Remanent likwidacyjny
Pytanie:
"Przedsiębiorca, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, wykonywał działalność obejmującą m.in. prowadzenie wypożyczalni kaset video, prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów. Ze względu na to, że ten rodzaj działalności (wypożyczalnia) w pewnym momencie przestał przynosić mu zyski, zrezygnował z jej prowadzenia, przy czym firma nadal prowadziła działalność gospodarczą w innym zakresie. Kasety, ze względu na ich zły stan techniczny wynikający z wielokrotnego użytku, oraz ze względu na to, że filmy, które na nich były wyszły już z mody, nie znalazły nabywców, chociaż przedsiębiorca oferował je do sprzedaży innym firmom. Kasety pozostały u przedsiębiorcy. Po pewnym czasie przedsiębiorca zlikwidował działalność gospodarczą i w tym momencie (w dniu likwidacji) sporządził także protokół likwidacji kaset. Kasety nie zostały fizycznie zlikwidowane ani też przekazane do utylizacji - lokalna firma zajmująca się skupem surowców wtórnych nie zgodziła się na ich odbiór. Tak więc kasety, po ich protokolarnej likwidacji, nadal pozostały w posiadaniu przedsiębiorcy, który nota bene przedsiębiorcą już w tym momencie nie był; uznał on, że nie są już składnikiem majątku jego przedsiębiorstwa i nie wykazał ich w spisie z natury na dzień jego likwidacji. Kasety złożył w swoim garażu i przeleżały się tam przez kilka lat, do czasu aż urząd skarbowy wszczął kontrolę w zakresie podatku dochodowego, obejmującą m.in. ostatni rok działalności przedsiębiorstwa. Urząd skarbowy zarzucił podatnikowi, że skoro nie dokonał fizycznej likwidacji kaset, a tylko sporządzał protokół ich likwidacji, to powinien wykazać je na remanencie likwidacyjnym sporządzanym na potrzeby obliczenia podatku dochodowego. Urząd skarbowy uważa ponadto, że skoro w trakcie prowadzenia wypożyczalni przedsiębiorca nie dokonywał systematycznej przeceny wartości kaset, to powinien wykazać je w spisie z natury wg cen zakupu. Czy urząd ma jakiekolwiek podstawy prawne do formułowania takiego stanowiska?"
Odpowiedź prawnika: Remanent likwidacyjny
Zasady ustalania dochodu z likwidacji działalności gospodarczej uregulowane są w rozdziale 5 „Szczególne zasady ustalania dochodu” ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
Likwidacja działalności gospodarczej (za jej datę dla celów podatkowych przyjmuje się datę określoną w zawiadomieniu do urzędu skarbowego) pociąga za sobą obowiązek opłacenia nie tylko zaliczki na podatek dochodowy od dochodu z działalności gospodarczej za ostatni miesiąc jej prowadzenia, ale także zryczałtowanego podatku dochodowego od dochodu z remanentu likwidacyjnego, który jest płatny w terminie płatności zaliczki za ostatni miesiąc prowadzenia działalności. Z art. 24 ust. 3 ustawy wynika więc, że w razie likwidacji działalności gospodarczej podatnik ma obowiązek sporządzić remanent likwidacyjny. Obowiązek ten dotyczy wyłącznie osób opodatkowanych według skali podatkowej lub 19-proc. podatkiem liniowym. Nie ciąży on natomiast na przedsiębiorcach rozliczających się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej. Remanent likwidacyjny powinien być sporządzony według cen zakupu i powinien uwidaczniać pozostałe na dzień likwidacji towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, wyroby gotowe, braki i odpadki oraz rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi. Wartość remanentu według cen zakupu należy uwidocznić w poz. 8 w „Informacji o należnym zryczałtowanym podatku dochodowym – PIT-5/X”. Wskazany przepis prawa był podstawą przedstawionego przez urząd skarbowy stanowiska w Pana sprawie. Kasety bowiem faktycznie pozostawały w Pana posiadaniu, a więc stanowiły składnik majątku pozostały na dzień likwidacji działalności. Dodatkowo przepisy wyraźnie stanowią, że remanent likwidacyjny powinien być sporządzany wg cen zakupu, stąd stanowisko urzędu skarbowego w tym zakresie jest również prawidłowe.
Dochód z remanentu likwidacyjnego stanowi iloczyn wartości remanentu likwidacyjnego ustalonej według cen zakupu i wskaźnika procentowego wynikającego z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności, a jeśli w tym okresie dochód nie wystąpił – w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła likwidacja. Podatek od tak ustalonego dochodu oblicza się w wysokości 10%. Nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, m.in. jeśli nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży.
W podanym przypadku może Pan próbować liczyć jedynie na dobrą wolę organów podatkowych. Protokół likwidacyjny został bowiem sporządzony niezgodnie ze stanem faktycznym - jak sama jego nazwa mówi, powinien on dokumentować faktyczną likwidację kaset (np. przez spalenie).
W przedstawionej sprawie korzystnym rozwiązaniem byłoby sporządzenie przez Pana zamiast protokołu likwidacji kaset – protokół w sprawie obniżenia wartości kaset. W tak sporządzonym dokumencie mógłby Pan określić ilość pozostałych kaset, a także wskazać ich obniżoną wartość. Dodatkowo należałoby zamieścić informacje, że ze względu na wielokrotny użytek, nowe trendy itp. wartość rynkowa kaset jest o wiele niższa niż cena zakupu. Sadzę, że warto tę linię obrony próbować przedstawić przed pracownikami organów skarbowych. Innymi słowy, fakt, że sporządził Pan protokół likwidacyjny kaset dowodzi tego, że kasety w zasadzie nie miały już żadnej wartości użytkowej i faktycznie ich wartość jest znikoma. Być może w wyniku odpowiedniego przedstawienia sprawy pracownikom organów podatkowych będzie mógł Pan sporządzić remanent likwidacyjny z posiadanych na dzień zakończenia działalności kaset w wartości oszacowanej niższej niż cena zakupu. Takie rozwiązanie niewątpliwie przyczyniłoby się do ustalenia znacznie niższego dochodu z remanentu likwidacyjnego, a tym samym niższego zryczałtowanego podatku dochodowego.
Innym rozwiązaniem byłoby przekazanie na cele osobiste.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?