Walka z ASF

Rozporządzenie MOŚ

Liczba przypadków afrykańskiego pomoru świń (ASF) wśród dzików gwałtownie rośnie, stwarzając coraz większe zagrożenie dla trzody chlewnej. W celu ograniczenia tego zjawiska Ministerstwo Środowiska wprowadziło przepisy umożliwiające całoroczne polowanie na dziki w całym kraju. Decyzja o zmianie rozporządzenia została podjęta m.in. na skutek licznych wystąpień rolników i organizacji rolniczych.

Celem zmiany rozporządzenia jest konieczności podjęcia wszelkich możliwych działań zmierzających do jak najszybszego ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa ASF wśród dzików. Tylko w pierwszym półroczu 2017 r. zarejestrowano w Polsce 210 przypadków tej choroby u populacji dzików. Dla porównania w 2014 r. było ich jedynie 30.

Obecnie mamy także do czynienia z trzecią falą ognisk ASF u trzody chlewnej. Stwarza to zagrożenie dla polskiej gospodarki związane, między innymi, z ponoszeniem przez Skarb Państwa bardzo wysokich kosztów wygaszania ognisk choroby. Ponadto, maleje zainteresowanie eksportem wieprzowiny z Polski, co skutkuje bardzo dużymi stratami finansowymi  dla polskich przedsiębiorców.

Rekomendacje Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności

Zgodnie z opinią naukową Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) – to niższe zagęszczenie dzików wpływa na ograniczenie rozprzestrzeniania ASF. Redukcja dzików, które są nosicielem choroby, wpłynie na rozrzedzenie populacji, dzięki czemu zmniejszy się możliwość kontaktu zarażonych zwierząt i rozprzestrzeniania ASF także na kolejne kraje Unii Europejskiej. Utrzymywanie stale niskiej liczebności populacji dzika może doprowadzić do wygaszenia choroby w środowisku naturalnym, co pozwoli ochronić także krajową hodowlę trzody chlewnej.

Redukcja w Parkach Narodowych

Redukcja będzie prowadzona także na terenie parków narodowych. Działanie to wynika z rekomendacji „Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego w zakresie niezbędnych działań dla ograniczenia rozprzestrzeniania się ASF na terenie RP”. Określono w nich, że dla zahamowania rozprzestrzeniania się tej choroby zagęszczenie populacji dzików na obszarze kraju nie powinno przekroczyć 0,1 osobnika/km2 na wschód od Wisły oraz 0,5 osobnika/km2 na zachód od Wisły. Powyższy podział uwzględnia stopień zagrożenia rozprzestrzeniania się ASF.

Wielkość redukcji w parkach narodowych została wyliczona w oparciu o wcześniejsze inwentaryzacje, a także z uwzględnieniem aktywności dużych drapieżników. Wynik został ponadto pomniejszony o śmiertelność dzików wynikającą z innych naturalnych procesów.

Należy także podkreślić, że przyjęte poziomy redukcji są maksymalnymi. Ponadto, będą one na bieżąco korygowane w związku z prowadzonymi dodatkowymi inwentaryzacjami i obserwacjami występowania dzików na poszczególnych obszarach. Tym samym, jeśli zostanie osiągnięty już założony poziom zagęszczenia populacji dzików w wyniku naturalnych procesów, dalsza redukcja nie będzie konieczna. Redukcje w parkach narodowych będą realizowane przede wszystkim przez ich pracowników.

Wszelkie działania Ministra Środowiska związane z zapobieganiem rozprzestrzeniania się wirusa ASF prowadzone są w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz innymi organami odpowiedzialnymi za zwalczanie tej choroby. Ich jedynym celem jest jak najszybsze powstrzymanie rozprzestrzeniania się ASF wśród dzików i trzody chlewnej, a przez to minimalizacja strat dla polskiej gospodarki.

Pomoc dla producentów świń

W wyniku intensywnych działań i wniosków ministra Krzysztofa Jurgiela Komisja Europejska przygotowała projekt rozporządzenia przyznający Polsce pomoc dla gospodarstw utrzymujących do 50 świń z tytułu zaprzestania produkcji w związku z niespełnianiem wymagań rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń zmienionego rozporządzeniem z dnia 5 lipca 2017 r.

Zgodnie z rozporządzeniem do programu kwalifikować się będą producenci, którzy otrzymają nakaz zaprzestania produkcji świń i którzy:

• w dniu wydania decyzji o nakazie zaprzestania produkcji świń posiadali gospodarstwo na obszarze wymienionym w decyzji Komisji 2014/709/UE zmienionej decyzją 2017/1481/UE;
• w okresie od 1 lipca 2016 r. do 30 czerwca 2017 r. posiadali średnio nie więcej niż 50 świń i w dniu kontroli, która doprowadziła do wydania decyzji nakazującej zaprzestanie produkcji wieprzowiny, posiadali co najmniej jedną świnię;
• świnie opuściły gospodarstwo w czasie wyznaczonym przez odpowiednie władze, nie później niż 120 dni od wydania decyzji o nakazie zaprzestania produkcji świń;
• złożyli wnioski w czasie wyznaczonym przez Polskę;
• nie otrzymali do tych samych strat lub tych samych świń pomocy państwa, środków z ubezpieczenia lub pomocy ze środków weterynaryjnych.

Zaproponowane stawki pomocy to 33 EUR (około 141 PLN) za sztukę prosięcia do 20 kg oraz 52 EUR (około 222 PLN) za sztukę w przypadku innych świń.

Maksymalna liczba świń kwalifikujących się do pomocy: 10 000 prosiąt oraz 171 654 inne świnie. Łączny budżet to 9,3 mln EUR. Polska jest upoważniona do przyznania na tych samych warunkach pomocy w wysokości do 100% pomocy unijnej.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Komisję Europejską publikacja rozporządzenia jest przewidywana do połowy września 2017 r.

Aktualnie trwają prace nad przepisami krajowymi mającymi na celu wdrożenie rozporządzenia Komisji.

Wieprzowina a ASF

Resort rolnictwa wyjaśnił, że produkty wytworzone z polskiej wieprzowiny są zdrowe i bezpieczne. Mięso używane do ich produkcji jest przebadane i pochodzi od zdrowych świń.

W Polsce żadna chora świnia nie została przetworzona. Podawane w ostatnich dniach przez niektóre media informacje o wykorzystywaniu mięsa ze stref występowania wirusa ASF do produkcji specjalnych konserw są kłamstwem. Nieprawdą jest, że w tym roku były prowadzone jakikolwiek rozmowy dotyczące masowego przerabiania świń na konserwy. Nie były również na ten cel przeznaczone żadne środki.

Podawanie takich informacji może spowodować załamanie na rynku wieprzowiny i narazić na ogromne straty funkcjonującą w Polsce branżę mięsną. Natomiast przekazywanie nieodpowiedzialnych informacji o zagrożeniu dla konsumentów w związku z występowaniem ASF może doprowadzić do olbrzymich strat gospodarczych w całej Unii Europejskiej.

Nie ma żadnych, potwierdzonych doniesień naukowych o zachorowaniach na ASF ludzi.

Wszystkie świnie znajdujące się w ogniskach ASF są utylizowane. Utylizowane są również wszystkie sztuki trzody chlewnej znajdujące się w tzw. gospodarstwach kontaktowych.

Decyzje o utylizacji świń są zgodne z przepisami unijnymi i każdorazowo poprzedzone wnikliwą analizą, dotyczącą możliwości rozprzestrzeniania się choroby, przeprowadzoną przez powiatowego lekarza weterynarii.

Zob. List otwarty ministra Krzysztofa Jurgiela 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl