Uznanie wydawanych egzemplarzy książek za próbki, o których mowa w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT

UZASADNIENIE

W dniu 11 grudnia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania wydawanych egzemplarzy książek za próbki, o których mowa w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka działa w grupie spółek A. W grupie tej spółki specjalizują się w dwóch obszarach działania: spółka macierzysta zajmuje się działalnością wydawniczą książek do nauki języka angielskiego (dalej: Produkty), natomiast spółki zależne, funkcjonujące w różnych krajach, działają w celu promowania tych książek w kraju, w którym są zlokalizowane.

Od momentu istnienia, Spółka sprzedaje usługi na rzecz jednostki dominującej w grupie: B ? A (dalej: A). W ramach sprzedaży Spółka realizuje dwie umowy:

1. Umowę o świadczenie usług promocyjnych i marketingowych, z której wynika następujący zakres usług:
   1. badanie i monitorowanie potrzeb i wymagań polskich odbiorców, oraz monitorowanie działalności konkurencji;
      
   2. monitorowanie rynku i przedstawianie raportów z badań rynku i opinii publicznej oraz analiz dotychczasowych działań marketingowych i formułowanie nowych strategii marketingowych dla Produktów (materiały do nauki języka angielskiego);
      
   3. budowanie relacji z klientami z wykorzystaniem technik marketingu bezpośredniego i innych technik, tworzenie programów marketingowych mających na celu propagowanie lojalności do znaku towarowego A;
      
   4. organizowanie działań promocyjnych celem zwiększenia sprzedaży, a także poszerzenia znajomości produktów A oraz zwiększenia lojalności klientów, poprzez promocję w punktach sprzedaży, itp.;
      
   5. utrzymywanie relacji z nauczycielami, mających na celu wspieranie sprzedaży Produktów;
      
   6. opracowywanie koncepcji i kampanii reklamowych, dokonywanie zakupu czasu i powierzchni reklamowych w mediach;
      
   7. planowanie strategiczne i jakościowa ocena kampanii;
      
   8. współpraca ze środkami masowego przekazu (prasa, radio, telewizja, inne);
      
   9. współpraca z agencjami PR przy tworzeniu kampanii reklamowych oraz dostarczanie agencjom odpowiednich materiałów i informacji;
      
   10. projektowanie i realizacja kampanii promocyjnych, w tym budowanie wizerunku marki, tworzenie strategii wizerunku marki;
       
   11. field marketing, w tym:
       1. dostarczanie promocyjnych materiałów, w tym wzorów i próbek, materiałów reklamowych, katalogów, broszur i bieżących informacji dotyczących Produktów;
          
       2. organizacja imprez animacyjnych i promocyjnych, rozdawanie próbek, dystrybucja egzemplarzy promocyjnych;
          
       3. prezentacje Produktów w wybranych formach;
          
       4. udział w targach i wystawach;
   12. wsparcie sprzedaży, w tym:
       1. kontrola księgarń celem właściwej ekspozycji Produktów;
          
       2. wsparcie sprzedaży promocyjnej, m.in. organizacja konkursów, rozdawanie nagród w ramach konkursów;
          
       3. tworzenie systemów motywacyjnych i lojalnościowych wśród odbiorców;
          
       4. sponsorowanie wybranych szkół;
          
       5. współpraca, w tym nawiązywanie i utrzymanie relacji, z kanałami dystrybucji;
          
       6. dostarczanie informacji o Produktach.
          
          

Wynagrodzenie polskiej Spółki z tytułu powyższej umowy obliczane jest metodą ?koszt plus? w następujący sposób:

1. Podstawą obliczenia marży jest suma kosztów bezpośrednich związanych z usługami promocyjnymi oraz kosztów pośrednich (ogólnych) przypisanych zgodnie z kluczem alokacji. Klucz alokacji kształtuje się na poziomie około 80% kosztów ogólnych i dobierany jest w ten sposób, aby odpowiadał charakterowi danego kosztu (procenty są zmienne i ustalane raz na rok).
   
2. Do kosztów bezpośrednich zaliczane są w szczególności wynagrodzenia pracowników działu marketingu i promocji, wyposażenie ich miejsc pracy oraz przede wszystkim koszty materiałów promocyjno-reklamowych, w tym gadżetów opatrzonych logo, nagród, próbek, itp. wydawanych lub zużywanych w ramach promowania wydawnictw A, a także koszty konferencji, targów i spotkań z kontrahentami.
   
3. Ustalona marża zysku. Wynagrodzenie Spółki określone jest w taki sposób, że wszystkie koszty spółki zwracane są jej z marżą zysku, tj. wszystkie jej odpłatne nabycia towarów i usług, dla celów wykonania tej umowy, są odsprzedawane z należną marżą.
   
   

2. Umowę o świadczenie usług edytorskich i pośrednictwa, z której wynika następujący zakres usług:
   1. badanie potrzeb i wymagań polskich klientów dotyczących podręczników do nauki języka angielskiego (badanie opinii nauczycieli, zamawianie, raportów u nauczycieli, obserwacje lekcji, itp.);
      
   2. pilotowanie podręczników do nauki języka angielskiego obecnych i niewprowadzonych na rynek;
      
   3. tłumaczenie na język polski rubryk, komentarzy gramatycznych i innych fragmentów podręczników i ich części;
      
   4. korekty i redakcje merytoryczne tekstów;
      
   5. poszukiwanie polskich autorów podręczników do nauki języka angielskiego i materiałów dodatkowych, jak testy, wskazówki metodyczne, kryteria ocen oraz zlecanie tym autorom przygotowania próbnych materiałów;
      
   6. zamawianie podręczników i materiałów u wybranych autorów;
      
   7. szukanie potencjalnych konsultantów i zlecanie im opracowania recenzji dotyczących nowych i dotychczasowych podręczników;
      
   8. szukanie potencjalnych konsultantów i zlecanie im opracowania raportów dotyczących egzaminów języków obcych w Polsce.
   
   
   

Wynagrodzenie Spółki obliczane jest metodą ?koszt plus? w następujący sposób:

1. Podstawą obliczenia marży jest suma kosztów bezpośrednich związanych z usługami edytorskimi oraz kosztów pośrednich (ogólnych) przypisanych zgodnie z kluczem alokacji. Klucz alokacji kształtuje się na poziomie około 20% kosztów ogólnych i dobierany jest w ten sposób, aby odpowiadał charakterowi danego kosztu (procenty te są zmienne i ustalane raz na rok).
2. Do kosztów bezpośrednich zaliczane są w szczególności wynagrodzenia autorów recenzji, podręczników i pracowników działu edycji, wyposażenie ich miejsc pracy oraz koszty usług graficznych, poligraficznych, itp.
   
3. Ustalona marża zysku.
   
   

Jak wskazano powyżej, w ramach organizowanych w imieniu A działań promocyjnych Spółka nabywa szereg towarów, które stanowią nagrody w konkursach, gadżety reklamowe, itp. oraz nabywa egzemplarze książek i płyt z materiałami dydaktycznymi, które następnie wydawane są przez Spółkę ewentualnym nabywcom w celu zapoznania się z Produktem. Egzemplarze książek i płyt wydawane ewentualnym decydentom czyli szkołom, placówkom oświatowym, na ręce nauczycieli języka angielskiego w celu zapoznania się z Produktem, jak też wydawane konsultantom do recenzji i edycji oznaczone są trwałym napisem ?egzemplarz okazowy?. Spółka zaznacza, iż nie prowadzi działalności produkcyjnej ani handlowej, w szczególności nie produkuje ani nie dokonuje zakupu i importu produktów wytwarzanych przez inne podmioty celem ich dalszej odsprzedaży w kraju lub zagranicą. Faktycznym przedmiotem działalności Spółki nie jest handel towarami, lecz jedynie świadczenie usług, o których mowa wyżej. Tym samym wydanie rzeczy (nagród, gadżetów, egzemplarzy książek, płyt, itp.) w ramach działań marketingowych stanowi wyłącznie element zlecenia i służy promocji A. Z punktu widzenia Spółki jest to wykonanie zobowiązania na rzecz zleceniodawcy i na żadnym etapie nie stanowi ono promocji samej Spółki, ponieważ w swoim zobowiązaniu ma ona posługiwać się i promować logo A. Zgodnie z ustaleniami pomiędzy Spółką a zleceniodawcą, z tytułu wykonywanych na rzecz zleceniodawcy usług obejmujących opisane wyżej działania marketingowe i inne, Spółka wystawia faktury VAT.

Biorąc pod uwagę dwie wyżej wymienione umowy, wynagrodzenie Spółki określone jest w taki sposób, że wszystkie jej koszty zwracane są jej z marżą zysku, tj. wszystkie jej odpłatne nabycia towarów i usług dla celów wykonania tej umowy, są odsprzedawane z należną marżą.

Umowy opisane w pkt I i II stanowią podstawową działalność Spółki (poza tym Spółka fakturuje wydanie książek w ramach umów barterowych, w zamian za reklamę w mediach oraz czasami fakturuje zakupione usługi marketingowe bezpośrednio na A ? które są również związane z wykonaniem opisanych umów). Można powiedzieć, że usługi świadczone w ramach opisanych umów stanowią podstawę aktywności gospodarczej Spółki. W związku z tym stwierdzić należy, że aktywność Spółki związana jest ze świadczeniem usług na rzecz A, a sposób kalkulacji wynagrodzeń za te usługi pozwala na ?zrefakturowanie? odpowiednią marżą zysku, 100% kosztów poniesionych przez polską Spółkę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wydawane egzemplarze książek dla nauczycieli w celu zapoznania ich z Produktem bądź dla edytorów, w celu dokonania przez nich opracowań, stanowi wydanie próbek, o których mowa w art. 7 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 roku oraz w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 kwietnia 2013 roku?

Zdaniem Wnioskodawcy, wydawane egzemplarze książek dla nauczycieli w celu zapoznania ich z Produktem bądź dla edytorów, w celu dokonania przez nich opracowań, stanowi wydanie próbek, o których mowa w art. 7 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług, zarówno w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 roku, jak i w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 kwietnia 2013 roku.

Do dnia 31 marca 2013 roku definicja próbki określona w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT brzmiała: ?Przez próbkę, rozumie się niewielką ilość towaru reprezentującą określony rodzaj lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilość lub wartość przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy.

Od dnia 1 kwietnia 2013 roku ustawodawca zmienił definicję próbki na następującą: ?Przez próbkę, rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:

1. ma na celu promocję tego towaru oraz
2. nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru?.
   
   

Jak wynika z odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów na interpelację nr 20686 w sprawie definicji próbki towaru, stosowanej do naliczania podatku VAT:

?W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ?ustawą o VAT?, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez odpłatną dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Na podstawie art. 7 ust. 2 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
   
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Stosownie do art. 7 ust. 3 ustawy o VAT przepisu ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Ustawa o VAT definiuje próbkę towaru w art. 7 ust. 7. Zgodnie z tym przepisem w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r. (wprowadzonym ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2013 r., poz. 35) przez próbkę rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika ma na celu promocję tego towaru oraz nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru. Powyższe warunki muszą być spełnione łącznie.

Jak wynika z ww. przepisów, nieodpłatne przekazanie próbki towaru zostało wyłączone, pod pewnymi warunkami, z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zmiana w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT w sposób pełniejszy dostosowała definicję próbki do rozumienia tego pojęcia w prawie unijnym. W kwestii tej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 30 września 2010 r. w sprawie C-581/08 EMI Group, wskazując, co należy rozumieć przez próbkę, której przekazanie nie wiąże się z opodatkowaniem podatkiem VAT. Wykorzystując doprecyzowanie tego pojęcia dokonane przez Trybunał Sprawiedliwości UE, zaproponowano skorygowane brzmienie definicji próbki, obejmując zakresem tego pojęcia identyfikowalne jako próbka egzemplarze towaru spełniające warunki określone w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT. Jest to zgodne z powołanym orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości UE, który stwierdził, że państwa członkowskie mogą, w celu zapewnienia pełnego poszanowania ograniczeń wyjątku, o którym mowa w art. 5 ust. 6 zdanie drugie szóstej dyrektywy (szósta dyrektywa Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku; Dz. Urz. WE L 145 z 13 czerwca 1977, str. 1, z późn. zm.), nałożyć na podatników rozprowadzających próbki dla potrzeb swego przedsiębiorstwa obowiązek zastosowania zabezpieczeń pozwalających zapobiegać ryzyku wykorzystywania próbek w sposób stanowiący nadużycie. Zabezpieczenia takie mogą przykładowo obejmować obowiązek umieszczania nalepki informującej, że dany towar jest próbką, albo zamieszczania w umowach postanowień przewidujących odpowiedzialność cywilną pośredników, takich jak ?popularyzatorzy?, którzy otrzymują próbki w celu ich przekazywania innym osobom (pkt 38 wyroku). W związku z tym przy wprowadzaniu definicji próbki odwołano się do identyfikowalnych jako próbka egzemplarzy towarów lub ich niewielkich ilości mających na celu promocję ich sprzedaży. W świetle wprowadzonej definicji za próbki mogą być uznane przykładowo książki, w tym egzemplarze do recenzji, oraz płyty (jeżeli zostaną spełnione określone w proponowanym przepisie warunki)?.

Powyższe dowodzi, że celem zmiany definicji próbki było dostosowanie tej definicji do rozumienia tego pojęcia w prawie unijnym, pod wpływem wyroku TSUE z dnia 30 września 2010 r. w sprawie C-581/08 EMI Group. Zatem zarówno w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 roku, jak i w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 kwietnia 2013 roku, przekazywanie przez Spółkę egzemplarzy płyt i książek oznaczonych pieczęcią ?egzemplarz okazowy? w celach promocyjnych oraz do edycji i recenzji tekstu, stanowi wydanie próbki, o której mowa w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT.

W wyroku TSUE z dnia 30 września 2010 r. (sygn. akt C-581/08) w sprawie EMI Group Ltd v. The Commissioners for Her Majesty`s Revenue and Customs, Trybunał zdefiniował próbkę jako ?egzemplarz okazowy produktu, mający na celu promocję jego sprzedaży i pozwalający na ocenę jego cech i właściwości bez wykorzystania końcowego innego niż nieodłącznie powiązane z takimi działaniami promocyjnymi. Prawo krajowe nie może ograniczyć tego pojęcia w sposób ogólny jedynie do egzemplarzy okazowych mających postać inną niż przeznaczona do sprzedaży lub jedynie do pierwszego z serii jednakowych egzemplarzy okazowych przekazywanych przez podatnika na rzecz tego samego odbiorcy bez uwzględnienia charakteru przedstawianego produktu oraz okoliczności gospodarczych właściwych dla każdej czynności przekazania egzemplarzy okazowych?. Powyższy wyrok dotyczył wykładni art. 5 ust. 6 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej; ujednolicona podstawa wymiaru podatku - 77/388/EEC (Dz. Urz. UE L 1977.1451 ze zm.) - zdanie drugie - wyłączającego przekazanie próbek towarów i prezentów o małej wartości z opodatkowania podatkiem VAT. Art. 5 ust. 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie uregulowany w art. 16 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, Dz. Urz. UE L z 2006 r., Nr 347, poz. 1, z późn. zm.) stanowi, iż wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów. Za odpłatną dostawę towarów nie uznaje się jednakże wykorzystania do celów działalności przedsiębiorstwa podatnika towarów stanowiących prezenty o niskiej wartości i próbki.

Nieodpłatne przekazanie przez Spółkę następuje m.in. w celach promocyjno-reklamowych próbek, umożliwiających decydentom (w przypadku podręczników, o ich nabyciu przez ostatecznych odbiorców, decydują nauczyciele będący reprezentantami placówki oświatowej) i potencjalnym odbiorcom poznanie właściwości Produktów oferowanych przez Spółkę, a dzięki temu możliwe jest wychwycenie ich zalet lub wad oraz różnic w porównaniu z innymi tego typu wydawnictwami dostępnymi na rynku, stanowi przekazanie próbek i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ze względu na specyfikę branży (edukacja, której zadaniem jest wypełnienie obowiązków programowych wynikających z programów Ministerstwa Edukacji Narodowej) najmniejsza ilość dostarczanego na testy Produktu może obejmować cały egzemplarz książki lub płyty a najczęściej najmniejsza ilość produktu obejmuje zestaw składający się z podręcznika, ćwiczeń, poradnika nauczyciela oraz płyty do kursu (dalej: zestaw). Tylko przejrzenie całego egzemplarza bądź zestawu i zapoznanie się z treścią każdego rozdziału tego egzemplarza bądź zestawu, pozwoli przyszłemu decydentowi na jego ocenę pod kątem walorów edukacyjnych, zgodności z wymaganiami programowymi zawartymi w przepisach dotyczących oświaty, itp. Zatem przekazywane ilości w postaci jednego egzemplarza lub zestawu są najmniejszymi ilościami, umożliwiającymi dokonanie poprawnej oceny tych Produktów i zgłoszenie ewentualnych uwag merytorycznych co do ich treści bądź uwag dotyczących grafiki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie należy wskazać, że niniejsza interpretacja rozstrzyga przedstawiony we wniosku stan faktyczny wyłącznie w zakresie uznania wydawanych egzemplarzy książek za próbki, o których mowa w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT (pytanie oznaczone numerem 2). W zakresie pozostałych zagadnień przedstawionych w złożonym wniosku wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.