Wakacje kredytowe i przepisy antyprzejęciowe w Tarczy Antykryzysowej 4.0

Sejm przyjął przepisy chroniące kredytobiorców i polskie spółki. Osoba, która straciła główne źródło dochodu, będzie mogła zawiesić spłatę kredytu na trzy miesiące. Polskie spółki ważne dla bezpieczeństwa, zdrowia lub porządku publicznego zyskają ochronę przed wrogimi przejęciami.

Nowe rozwiązania

Łatwiejszy dostęp do wakacji kredytowych i ochronę polskich spółek przed wrogimi przejęciami zapewnia uchwalona w ubiegłym tygodniu przez Sejm tzw. tarcza antykryzysowa 4.0. W przyszłym tygodniu nowymi przepisami zajmie się Senat. Ich cel to obrona polskich przedsiębiorstw, miejsc pracy i konsumentów przed negatywnymi skutkami COVID-19.

– "Dajemy konsumentom prawo do zawieszenia spłaty kredytu na okres do 3 miesięcy, bez naliczania odsetek i innych opłat" – powiedziała wicepremier, minister rozwoju Jadwiga Emilewicz.

I dodała: – "Dzięki temu gospodarstwa domowe, szczególnie dotknięte przez gospodarcze skutki pandemii, będą mogły odczuć ulgę w zbilansowaniu bieżących wydatków z obniżonymi dochodami, bez obawy, że przełoży się to natychmiast na większe koszty obsługi ich zadłużenia w przyszłości".

- "Nie chcemy odstraszać inwestorów, tylko chronić polskie spółki przed wrogimi przejęciami z powodu gorszej sytuacji gospodarczej wywołanej epidemią COVID-19 , z powodu której wycena spółek może być szczególnie niska. W czasie kryzysu wiele firm może popaść w okresowe trudności i przez to stać się „łatwym łupem” dla inwestorów spoza Europy. Chcemy temu zapobiec" – mówiła wicepremier Jadwiga Emilewicz.

A Tomasz Chróstny, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zaznaczył: – "Możliwość zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego lub konsumenckiego na trzy miesiące, bez ponoszenia z tego tytułu żadnych opłat na rzecz banku, będzie dla nich znaczącą ulgą. Przykładowo dla przeciętnego kredytu hipotecznego o wartości 278 tys. zł korzyść może wynieść ok. 1,6 tys. zł, co jest istotną kwotą dla rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji".

Podkreślił też: – "Gospodarcze skutki pandemii mogą rodzić niebezpieczeństwo wrogich przejęć polskich przedsiębiorstw o strategicznym znaczeniu. Rozwiązania z Tarczy 4.0 zapobiegną tej sytuacji. Prezes UOKiK będzie mógł zgłosić sprzeciw wobec takich transakcji".

– "Przejęcie pomimo sprzeciwu lub bez zawiadomienia Urzędu będzie nieważne i może skutkować poważnymi sankcjami finansowymi. Będziemy działać sprawnie i dążyć do tego, aby czas wydania decyzji był krótszy niż 30 dni, tak aby nie wstrzymywać ważnych dla Polski inwestycji zagranicznych" – dodał prezes UOKiK.

Wakacje kredytowe

Rząd daje prawo do zawieszenia na okres do 3 miesięcy spłaty kredytu, bez naliczania odsetek i innych opłat. Nowe przepisy dotyczyć będą tych, którzy stracili pracę lub inne główne źródło dochodu po 13 marca b.r. Zawieszenie nastąpi automatycznie z chwilą doręczenia kredytodawcy stosownego wniosku. Konsument sam zdecyduje, czy zawiesi spłatę na jeden, dwa czy trzy miesiące.

Przewidziany w ustawie mechanizm zakłada m.in.:

• zawieszenie obowiązku spłacania kredytów konsumenckich, hipotecznych i kredytów w rozumieniu art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, zarówno w części kapitałowej, jak i odsetkowej. W tym okresie kredytodawca nie będzie mógł pobierać żadnych innych opłat, z wyjątkiem opłat z tytułu składek za umowy ubezpieczenia powiązane z umową kredytu.
• maksymalny termin zawieszenia wykonania umowy będzie wynosił 3 miesiące. Okres kredytowania, jak i wszystkie terminy przewidziane w umowie kredytu, ulegną stosownemu przedłużeniu o okres zawieszenia.
• w przypadku, w którym kredytobiorca ma kilka kredytów tego samego rodzaju (np. dwa kredyty waloryzowane do CHF) u danego kredytodawcy, będzie mógł skorzystać z wakacji kredytowych tylko wobec jednego z nich.
• z zawieszenia wykonywania umowy kredytowej będą mogli skorzystać ci konsumenci, którzy po 13 marca br. stracili pracę lub inne główne źródło dochodu.
• rozwiązanie wskazane w ustawie będzie dotyczyło umów kredytowych zawartych przed 13 marca 2020 r., jeśli termin zakończenia okresu kredytowania określony w tych umowach przypada po upływie 6 miesięcy od dnia 13 marca 2020 r. 

Przepisy antyprzejęciowe

Rząd wprowadza rozwiązania, wzorowane m.in. na przepisach przyjętych niedawno w Niemczech. Zmiany wpisują się także w działania, jakie podejmują inne kraje europejskie (np. Francja czy Włochy) oraz pozaeuropejskie, dla ochrony krajowych spółek w interesie publicznym.

Ustawa nadaje Prezesowi UOKiK dodatkowe uprawnienia w zakresie ochrony polskich przedsiębiorstw, których przedmiot działalności jest ważny dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. Od momentu wejścia w życie przepisów każda inwestycja, objęta przepisami niniejszej ustawy, skutkująca nabyciem, osiągnięciem znaczącego uczestnictwa lub nabyciem dominacji dokonana przez podmioty z siedzibą lub obywatelstwem (dla osób fizycznych) poza krajem członkowskim Unii Europejskiej objęta zostanie nadzorem Prezesa Urzędu.

Nowe reguły kontroli przejęć spółek mają obowiązywać przez 2 lata. Transakcje nabycia znaczącej liczby udziałów (tj. co najmniej 20%) w takich spółkach będą podlegały kontroli Prezesa UOKiK. Ochrona ma dotyczyć przedsiębiorstw, których przychód na terytorium RP przekroczył równowartość 10 mln euro w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających chęć przejęcia.

Przygotowana przez rząd regulacja obejmuje podmioty kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego - m.in.:

• prowadzące działalność gospodarczą związaną z: energią elektryczną, gazem, paliwami, telekomunikacją, przetwórstwem żywności, produkcją leków, chemikaliów i nawozów, materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
• tworzące oprogramowania wykorzystywane w usługach podstawowych dla społeczeństwa, takich jak: energia, paliwa, zaopatrzenie w wodę,  zaopatrzenie w gotówkę, płatności kartą, szpitale, sprzedaż leków na receptę, transport oraz zaopatrywanie w żywność, a także spółki publiczne.  

Dodatkowo, ustawa wprowadza podstawy do wymiany, za pośrednictwem punktu kontaktowego, informacji o inwestycjach zagranicznych pomiędzy państwami członkowskimi UE i Komisją Europejską.

Kluczowe rozwiązania ustawy Tarczy Antykryzysowej 4.0

• czasowe przepisy antyprzejęciowe dla ochrony polskich firm przed wykupem przez inwestorów spoza UE;
• wsparcie budżetów samorządów;
• ułatwienia dot. przetargów;
• dopłaty z budżetu państwa do oprocentowania kredytów bankowych dla firm;
• wakacje kredytowe dla tych, którzy po 13 marca stracili pracę lub główne źródło dochodu;
• wsparcie utrzymania miejsc pracy poprzez dostosowanie rynku pracy do wyzwań  spowodowanych przez COVID-19;
• ułatwienia podatkowe, w tym prawo do odliczania darowizn na rzecz m.in. domów samotnej matki, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych czy domów pomocy społecznej.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl