Schroniska dla bezdomnych z usługami opiekuńczymi

Ustawa z dnia 8 lutego 2018 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej ma na celu uporządkowanie i doprecyzowanie przepisów o pomocy społecznej dotyczących placówek udzielających tymczasowego schronienia osobom bezdomnym z usługami opiekuńczymi.

Po co powstaną schroniska dla bezdomnych z usługami opiekuńczymi?

Wprowadzenie schroniska dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi jako dodatkowego typu placówki, możliwość przyznania schronienia osobie bezdomnej oczekującej na umieszczenie w domu pomocy społecznej czy rezygnacja z wymogu zawarcia kontraktu socjalnego – to najważniejsze rozwiązania, które przewiduje nowelizacja ustawy o pomocy społecznej.

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, tymczasowe schronienie było udzielane osobom bezdomnym w 3 kategoriach placówek: noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych i ogrzewalni. Placówki te przeznaczone są dla osób zdolnych do samoobsługi, których stan zdrowia nie zagraża zdrowiu i życiu innych osób przebywających w placówce. W tych placówkach nie powinny więc się znaleźć np. osoby chore. 

Nowa forma placówki umożliwi świadczenie usług opiekuńczych osobom wymagającym częściowej (nie przez całą dobę) pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych i opieki higienicznej.

Celem regulacji jest wyeliminowanie luki w systemie udzielania pomocy osobom bezdomnym w zakresie możliwości uzyskania tej pomocy w postaci usług opiekuńczych. 

Kto może skorzystać?

Usługi w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi przeznaczone będą dla osób bezdomnych, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej pomocy i opieki innych osób w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, a jednocześnie nie wymagają usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, zakład opiekuńczo-leczniczy czy zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy.

Schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi zapewnia osobom bezdomnym, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, ale nie wymagają usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, zakład opiekuńczo-leczniczy czy zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, tymczasowe schronienie wraz z usługami opiekuńczymi oraz usługami ukierunkowanymi na wzmacnianie aktywności społecznej, w miarę możliwości wyjście z bezdomności i uzyskanie samodzielności życiowej. 

W szczególnie uzasadnionych przypadkach ww. osobom bezdomnym zapewnia się posiłek bądź całodzienne wyżywienie, świadczone w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi.

W schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi mogą przebywać jedynie osoby na podstawie decyzji o przyznaniu tymczasowego schronienia w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi albo decyzji o przyznaniu tymczasowego schronienia w schronisku dla osób bezdomnych, wydanej przez gminę.

W przypadku schronisk dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, osoba bezdomna nie będzie musiała podpisywać kontraktu socjalnego, aby zostać skierowana do tej placówki. Ma to służyć wyeliminowaniu luki w zakresie możliwości uzyskania pomocy przez osoby, które z powodu bezdomności nie mają możliwości otrzymania świadczenia w postaci usług opiekuńczych.

W schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi mogą przebywać osoby, których stan zdrowia nie zagraża zdrowiu i życiu innych osób przebywających w placówce.

Generalnie w noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych oraz schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi nie mogą przebywać osoby będące pod wpływem alkoholu lub pod wpływem substancji psychoaktywnych. Jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się przebywanie w noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych oraz schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi osób pod wpływem alkoholu lub substancji psychoaktywnych.

Tymczasowe schronienie dla czekających na DPS

Nowelizacja zakłada, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się przyznanie tymczasowego schronienia w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi osobom bezdomnym, które posiadają decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej, przez okres oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej, jednak nie dłużej niż przez 4 miesiące. A więc w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie bezdomnej, która posiada decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej, będzie można przyznać tymczasowe schronienia w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi na czas oczekiwania na umieszczenie w DPS, jednak nie dłużej niż na 4 miesiące.

Standardy

Do wykonywania czynności w zakresie usług świadczonych w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi zatrudnia się:

1. pracowników socjalnych;
2. opiekunów posiadających:

a)    kwalifikacje do wykonywania zawodu pielęgniarki, ratownika medycznego, opiekuna w domu pomocy społecznej, opiekuna osoby starszej, asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekunki środowiskowej, opiekuna medycznego lub

b)    udokumentowane co najmniej roczne doświadczenie zawodowe polegające na świadczeniu usług opiekuńczych osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku oraz ukończone szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy.

Noclegownia, schronisko dla osób bezdomnych, schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi i ogrzewalnia, w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych związanych z udzielaniem schronienia, powinny spełniać minimalne standardy podstawowych usług i minimalne standardy obiektów, w tym w zakresie odpowiednich warunków higienicznych i sanitarnych oraz odpowiednich warunków do odpoczynku, określone w przepisach wykonawczych. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ma bowiem określić, w drodze rozporządzenia:

1. minimalny standard podstawowych usług świadczonych w noclegowniach, schroniskach dla osób bezdomnych, schroniskach dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi i ogrzewalniach,
2. minimalny standard obiektów, w których mieszczą się noclegownie, schroniska dla osób bezdomnych, schroniska dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi i ogrzewalnie

– kierując się potrzebą zapewnienia osobom bezdomnym kierowanym do tych placówek właściwego wsparcia.

W sytuacji kryzysowej występującej na skalę masową przyznanie tymczasowego schronienia może nastąpić z pominięciem ww. standardów oraz w innej formie niż określona wyżej.

Nowe przepisy przewidują np. że jeżeli w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi są przewidziane miejsca dla osób niewymagających usług opiekuńczych, osobie bezdomnej zdolnej do samoobsługi i niewymagającej usług opiekuńczych może być przyznane tymczasowe schronienie w schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi. W takim przypadku świadczenie usług osobom bezdomnym zdolnym do samoobsługi i niewymagającym usług opiekuńczych następuje z zastosowaniem przepisów ustawy o pomocy społecznej oraz standardów przewidzianych dla schronisk dla osób bezdomnych.

Wojewoda prowadzi rejestr miejsc, w których gmina udziela tymczasowego schronienia w schroniskach dla osób bezdomnych, schroniskach dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, noclegowniach oraz ogrzewalniach.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 8 lutego 2018 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl