Kiedy dochodzi do zwrotu rzeczy
Powodowie domagali się od strony pozwanej zapłaty za bezumowne korzystanie z gruntu. Strona pozwana zajęła grunt należący do powodów na podstawie decyzji administracyjnej, następnie uchylonej. Ostatecznie powodowie sprzedali stronie pozwanej przedmiotową nieruchomość. Roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przedawnia się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy (art. 229 k.c.), w sprawie sporne było natomiast, czy w ogóle doszło do takiego "zwrotu". Sądy obu instancji uznały, iż za chwilę zwrotu należy uznać chwilę zawarcia umowy sprzedaży, ta bowiem doprowadziła do zakończenia stanu niezgodnego z prawem. Po wniesieniu skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy stwierdził jednak, że:
Pojęcie "zwrotu rzeczy" w rozumieniu art. 229 k.c. odnosi się do odzyskania przez właściciela władztwa nad rzeczą, a nie do jego utraty; nie ma podstaw do uznania, że obejmuje ono także utratę przez właściciela własności rzeczy w wyniku jej przejścia na dotychczasowego posiadacza.
Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż pojęcie "zwrotu rzeczy" nie zostało zdefiniowane, ale przyjmuje się, że oznacza ono wszelkie sposoby odzyskania przez właściciela posiadania rzeczy (choćby samowolne), jak również oddanie rzeczy przez posiadacza. Nie chodzi tu tylko o fizyczne wydanie rzeczy. Za zwrot rzeczy uznawano np. zawarcie umowy najmu pomiędzy dotychczasowym posiadaczem samoistnym a właścicielem. Zawsze jednak chodzi o sytuację, gdy dotychczasowy posiadacz samoistny uznaje inną osobę za właściciela i przez swoje zachowanie wyraża wolę wyzbycia się władanie rzeczą, a właściciel wyraża wolę jej odebrania.
Zdaniem SN nie można przyjąć, że każdy sposób zakończenia stanu posiadania bez podstawy prawnej jest równoznaczny ze zwrotem rzeczy. W przedmiotowej sprawie brak było woli oddania działki przez stronę pozwaną i to nawet po uchyleniu decyzji wywłaszczeniowej. W takiej sytuacji art. 229 k.c. nie ma w ogóle zastosowania, skoro albo nie doszło jeszcze do zwrotu rzeczy, albo w ogóle nie może do niego z różnych przyczyn dojść.
Wyrok z dnia 4 listopada 2011 roku, sygn. akt I CSK 22/11, OSNC – Zbiór Dodatkowy 2013/A, poz. 2
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?