Rękojmia publicznej wiary ksiąg wieczystych

Odpowiedź prawnika: Rękojmia publicznej wiary ksiąg wieczystych

Zasada rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych jest uregulowana ustawą o księgach wieczystych i hipotece w jej art. 5. Ma ona na celu ochronę nabywców praw (np. własności nieruchomości), którzy nabyli je na podstawie czynności prawnych odpłatnych. Warunkiem tej ochrony jest jednak nabycie w dobrej wierze. Przykładowo: ktoś nabywa własnośc nieruchomości od osoby, która jest ujawniona jako właściciel w księdze wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości, a właścicielem nie jest. W takiej sytuacji nabywcę chroni właśnie rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych - założenie, że wpis do księgi wieczystej jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Nadto należy pamiętać, że rękojmia odnosi się wyłącznie do praw wpisanych w księdze wieczystej, a nie do danych wynikających ze zbioru dokumentów. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych dotyczy własności i innych praw rzeczowych, a do ograniczonych praw rzeczowych należy także hipoteka. Niezgodność stanu rzeczywistego ze stanem ujawnionym w księdze wieczystej może polegć na pomyłce w treści wpisu, wpisie prawa nie istniejącego lub dokonanym bez podstawy prawnej, braku wpisu dotyczącego istniejącego prawa. W przypadku hipoteki, nie mamy jednak do czynienia z w/w niezgodnością w razie niewpisania hipoteki. Powodem tego jest fakt, iż prawo to bez wpisu jeszcze w ogóle nie powstało. Zgodnie z art 7 powoływanej wyżej ustawy rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu. Należy tu np. ustanowiona na rzecz Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach podatnika z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych na podstawie decyzji organu podatkowego, ustalająca wysokość zobowiązania oraz z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód.