Same cięcia budżetowe nie wystarczą

PKPP Lewiatan pozytywnie ocenia plan rządu zmniejszenia wydatków budżetowych. Musimy jednak podkreślić, że cięcia te nie pomogą przetrwać kryzysu wielu małym i średnim przedsiębiorstwom. Dlatego apelujemy o szybkie działania, które wpłyną na ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej, pozwolą firmom przetrwać czas dekoniunktury,
a pracownikom zachować miejsca pracy.
Konieczne zmiany na rynku pracy
Polskie prawo pracy i rynek pracy nie mają dziś dostatecznej liczby instrumentów, które pozwoliłyby złagodzić skutki dekoniunktury. Korzystając jednak z doświadczeń innych krajów europejskich możemy lepiej przygotować polskie firmy i nasz rynek pracy na skutki kryzysu.

Potrzebne nam:

• bardziej elastyczne przepisy o czasie pracy i formach organizacji pracy

• większa elastyczność płac. Zwłaszcza firmy, które przeżywać mogą przejściowe trudności, muszą mieć możliwość prowadzenia adekwatnej do swojej sytuacji polityki placowej.

3 priorytety PKPP Lewiatan w tej kwestii to:

• Wydłużenie okresów rozliczeniowych do 12 miesięcy i większa elastyczność rozliczania czasu pracy m.in. poprzez zmianę regulacji doby pracowniczej, czy ruchomy czas pracy.

• Konta czasu pracy jako forma organizacji pracy.

• Instrument finansowego wsparcia z funduszy publicznych pracowników, którzy uczestniczą w programach czasowej redukcji czasu pracy jako alternatywa dla zwolnień grupowych.

Propozycje te przedstawiliśmy najpierw w Komisji Trójstronnej, a następnie związkom zawodowym na posiedzeniu zespołu Polityki Gospodarczej i Rynku Pracy oraz zespołu Prawa Pracy. Negocjacje w tej sprawie trwają.

Jednocześnie chcemy uświadomić przedsiębiorstwom w Polsce, że już teraz mogą korzystać z następujących instrumentów pozwalających ograniczyć skutki trudności ekonomicznych:

• art. 91 KP pozwala na czasowe (do 36 miesięcy) zawieszenie w porozumieniu ze związkami zawodowymi niektórych zakładowych źródeł prawa pracy (np. premie jubileuszowe, dodatki, dodatkowe świadczenia)

• istnieje Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w 100% pochodzący ze składek pracodawcy, który ma za zadanie chronić roszczenia pracownicze w sytuacji niewypłacalności pracodawcy

• istnieje Fundusz Pracy, tworzony ze składek pracodawców, który może łagodzić skutki restrukturyzacji finansując szkolenia, czy kursy przekwalifikowania

• istnieją regulacje ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, które określają zasady odroczenia terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenia należności na raty.

Pakiet zaproponowanych przez PKPP Lewiatan rozwiązań uzupełnia te rozwiązania, dając firmom i pracownikom alternatywę dla zwolnień grupowych i ich rozmiarów. W Zespołach Komisji Trójstronnej wciąż toczą się rozmowy. Ustalono regularne spotkania autonomiczne szefów związków zawodowych i organizacji pracodawców. Do najbliższego posiedzenia Prezydium Komisji Trójstronnej - do 16 lutego - musi zapaść decyzja w tej sprawie.

Ograniczyć wydatki na energię
Szansy dla przedsiębiorców upatrujemy także m.in. w ograniczeniach obciążeń finansowych związanych z zakupem energii. Chcemy zwrócić uwagę, że cenę energii elektrycznej sprzedawanej przez wytwórców na rynku hurtowym w ostatnich latach rosły dynamicznie: ok. 23% r/r 2008/2007, ok. 40% r/r 2009/2008 (bez uwzględnienia w 2009 r. akcyzy). Powoduje to negatywne skutki dla konkurencyjności polskiej gospodarki. Postulujemy obniżenie od stycznia 2010 r. akcyzy na energię elektryczną do poziomu minimalnego obowiązującego w UE. Zmniejszenie stawki akcyzy przełoży się na spadek cen energii elektrycznej płaconych przez odbiorców. Weryfikacji wymagają także nieuzasadnione koszty wnikające ze stosowania ustawy o rozwiązaniu KDT.

Jednocześnie nic nie zwalnia rządu z odpowiedzialności za doprowadzenie do budowy konkurencyjnego, transparentnego i liberalnego rynku energii w Polsce.

Uważamy, że transparentność rynku energii poprawiłoby wydanie skonsolidowanym grupom energetycznym zalecenia sprzedaży przez producentów energii za pośrednictwem giełdy.
Należy jednak podkreślić, że sam handel poprzez giełdę, dobrowolny, czy obowiązkowy, nie zwiększa konkurencji na rynku energii, co najłatwiej sobie uświadomić, gdy się wyobrazi, że w kraju funkcjonuje monopol o 100% udziale w rynku i ma obowiązek sprzedawania poprzez giełdę.

Konkurencję na rynku można wprowadzić poprzez zmianę struktury podmiotowej po stronie podażowej, prywatyzację, rozwój nowych źródeł, w tym rozproszonych, ułatwienie zmiany sprzedawcy, działania na rzecz elastyczności popytu (w tym np. wdrożenie inteligentnych liczników).

Szybko należy i można wprowadzić zmiany prowadzące do liberalizacji rynku detalicznego, dotyczące roli i zadań sprzedawcy z urzędu, rozliczeń między sprzedawcami a operatorami systemów dystrybucyjnych, procedury zmiany sprzedawcy.

W połączeniu z absolutną dyscypliną w zakresie kosztów własnych w firmach energetycznych pozwoliłoby to na zatrzymanie wzrostu cen energii w kolejnych latach i stabilizację cen hurtowych.

Wykorzystywanie środków unijnych
Fundusze europejskie są dziś bardziej niż kiedykolwiek szansą dla polskiej gospodarki. W sytuacji kryzysu powinny jeszcze częściej wykorzystywanym źródłem finansowania zewnętrznego. Aby poprawić dostępu przedsiębiorców do środków unijnych postulujemy:

• Skrócenie czasu wyboru projektów, zwłaszcza na poziomie regionalnym, wyznaczenie precyzyjnych terminów dla poszczególnych etapów konkursu: ocena formalna max. 14 dni (docelowo powinna być dokonywana w momencie złożenia wniosku), ocena merytoryczna max. 60 dni (oceny powinno dokonywać 2 ekspertów: zewnętrzny oraz reprezentujący daną instytucję). Ocena powinna być możliwa do przeprowadzenia on-line, bez potrzeby zwoływania komisji oceny projektów. Podpisanie umowy powinno nastąpić do 14 dni od momentu ogłoszenia wyników konkursu. W przypadku negocjacji termin ten mógłby ulegać wydłużeniu do 30 dni. Wyniki oceny powinny być każdorazowo publikowane na stronach internetowych odpowiednich instytucji.

• Uproszczenie kryteriów formalnych w programach regionalnych (obecnie ocena formalna trwa średnio 69 dni). Kryteria formalne powinny mieć bardzo ograniczony „techniczny" charakter. Co do zasady powinno być możliwe poprawienie uchybień formalnych. Formalnych powodów odrzucenia wniosku (bez możliwości poprawy) nie powinno być więcej niż 3.

• Uproszczenie dokumentacji konkursowej: wnioski powinny zawierać tylko te informacje, które odnoszą się do samego projektu i są niezbędne do jego oceny (dobra praktyka - dz. 4.4 POIG, zła praktyka dz. 1.5 RPO Mazowsze). Załączniki do wniosku powinny stanowić oświadczenia. Załączniki, w tym np. promesa kredytowa, powinny być wymagane na etapie podpisywania umowy.

By zapewnić płynność finansową projektodawców konieczne są:

• Zapewnienie sprawnego mechanizmu poręczeniowego, przede wszystkim w ramach Funduszu Poręczeń Unijnych oraz upowszechnienie informacji o tego typu narzędziach.

• Dostęp przedsiębiorców realizujących projekty współfinansowane ze środków UE do zaliczek. Rozporządzenie takie jest w konsultacjach międzyresortowych.

• Podniesienie progu wartości dofinansowania, po przekroczeniu którego, w przypadku korzystania przez beneficjenta z zaliczki, ustanawiane jest tzw. „twarde" zabezpieczenie oraz jednocześnie wprowadzenie standardów dotyczących:

o przedmiotu zabezpieczenia. Zgodnie z art. 78 Rozporządzenia 1083/2006 zabezpieczeniom takim jak pieniądz, gwarancja bankowa itp., powinna podlegać zaliczka, nie zaś całkowita wartość dofinansowania.
o czasu, na który ustanawiane jest zabezpieczenie. Zabezpieczenia powinny być ustanawiane na okres nie dłuższy niż termin końcowego rozliczenia ostatniej transzy dofinansowania.

Usprawnienia dot. rozliczeń oraz przepływów finansowych między instytucjami, a beneficjentem:

• przyjęcie dla europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego zasady, że wnioski o płatność przygotowywane są na podstawie zestawienia dokumentów księgowych (bez potrzeby ich załączania)

• przyjęcie zasady, iż ocena prawidłowo przygotowanego wniosku o płatność trwa maksymalnie 14 dni

• likwidacja, w stosunku do beneficjentów pozainstytucjonalnych, wymogu zwrotu niewykorzystanych środków z upływem roku kalendarzowego (tzw.: „środki niewygasające"),

• wprowadzenie, zgodnie z projektem nowelizacji rozporządzenia zasady rozliczania kosztów ogólnych ryczałtem

• wprowadzenie, zgodnie z projektem nowelizacji rozporządzenia ułatwień w rozliczeniach projektów w POKL:

o ryczałtowego rozliczania kosztów bezpośrednich w ramach projektów lub zadań, na podstawie standardowych kosztów jednostkowych,
o kwot ryczałtowych na pokrycie całości lub części kosztów projektu (do 50 000 Euro).

• ograniczenie kontroli - projekt nie powinien być kontrolowany więcej niż jeden raz przez krajowe instytucje kontrolne. W MRR powinien powstać zespół złożony z przedstawicieli instytucji kontrolnych (w tym UKS), który ustanowiłby wspólne standardy pracy i zasady kontroli.

Dodatkowo proponujemy ogłaszanie planu konkursów dla przedsiębiorców w pierwszym miesiącu kolejnego roku (informacja o planowanej dacie ogłoszenia konkursu musi stanowić formalne zobowiązanie instytucji) i wprowadzenie możliwości negocjowania zakresu projektu dofinansowanego ze środków UE w sytuacji pogorszenia zewnętrznych warunków prowadzenia działalności gospodarczej.

Priorytetowe kierunki i intensywność interwencji publicznej:
Za najważniejsze uważamy zdefiniowanie najważniejszych projektów publicznych o charakterze interwencyjnym oraz ścisły monitoring poziomu ich realizacji (np. strategiczne ciągi komunikacyjne),
weryfikację priorytetowych obszarów wsparcia w ramach EFS pod kątem sytuacji na rynku pracy, zwłaszcza wprowadzenie szybkiej ścieżki decyzyjnej dla projektów związanych z adaptacją przedsiębiorstw i pracowników do zmieniającej się sytuacji gospodarczej oraz projektów restrukturyzacyjnych przedsiębiorstw, przewidujących wsparcie dla osób zagrożonych utratą pracy.
Konieczna jest naszym zdaniem weryfikacja planów alokacyjnych na lata 2009 i 2010 w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego: intensyfikacja wydatkowania w najbliższym okresie, zwiększenie wartości środków przeznaczonych na inwestycje rozwojowe przedsiębiorstw, negocjacje z Komisją Europejską na temat podwyższenia maksymalnych dopuszczalnych pułapów wsparcia publicznego w ramach pomocy regionalnej, zwiększenie dopuszczalnego pułapu wsparcia w działaniach, w których Instytucje Zarządzające zdecydowały się na niższy niż możliwy poziom dofinansowania projektów.

Źródło: PKPP Lewiatan - www.pkpplewiatan.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl