Status świadka w postępowaniu karnym
Pytanie:
"Ponad 3 lata temu pośredniczyłam w otrzymaniu kredytu, a także w podpisaniu umowy kredytowej Kredytobiorcami są dwa małżeństwa. Po 2 latach przyszło do mnie do firmy wezwanie z policji, w celu złożenia wyjaśnień. Policjant poinformował mnie, że mam złożyć wyjaśnienia oraz że osoby 3 z całej 4 twierdzą, że nie brały kredytu. Moje pytanie w pierwszym momencie było takie: skoro nie wzięli to czemu przez 2 lata spłacali? I się zaczęło: policjant zaczął mnie pytać, czy ja w godzinach wieczornych i nocnych dzwoniłam do oskarżonego (facet oskarżony, żona i teściowie nie przyznają się do kredytu). Oczywiście telefony i ogólnie podtrzymywanie relacji z tymi ludźmi to jakaś bzdura, więc zaprzeczyłam, złożyłam wyjaśnienia, próbki pisma i zapomniałam o sprawie. Parę dni temu puka do drzwi policja (minęło 10 miesięcy od zeznań), dzielnicowy oznajmia, że mam się skontaktować z policjantem w komendzie telefonicznie- nadmieniam, że nie dostałam żadnego wezwania a policjant dzielnicowy poinformował mnie, że takie nie było do mnie wysłane, a on stawia się na prośbę policjanta przesłuchującego mnie 10 miesięcy temu. Przeraziła mnie ta sytuacja, ale do rzeczy: zadzwoniłam następnego dnia rano na policję i pytam policjanta kiedy mam się stawić i w jakim celu. Poinformował mnie, że mam złożyć ponownie próbki pisma oraz dodatkowe wyjaśnienia. Poprzednio składałam 4 kartki A4 odręcznego pisma na policji oraz obszerne wyjaśnienie. Obawiam się, że policjant będzie próbował mnie w coś wrobić, bo sugerował na pierwszym przesłuchaniu, że jestem osobą dla niego podejrzaną. Obawiam się także, że pomimo złożenia tak obszernych prób pisma policjant będzie próbował obciążyć mnie (pierwsze przesłuchanie musiało go strasznie zdenerwować, poczuł się być może obrażony bo mnie trochę poniosło). Niemniej jednak: czy mogę po złożonych już wyjaśnieniach odmówić dodatkowych oraz czy mogę odmówić ponownego pobrania prób pisma, i co mi za to ewentualnie grozi? Nie mam zaufania do policji w tej kwestii oraz do samego policjanta. "
Odpowiedź prawnika: Status świadka w postępowaniu karnym
Jak rozumiemy, w trakcie wszystkich przesłuchań występowała Pani jako świadek. Do obowiązków osoby wezwanej w charakterze świadka należy stawienie się i złożenie zeznań. W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa można nałożyć kary porządkowe (zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie, grzywna do 10 000 zł, w ostateczności areszt - art. 285 k.p.k.). Zasadą jest doręczanie wezwań przez pocztę - telefoniczne wezwanie możliwe jest w wypadkach nie cierpiących zwłoki (art. 137 k.p.k.)
Odmowa zeznań możliwa jest jedynie jeżeli świadek jest osobą najbliższą dla oskarżonego (lub podejrzanego) albo jeśli świadek w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem (art. 182 k.p.k.). Świadek może natomiast uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe (art. 183 §1 k.p.k.). Nie ma przy tym obowiązku wyjaśniania przyczyn odmowy.
Zgodnie z art. 389 k.p.k., z wyjątkiem sytuacji odpowiedzialności za fałszywe zeznania, jeżeli osoba będąca wcześniej świadkiem zostaje oskarżonym i w procesie odmawia wyjaśnień lub wyjaśnia odmiennie niż poprzednio albo oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta , nie jest dopuszczalne odczytanie protokołów zeznań złożonych w charakterze świadka, odtwarzanie tych zeznań przez przesłuchanie policjanta [zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, Kraków 2003].
Dopuszczalność pobierania próbek pisma od świadków określa art. 192a §1 k.p.k., który zezwala na to w celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych lub ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów. Po wykorzystaniu w sprawie, w której dokonano pobrania lub utrwalenia, pobrany lub utrwalony materiał zbędny dla postępowania należy niezwłocznie usunąć z akt sprawy i zniszczyć. Z kolei oskarżony i podejrzany nie mają obowiązku aktywnego współdziałania z oskarżeniem. Tym samym, oskarżonego i podejrzanego nie można przymusić do złożenia próbek pisma (art. 74 k.p.k.).
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?