawczej. Oba te pojęcia wręcz się wyłączają (ta sama rzecz nie może jednocześnie służyć do popełnienia przestępstwa i być przedmiotem czynności wykonawczej). Pojazd mechaniczny prowadzony przez sprawcę nie może być więc przedmiotem, który służy do popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 k.k.

Obecnie brak jest zatem przepisu, na podstawie którego można by orzec przepadek pojazdu w przypadku popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 k.k.

Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2008 roku, sygn. akt I KZP 20/08


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika