Nielimitowane nadgodziny

Odpowiedź prawnika: Nielimitowane nadgodziny

Zgodnie z jednoznaczną treścią art. 151 § 1 kodeksu pracy, k.p.:

§ 1. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

2) szczególnych potrzeb pracodawcy.

(…)

Następnie wedle treści § 3 tego artykułu:

§ 3. Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku z okolicznościami określonymi w § 1 pkt 2 nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym.

W związku z powyższym, nie ulega wątpliwości, że limit 150 godzin, który jest przedmiotem niniejszego pytania nie tyczy się pracy w nadgodzinach jedynie w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

W zakresie szczególnych potrzeb pracodawcy limit wyznaczony przez wyżej wskazany § jest obowiązujący.

Dyspozycja art. 151 § 1 pkt 1 k.p. obejmuje takie zdarzenia jak powódź, pożar, trzęsienie ziemi, katastrofy ekologiczne, drogowe, kolejowe lub lotnicze, a także wszelkiego rodzaju awarie maszyn i urządzeń. Ze względu na nadzwyczajny charakter tych sytuacji przy prowadzeniu akcji ratowniczej i usuwaniu awarii pracownicy mogą być zatrudniani niezależnie od umówionego rodzaju pracy, a ich praca ponadwymiarowa nie jest limitowana.

Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że stanowisko pracodawcy, w zakresie limitu nadgodzin spowodowanych sytuacjami nadzwyczajnymi (awaria lokomotywy, powalone drzewa na tory lub wypadek z człowiekiem) jest prawidłowe.

Należy jednak podkreślić, że praca nadliczbowa wykonywana w ramach akcji ratowniczej lub w związku z usuwaniem awarii nie jest jednak nielimitowana w sposób bezwzględny. Pierwsze ograniczenie rozmiaru pracy nadliczbowej w sytuacjach określonych w art. 151 § 1 pkt 1 k.p. wynika z art. 131 k.p., w którym ustanowiono maksymalny, przeciętny dla przyjętego okresu rozliczeniowego, 48-godzinny wymiar czasu pracy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, bez względu na to, czy są to godziny przepracowane w ramach akcji ratowniczej, przy usuwaniu awarii, czy też ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy. Drugie ograniczenie wynika z art. 133 § 2 k.p., który przyznaje pracownikowi zatrudnionemu przy prowadzeniu akcji ratowniczej lub przy usuwaniu awarii prawo do tygodniowego, nieprzerwanego 24-godzinnego odpoczynku.