Jeśli do niego dojdzie, być może zagłosujemy przez dwa dni, ale nie przez pełnomocnika.
SLD chce, by kwestie budowy elektrowni rozstrzygnąć w referendum. Według klubu głosowanie mogłoby się odbyć wraz z jesiennymi wyborami parlamentarnymi. Głosowania nie wyklucza też premier Donald Tusk. Według niego bez akceptacji społecznej tego typu przedsięwzięcia w Polsce nie mają sensu.
W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa o przeprowadzeniu referendum może zdecydować Sejm (uchwałą podjętą bezwzględną większością głosów) lub prezydent (za zgodą Senatu). Z inicjatywą mogą wystąpić również obywatele, którzy zbiorą minimum 500 tys. podpisów pod swoim wnioskiem. Zostaje on poddany pod głosowanie posłów.
Kto może postawić X na elektrownię?
Podczas referendum na karcie głosowania zobaczymy prawdopodobnie pytanie: Czy zgadza się Pan/Pani na budowę elektrowni atomowej w Polsce? Głosujący udziela odpowiedzi stawiając znak „X” odpowiednio w kratce obok odpowiedzi pozytywnej „Tak” albo odpowiedzi negatywnej „Nie”. Jeśli zaznaczymy dwa warianty lub nie postawimy znaku „X” w ogóle, to głos będzie nieważny.
Spisy osób uprawnionych do udziału w referendum sporządzą urzędy gmin. Na listach znajdą się obywatele Polski, którzy najpóźniej w dniu oddania głosu skończą 18 lat. Wyjątkiem będą ubezwłasnowolnieni, pozbawieni praw publicznych lub praw wyborczych.
Musimy pamiętać, że głosować można tylko osobiście. Niemożliwe jest to przez pełnomocnika. Przepisy pozwalają natomiast rozpisać referendum na jeden lub dwa dni. W pierwszym przypadku oddamy głos w godzinach od 6.00 do 22.00. W drugim – od 6.00 do 20.00.
Głosowanie poza domem też możliwe
Jeśli chcemy zagłosować w miejscu, gdzie jesteśmy zameldowani, to nie musimy tego zgłaszać w urzędzie gminy – automatycznie zostaniemy dopisani do spisu. Gdy pracujemy jednak w innym mieście i nie mamy możliwości dojechania do własnego okręgu na czas referendum, wówczas możemy złożyć wniosek o dopisanie do rejestru w dowolnej gminie na terenie kraju.
Istnieje też możliwość oddania głosu na podstawie zaświadczeń podobnych do tych, z jakich korzystaliśmy głosując poza domem w ostatnich wyborach prezydenckich. Zaświadczenie jest darmowe i dostaniemy je w gminie, gdzie jesteśmy zameldowani. Trzeba się po nie zgłosić najpóźniej 2 dni przed referendum. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnie wybranym obwodzie głosowania zarówno w kraju jak i za granicą.
Jeśli natomiast przebywamy za granicą, to chęć zagłosowania w referendum trzeba zgłosić konsulowi. Można to zrobić osobiście, pisemnie, telefonicznie czy przez internet.
Referendum ważne, ale nie zawsze wiążące
Głosowanie zostanie uznane za ważne, gdy będzie przeprowadzone zgodnie z przepisami ustawy o referendum ogólnokrajowym (Dz.U.2003.57.507). O ważności zdecyduje Sąd Najwyższy. Z kolei o referendum wiążącym możemy mówić wtedy, gdy wzięło w nim udział co najmniej 50 proc. uprawnionych do głosowania. Wlicza się tutaj nawet te osoby, które oddały nieważny głos, czyli np. nie zaznaczyły żadnej odpowiedzi.
Z kolei w sytuacji, gdy w głosowaniu weźmie udział mniej niż połowa uprawnionych, to głosowanie może być ważne, lecz nie wiążące. Rząd może potraktować je wówczas jako referendum opiniodawcze, czyli niekoniecznie wziąć jego wynik pod uwagę.
Dariusz Madejski, e-prawnik.pl