Rząd zajmie się zdrowiem psychicznym?

Jak ma być przygotowywany Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego?

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego ma na celu stworzenie podstawy prawnej dla Rady Ministrów do podjęcia działań w zakresie ochrony zdrowia. Wedle propozycji rządowej Rada Ministrów ma określać, w drodze rozporządzenia, Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego.

W ustawie o ochronie zdrowia psychicznego zaproponowano mianowicie nowe brzmienie art. 2, wedle którego ochrona zdrowia psychicznegoma obejmować realizację zadań  dotyczących w szczególności:

1. promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym,
2. zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym,
3. kształtowania wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych,
   a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałania ich dyskryminacji.

Zadania te mają być realizowane przez działania określone w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego. Program ten będzie określał m.in.:

• okres jego obowiązywania,
• diagnozę sytuacji i zagrożeń dla  zdrowia psychicznego, w tym zróżnicowań regionalnych,
• cele główne i cele szczegółowe,
• podmioty biorące udział w jego realizacji,
• sposób realizacji zadań,
• niezbędne działania legislacyjne, w szczególności mające na celu zapewnienie przestrzegania praw osób z zaburzeniami psychicznymi.

Zgodnie z propozycją rządową Program ten będzie przyjmowany na określony czas. Pierwszy program, na lata 2009-2013, jest przygotowywany przez Ministra Zdrowia przy udziale Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Przy opracowaniu i realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego uczestniczyć będą przedstawiciele Ministra Zdrowia, Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministra Sprawiedliwości oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

W opracowaniu i realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego uczestniczył będzie również Narodowy Fundusz Zdrowia.

Jak wskazują projektodawcy, problematyka zdrowia psychicznego społeczeństwa leży nie tylko w gestii Ministra Zdrowia, ale i wyżej wymienionych podmiotów, które w swoich działaniach realizowanych w podległych im placówkach, zakładach, jednostkach, szkołach, uczelniach stykają się stale z istnieniem różnego rodzaju zaburzeń, patologii, wypaczeń, a stopień wiedzy i możliwości aktualnej naprawy istniejących nieprawidłowości jest daleko niewystarczający dla normalizacji i likwidacji różnego rodzaju patologii.

Autorzy projektu uzasadniają, iż bez zaangażowania wszystkich wymienionych wyżej podmiotów nie będzie możliwe ustanowienie kompleksowego systemu ochrony zdrowia psychicznego społeczeństwa. Zadania nałożone Programem muszą wyjść naprzeciw ustaleniom Rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy dotyczącej ochrony praw człowieka i podstawowych wolności osób z zaburzeniami psychicznymi, która została  przyjęta przez Radę Europy w 2004 r., a zwłaszcza art. 3, który dotyczy promowania zdrowia psychicznego, przez wspieranie rozwoju programów promocji zdrowia psychicznego, mających na celu poszerzenie w społeczeństwie wiedzy o zapobieganiu, rozpoznawaniu i o leczeniu zaburzeń psychicznych. Bez opracowania wyżej wymienionego Programu dotychczasowe działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego są - zdaniem projektodawców - daleko niewystarczające i zawężone, ponieważ ograniczone jedynie do działań Ministra Zdrowia.

Kto ma realizować Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego?

Zgodnie z projektem prowadzenie działań określonych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego należy do zadań własnych samorządów województw, powiatów i gmin. Działania te polegać mają w szczególności na:

1. promowaniu zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,

2. zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku społecznym, w tym rodzinnym, zawodowym,

3. rozwoju badań naukowych i systemów informacji z zakresu ochrony zdrowia psychicznego.

W realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego uczestniczyć mają: Narodowy Fundusz Zdrowia oraz ministrowie, właściwi ze względu na charakter działań określonych w Programie.

Minister Zdrowia winien zaś przedkładać Radzie Ministrów, w terminie do dnia 30 września każdego roku, informację o realizacji działań wynikających z Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w roku poprzednim. Natomiast Rada Ministrów ma składać corocznie Sejmowi, w terminie do dnia 31 października, informację o realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w roku poprzednim.

Kiedy nowe przepisy mają wejść w życie?

Wdrażanie zadań Programu wymaga uwzględnienia ich kosztów w budżecie państwa, budżecie Narodowego Funduszu Zdrowia, jak i w budżetach jednostek samorządu terytorialnego. Dlatego termin wejścia w życie postanowień ustawy przyjęto wstępnie na styczeń 2009 r.

Podstawa prawna:

• Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (sejmowy druk nr 78);
• Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. 1994 r., Nr 111, poz. 535, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl