Projekt ustawy o skardze na przewlekłość postępowania

Ministerstwo Sprawiedliości przygotowało projekt ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania w rozsądnym terminie sprawy w postepowaniu sądowym.

Celem ustawy jest realizacja konstytucyjnego zapisu art. 45, który stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Ustawa reguluje zasady i tryb rozpoznania skargi strony, której prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie zostało naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu. Ponadto, ustawa znajdzie także zastosowanie, gdy na skutek działań lub bezczynności sądu albo komornika, doszło do naruszenia prawa strony do przeprowadzenia i zakończenia w rozsądnym terminie sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Zgodnie z proponowanym przepisem ustawy, strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postepowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjasnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy albo dłużej niż to jest konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

W celu stwierdzenia, czy w sprawie doszło do naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, nalezy ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty lub czynności podjętych przez właściwy organ w celu załatwienia sprawy egzekucyjnej albo rozpoznania innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Ustawa wskazuje podmioty uprawnione do wniesienia skargi, w zaleznoci od rodzaju postępowania sądowego. Są nimi:

• w postępowaniu karnym - oskarżony, pokrzywdzony - także wówczas, gdy wniósł oskarżenie oraz powód cywilny;
• w postępowaniu cywilnym - powód, pozwany i uczestnik postępowania;
• w postępowaniu sądowoadministracyjnym - skarżący oraz osoby, których interesu prawnego dotyczy wynik postępowania;
• w sądowym postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego - wierzyciel oraz inna osoba dochodząca swych roszczeń w tym postępowaniu.
  

Skarga nie przysługuje natomiast Skarbowi Państwa oraz podmiotom występującym w postępowaniu sądowym z uwagi na wykonywane przez nie funkcje publiczne.

Sądem właściwym dla rozpoznania skargi będzie sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie. Jeżeli natomiast skarga dotyczy postępowania przed sądem apelacyjnym lub przed sądem najwyższym, właściwym do rozpoznania skargi będzie Sąd Najwyższy.

Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym - właściwy do jej rozpoznania jest Naczelny Sąd Administracyjny. Natomiast sądem właściwym do rozpoznania skargi dotyczącej przewlekłości postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania wykonawczego - jest sąd okręgowy w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach - sąd w okręgu którego dokonano pierwszej czynności.

Skargę wnosi się w toku postępowania w sprawie do sądu, przed którym toczy się postępowanie. Wniesienie skargi podlegać będzie stałej opłacie w wysokości 100 złotych. Skarga powinna spełniac wszystkie wymogi pisma procesowego, a ponadto zawierać:

• oznaczenie sprawy, której skarga dotyczy,
• żądanie stwierdzenia, że w postępowaniu w sprawie, której skarga dotyczy nastąpiło naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie,
• przytoczenie uzasadnienia zarzutu przewlekłości postępowania.

Ponadto, skarga może zawierać żądanie wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej.

Orzekając w przdmiocie skargi sądu może stwierdzić naruszenie prawa strony do rozpoznania w rozsądnym terminie sprawy w postępowaniu sądowym, a także - na wniosek skarżącego - przyznać od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postepowania wykonawczego - od Skarbu Państwa i komornika solidarnie, odpowiednią kwotę pieniężną w wysokości nie przekraczającej 10 000 złotych.

Projekt znajduje się w chwili obecnej w Ministerstwie Sprawiedliwości.