Cena starzenia się

5.5.2009

Raport z 2009 r. na temat starzenia się społeczeństwa pokazuje, że Europa stawia czoła temu zjawisku, jednak recesja może pogorszyć sytuację.

W poprzednich miesiącach państwa UE wstrzyknęły miliardy euro w swoje gospodarki w celu stymulowania wzrostu i ustabilizowania systemu finansowego. Rządy uznały że wydatki te są niezbędne do zwalczenia najgorszego od dziesięcioleci kryzysu, jednak spowodowały one wzrost deficytów budżetowych, co dla niektórych państw, które zaczęły radzić sobie z deficytem, jest szczególnie trudne. Jest to jednak konieczne, aby można było sprostać zachodzącym zmianom demograficznym.

- Radzenie sobie w czasie recesji z problemem starzenia się społeczeństwa nie będzie łatwe - powiedział unijny komisarz ds. gospodarczych Joaquín Almunia. Wierzy jednak, że można tego dokonać, wprowadzając przemyślane strategie ukierunkowane na bardziej efektywne wydatki socjalne, zwiększoną produktywność, lepszą edukację i wyższy poziom zatrudnienia.

Komisja podkreśla w swoim raporcie o starzeniu się społeczeństwa, że rządy UE muszą przede wszystkim zredukować deficyt budżetowy, gdy tylko gospodarka odbije się od dna recesji.

Za 50 lat tylko niewiele zwiększy się liczebność społeczeństwa, a będzie ono dużo starsze. Zgodnie z szacunkami, aktualna średnia wieku wynosząca ok. 40 lat wzrośnie do ok. 48, ponieważ ludzie żyją coraz dłużej, wskaźniki urodzeń są niskie, a migracja wciąż się zmniejsza. Oznacza to, że w miarę zmniejszania się liczby ludności w wieku produkcyjnym będą malały dochody, natomiast zwiększą się nakłady na emerytury, służbę zdrowia i długoterminową opiekę nad osobami starszymi.

Jeżeli UE nie zmieni swojego kierunku działania, obciążenie dla finansów publicznych będzie coraz większe. Ze sprawozdania wynika, że do 2060 r. wydatki wzrosną średnio o 4,7 proc. PKB, ponieważ zwiększy się liczba osób starszych. Do tego czasu na każdą osobę w wieku 65 lat będą przypadać tylko dwie osoby w wieku produkcyjnym (15-64 lat), czyli dwa razy mniej niż obecnie.

To jest tylko średnia unijna. Trendy demograficzne znacznie różnią się w całej UE - niektóre kraje odnotowują dużo większy wzrost wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa, zwłaszcza w zakresie emerytur. Kolejne lata - zanim jeszcze osoby urodzone w czasie wyżu demograficznego zaczną przechodzić masowo na emeryturę - będą miały kluczowe znaczenie. Zgodnie z raportem, nie jest za późno, żeby zacząć działać.

Konieczne są jednak reformy systemów emerytalnych i innych systemów wsparcia ludzi starszych. Poza tym trzeba dołożyć starań, by ludzie ci dłużej pozostali aktywni zawodowo. W sprawozdaniu podkreśla się, że zaledwie około 50 proc. ludności w wieku 60 lat nadal pracuje.

Raport z 2009 r. o starzeniu się społeczeństwa