Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Jak rozumiemy, w trakcie wszystkich przesłuchań występowała Pani jako świadek. Do obowiązków osoby wezwanej w charakterze świadka należy stawienie się i złożenie zeznań. W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa można nałożyć kary porządkowe (zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie, grzywna do 10 000 zł, w ostateczności areszt - art. 285 k.p.k.). Zasadą jest doręczanie wezwań przez pocztę - telefoniczne wezwanie możliwe jest w wypadkach nie cierpiących zwłoki (art. 137 k.p.k.)
Odmowa zeznań możliwa jest jedynie jeżeli świadek jest osobą najbliższą dla oskarżonego (lub podejrzanego) albo jeśli świadek w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem (art. 182 k.p.k.). Świadek może natomiast uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe (art. 183 §1 k.p.k.). Nie ma przy tym obowiązku wyjaśniania przyczyn odmowy.
Zgodnie z art. 389 k.p.k., z wyjątkiem sytuacji odpowiedzialności za fałszywe zeznania, jeżeli osoba będąca wcześniej świadkiem zostaje oskarżonym i w procesie odmawia wyjaśnień lub wyjaśnia odmiennie niż poprzednio albo oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta , nie jest dopuszczalne odczytanie protokołów zeznań złożonych w charakterze świadka, odtwarzanie tych zeznań przez przesłuchanie policjanta [zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, Kraków 2003].
Dopuszczalność pobierania próbek pisma od świadków określa art. 192a §1 k.p.k., który zezwala na to w celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych lub ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów. Po wykorzystaniu w sprawie, w której dokonano pobrania lub utrwalenia, pobrany lub utrwalony materiał zbędny dla postępowania należy niezwłocznie usunąć z akt sprawy i zniszczyć. Z kolei oskarżony i podejrzany nie mają obowiązku aktywnego współdziałania z oskarżeniem. Tym samym, oskarżonego i podejrzanego nie można przymusić do złożenia próbek pisma (art. 74 k.p.k.).