Rower ze wspomaganiem elektrycznym a OC

12 października 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-286/22 - KBC Verzekeringen. Wynika z niego, że rower ze wspomaganiem elektrycznym nie jest objęty obowiązkiem ubezpieczenia pojazdów mechanicznych, ponieważ nie jest napędzany
wyłącznie siłą mechaniczną.

Czego dotyczyła sprawa?

Rowerzysta, który poruszał się na rowerze ze wspomaganiem elektrycznym na drodze publicznej w okolicach Brugii (Belgia) stał się ofiarą ciężkiego wypadku. Został uderzony przez samochód i zmarł parę miesięcy później.

W późniejszym postępowaniu sądowym mającym na celu ustalenie ewentualnego prawa do odszkodowania powstał spór dotyczący kwalifikacji prawnej roweru ze wspomaganiem elektrycznym: czy należy go uznać za „pojazd”?

W przedstawianej sprawie silnik roweru zapewniał jedynie wspomaganie pedałowania, w tym poprzez wykorzystanie funkcji „turbo”. Funkcja ta może zostać aktywowana dopiero po użyciu siły mięśni (przez pedałowanie, prowadzenie roweru pieszo lub jego pchanie). Kwalifikacja prawna rozpatrywanego roweru ma zasadnicze znaczenie dla ustalenia, czy ofiara była kierującym „pojazdem mechanicznym”, czy też mogła ubiegać się o automatyczne odszkodowanie jako „słabszy użytkownik drogi” zgodnie z prawem belgijskim.

Ponieważ pojęcie „pojazdu” we właściwym ustawodawstwie belgijskim odpowiada temu pojęciu zawartemu w dyrektywie europejskiej w sprawie odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych (tj. dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/103/WE w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności), belgijski Cour de cassation postanowił zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem dotyczącym wykładni tego pojęcia.

Co orzekł TSUE?

W wydanym wyroku Trybunał stwierdził przede wszystkim, że dyrektywa nie zawiera wskazówek celem ustalenia, czy siła mechaniczna powinna odgrywać wyłączną rolę w napędzaniu „pojazdu”. Definicja pojęcia „pojazdu” zawarta w dyrektywie zostanie zmieniona z dniem 23 grudnia 2023 r., kiedy zacznie mieć zastosowanie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2118 z dnia 24 listopada 2021 r. zmieniająca dyrektywę 2009/103 (Dz.U. 2021, L 430, s. 1). Ta nowa definicja wyraźnie określi w sposób wyraźny, że „pojazd” stanowi „każdy pojazd silnikowy […] napędzany wyłącznie siłą mechaniczną” oraz doprecyzuje wagę i prędkość pojazdu.

TSUE wskazał jednak, że dyrektywa odnosi się do „ubezpieczenia komunikacyjnego”, które to wyrażenie oznacza tradycyjnie w języku potocznym ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, takich jak motocykle, samochody i samochody ciężarowe, które są poruszane wyłącznie za pomocą siły mechanicznej.

Trybunał przypomniał również cel dyrektywy, jakim jest ochrona poszkodowanych w wypadkach drogowych spowodowanych przez pojazdy mechaniczne. Cel ten nie wymaga, aby rowery ze wspomaganiem elektrycznym wchodziły w zakres pojęcia „pojazdu” w rozumieniu dyrektywy.

Urządzenia, które nie są napędzane wyłącznie siłą mechaniczną, takie jak rower ze wspomaganiem elektrycznym, który może przyśpieszyć bez użycia pedałów do prędkości 20 km/h, nie odznaczają się bowiem charakterem, z którym wiązałoby się powodowanie u osób trzecich uszkodzeń ciała lub szkód majątkowych porównywalnych do szkód, które mogą powodować motocykle, samochody, samochody ciężarowe lub inne pojazdy napędzane wyłącznie siłą mechaniczną, jako że tego rodzaju pojazdy mogą poruszać się za znacznie większą prędkością.

Podstawa prawna:

• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności (Dz.Urz.UE 2009 r., L 263, s. 11);
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2118 z dnia 24 listopada 2021 r. zmieniająca dyrektywę 2009/103 (Dz.Urz.UE z 2021 r., L 430, s. 1).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl