Zakres ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną

Ustawa nie wprowadza rewolucji na rynku internetowym, lecz stanowi uściślenie i doprecyzowanie zasad świadczenia usług drogą elektroniczną, które wykształciły się na rynku internetowym w drodze zwyczaju a także przestrzegania przepisów zawartych w innych aktach prawnych, które nie odnosiły się bezpośrednio do rynku internetowego. Wejście tej ustawy w życie ma jednak olbrzymie znaczenie, gdyż ujednolica zasady świadczenia usług droga elektroniczną i określa te zasady w jednym akcie prawnym, zapewniając usługobiorcom i usługodawcom pewne źródło prawa dotyczącego ich działalności.

Definicje ustawowe

W pierwszej części naszego cyklu porad chcielibyśmy uściślić zakres przedmiotowy regulacji ustawowej. Ustawa zawiera słowniczek ustawowy, który wyjaśnia użyte w ustawie zwrotu, nierzadko odwołując się do innych ustaw.

Podstawowym pojęciem definiowanym przez ustawę jest pojęcie świadczenia usług droga elektroniczną. Ustawa rozumie pod tym pojęciem wykonanie usługi, która następuje przez wysyłanie i odbieranie danych za pomocą systemów teleinformatycznych, na indywidualne żądanie usługobiorcy, bez jednoczesnej obecności stron, przy czym dane te są transmitowane za pośrednictwem sieci publicznych w rozumieniu ustawy Prawo telekomunikacyjne. Definicja ta wymaga wyjaśnienia. Po pierwsze świadczenie usług elektronicznych w rozumieniu ustawy nie ogranicza się jedynie do wysłania danych usługobiorcy. Usługą świadczoną elektronicznie jest wysyłanie i odbieranie danych. Czynności te (pojawiające się zarówno po stronie usługodawcy - wysyłanie, jak i po stronie usługobiorcy - odbieranie danych) aby były usługą świadczoną droga elektronicznie w rozumieniu ustawy, muszą być dokonywane za pomocą systemów teleinformatycznych. Ustawa zawiera definicję systemów teleinformatycznych. Są nimi zespoły współpracujących ze sobą urządzeń informatycznych i oprogramowania, zapewniające przetwarzanie i przechowywanie, a także wysyłanie i odbieranie danych poprzez sieci telekomunikacyjne za pomocą właściwego dla danego rodzaju sieci urządzenia końcowego. Systemem informatycznym jest więc komputer wraz z odpowiednim oprogramowaniem służącym przesyłaniu danych, podłączonym do urządzenia telekomunikacyjnego lub jego podzespołu przeznaczonego do współpracy z siecią informatyczną, dołączane bezpośrednio lub pośrednio do zakończenia sieci publicznej.

Przykładem usług świadczonych droga elektroniczą można podać usługi providerskie, korzystanie z elektronicznych serwisów informacyjnych, udostepnianie usług kont poczty elektronicznej, hosting. W tym ostatnimm przypadku należałoby sie jednak zastanowić, czy stanowi on usługę świadczoną drogą elektroniczną. Hosting polega bowiem udostepnieniu przez uslugodawce swojego systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych uslugobiorcy. Natomiast zgodnie z definicja ustawową, usłufgą świadczoną drogą elektroniczną jest wysyłanie i odbieranie danych, a nie ich przechowywanie. Należy jednak uznać, że jest to przeoczenie ustawodawcy i hosting należy wliczyć do zakresu usług świadczonych drogą elektroniczną.

Jak widać definicja usług świadczonych droga elektroniczną zawiera mnóstwo odwołań do Prawa telekomunikacyjnego. Aby została uznana za usługę świadczoną drogą elektroniczną musi być spełniony także kolejny wymóg. Dane, składające się na usługę elektroniczną muszą być przysyłane za pośrednictwem sieci publicznej w rozumieniu ustawy Prawo telekomunikacyjne. Siecią publiczną jest sieć telekomunikacyjna, która nie jest siecią wewnętrzną. Spod zakresu ustawy wyłączone są usługi przesyłane za pośrednictwem sieci wewnętrznych - tj. sieć telekomunikacyjną eksploatowaną przez podmiot wyłącznie dla własnych potrzeb (np. sieć wewnętrzna w przedsiębiorstwie) lub założoną w budynkach niemieszkalnych usytuowanych na terenie jednej nieruchomości gruntowej.

Zgodnie z definicją sieć publiczna jest siecią służącą do świadczenia usług telekomunikacyjnych, które polegają na transmisji lub kierowaniu sygnałów w sieciach telekomunikacyjnych. Nie będzie więc usługą świadczoną drogą elektroniczną taka usługa, która ma substrat materialny - a więc np. sprzedaż oprogramowania. nośników informacji (dyskietek, cd-romów) i innych urządzeń.
Usługa świadczona drogą elektroniczną musi być w sposób wyraźny zamówiona przez usługobiorcę. Nie będzie usługą świadczoną drogą elektroniczną przysłanie określonych danych bez wyraźnego żądania usługobiorcy. Żądanie przez usługobiorcę wykonania usługi następuje bez jednoczesnej obecności stron, co jest oczywiście najistotniejszym elementem świadczenia usług drogą elektroniczną.

Podsumowując, aby usługa była uznana za świadczoną drogą elektroniczną w rozumieniu ustawy, musi spełniać następujące warunki:

• wysyłanie i odbieranie danych musi nastąpić za pomocą systemów teleinformatycznych
• wykonanie usługi musi nastąpić na indywidualne żądanie usługobiorcy, bez jednoczesnej obecności stron
• transmisja danych musi nastąpić za pomocą sieci publicznej.

Strony umowy

Świadczenie usług elektronicznych zastrzeżone zostało dla podmiotów określonych mianem usługodawcy. Zgodnie z ustawą, usługodawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka nie posiadająca osobowości prawnej, która prowadząc - choćby ubocznie - działalność zarobkową lub zawodową, świadczy usługi drogą elektroniczną. Ustawa nie wymaga więc prowadzenia działalności gospodarczej w określonej formie, usługodawcą może być każdy podmiot.

Odbiorcą usługi może być natomiast każda osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka nie posiadająca osobowości prawnej, która korzysta z usługi świadczonej drogą elektroniczną. Zakresem działania ustawy objętę są zatem także usługi świadczone przedsiębiorcom przez przedsiębiorców.

Wyłączenia

Spod zakresu ustawy wyłączone są określone czynności, które pomimo ich charakteru nie są uznawane za usługi świadczone drogą elektroniczną. Są nimi:

1. rozpowszechnianie lub rozprowadzanie programów radiowych lub telewizyjnych i związanych z nimi przekazów tekstowych
2. używania poczty elektronicznej lub innego równorzędnego środka komun9ikacji elektronicznej między osobami fizycznymi, w celach osobistych, niezwiązanych z prowadzoną przez te osoby - chociażby ubocznie - działalnością zarobkową lub wykonywanym przez nich zawodem
3. świadczenie przez operatora usług telekomunikacyjnych polegających na przekazywaniu danych lub sygnałów między zakończeniami sieci telekomunikacyjnej, jeżeli przekaz ten dokonywany przez podmiot, który:
   • nie jest inicjatorem transmisji
   • nie wybiera odbiorcy danych oraz
   • nie usuwa albo nie modyfikuje danych będących przedmiotem transmisji
4. przeprowadzanie rozliczeń i rozrachunków międzybankowych za pomocą elektronicznych nośników informacji
5. wydawania i wykorzystywania kart płatniczych oraz pieniądza elektronicznego w rozumieniu ustawy Prawo bankowe
6. świadczenia usług drogą elektroniczną, jeżeli odbywa się ono w ramach struktury organizacyjnej usługodawcy, przy czym usługa świadczona drogą elektroniczną służy wyłącznie do kierowania pracą lub procesami gospodarczymi tego podmiotu.

Ustawa o świadczeniu usług droga elektroniczną została uchwalona w ramach szerszego pakietu ustaw regulujących handel odbywający się przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych. Wprowadzenie tych regulacji ma na celu dostosowanie polskiego prawa do wymogów wynikających w dyrektyw unijnych, regulujących handel tą drogą. Szczególne znaczenie ma tutaj Dyrektywa z 8 czerwca 2000r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług w społeczeństwie informacyjnym, w szczególności handlu elektronicznego (dyrektywa nr 2000/31). W związku z tym interpretacja przepisów wchodzącej w życie 10 marca ustawy musi być dokonywana w świetle wspomnianej dyrektywy.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 2002 r., Nr 144, poz. 1204).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.