Jak walczyć ze spamerami?

Stale nasze skrzynki są zalewane niechcianą pocztą e-mailową. Warto więc wiedzieć, jakie środki prawne służą walce z tym procederem.

Jakie informacje są zakazanym spamem?

Zagadnienie spamu reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Przepisów tej ustawy nie stosuje się jednak do używania poczty elektronicznej lub innego równorzędnego środka komunikacji elektronicznej między osobami fizycznymi, w celach osobistych niezwiązanych z prowadzoną przez te osoby, chociażby ubocznie, działalnością zarobkową lub wykonywanym przez nie zawodem. 

Natomiast na jej podstawie zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej (tj. spamming). 

Przez informację handlową należy tu rozumieć każdą informację przeznaczoną bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia wymagań określonych w odrębnych ustawach, z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie, w szczególności bez wynagrodzenia lub innych korzyści od producentów, sprzedawców i świadczących usługi.

Środkiem komunikacji elektronicznej jest np. poczta elektroniczna i SMS.

Informację handlową uważa się zaś za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie takiej informacji, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny. Zgoda ta nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści oraz może być odwołana w każdym czasie. Należy też uznać, iż zgoda musi być wyrażona uprzednio i w sposób wyraźny. Usługodawca wykazuje uzyskanie zgody dla celów dowodowych. 

Jaka kara grozi spamerowi?

Zgodnie z art. 24 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, kto przesyła za pomocą środków komunikacji elektronicznej niezamówione informacje handlowe, podlega karze grzywny (w wysokości od 20 do 5000 zł). Odpowiadać z tego tytułu może więc tylko usługodawca, tzn. osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową świadczy usługi drogą elektroniczną. 

Ściganie tego wykroczenia następuje na wniosek pokrzywdzonego. 

Jakie jeszcze uprawnienia mają pokrzywdzeni spamem?

Przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej (tj. spamming) stanowi ponadto czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W razie zaś dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:  

1. zaniechania niedozwolonych działań,  

2. usunięcia skutków niedozwolonych działań,  

3. złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,  

4. naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych (czyli według Kodeksu cywilnego),  

5. wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,  

6. zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony. 

Sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania. Przez wyroby, ich opakowanie, materiały reklamowe oraz inne przedmioty bezpośrednio związane z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji należy rozumieć przedmioty, którymi obrót bądź których występowanie na rynku oznaczałoby możliwość dokonywania dalszych czynów nieuczciwej konkurencji. Przedmiotami takimi nie są natomiast środki techniczne, za pomocą których dokonano czynu nieuczciwej konkurencji, jak np. komputer.  

Ponadto art.172 ustawy prawo telekomunikacyjne zakazuje używania telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę. Przepis ten wprowadza więc zakaz czy to wysyłania maili czy też telefonowania z ofertami do wszelkich podmiotów - a więc osób fizycznych jak i osób prawnych - bez wyraźnejich zgody.

Co więcej, używanie telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego nie może odbywać się na koszt konsumenta. Przykładowo więc przesłanie wiadomości SMS nie może wiązać się z jakimikolwiek kosztami po stronie konsumenta.

Naruszenie powyższych zasad może się wiązać z nałożeniem na przedsiębiorcę kary pieniężnej w wysokości do 3% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U.2002 r., Nr 144, poz. 1204, ze zm.);

• Ustawa z dnia 16 lipca 2004 roku prawo telekomunikacyjne (Dz. U. 2014 r., poz. 243, ze zm.);

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.jedn.: Dz. U. 2003 r., Nr 153, poz. 1503, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl