Podatek dochodowy od osób prawnych w zakresie uznania za koszty uzyskania przychodu straty z tytułu (...)

UZASADNIENIE

W dniu 02 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie uznania za koszty uzyskania przychodu straty z tytułu sprzedaży akcji własnych pracownikom po cenie niższej od ceny zakupu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca jest spółką akcyjną nie notowaną na GPW. Spółka ma zamiar, na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy z dnia 27.11.2011 r., nabyć akcje własne od akcjonariuszy niebędących pracownikami, celem zaoferowania ich obecnym pracownikom. Możliwość taka wynika z art. 362 w związku z art. 393 pkt 6 Kodeksu spółek handlowych.

Celem działania jest:

1. zmiana proporcji akcjonariatu, tj. powrót do spółki z akcjonariatem pracowniczym.
   Wg stanu na 31.10.2011 r. ponad 50% akcji jest w posiadaniu emerytów, rencistów i spadkobierców, co stanowi zagrożenie dla egzystencji Spółki w przyszłości.
   
2. zabezpieczenie źródła przychodu oraz uniemożliwienie tzw. ?wrogiego przejęcia? przez inwestora zewnętrznego, który ewentualną ofertę w pierwszej kolejności kieruje do akcjonariuszy nie pozostających w stosunku pracy ze Spółką.
   
   

Uchwała WZA zakłada cenę nabycia akcji 600,00 zł za 1 szt. (chodzi o stworzenie zachęty finansowej dla akcjonariuszy - niepracowników by byli skłonni odsprzedać Spółce swoje akcje) oraz oferowanie akcji obecnym pracownikom po cenie 250,00 zł za 1 szt. (tj. cenie zbliżonej do średniej ceny w transakcjach kupna - sprzedaży akcji pomiędzy akcjonariuszami w ostatnim roku).

Szczegółowe zasady wykupu akcji a następnie ich rozdziału zostaną określone w odpowiednich regulaminach. Całość operacji zostanie przeprowadzona w roku 2012 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w istniejącym stanie prawnym, w myśl ustawy o podatku dochodowym od prawnych, różnica będąca stratą na sprzedaży akcji własnych imiennych pracownikom po cenie niższej niż Spółka je skupiła (600,00 - 250,00 = 350,00 zł strata przypadająca na 1 akcję) może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zatem uzasadnione jest nabycie akcji własnych w celu zmiany struktury akcjonariatu i powrót do spółki akcyjnej, gdzie dominują akcjonariusze - pracownicy. Ma to na celu ochronę interesów Spółki i akcjonariuszy pracujących, rozumianych jako szeroko pojęte zachowanie i zabezpieczenie źródła przychodów. Wynika to z faktu, że interesy akcjonariuszy - niepracowników są rozbieżne z interesami akcjonariatu pracującego.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wydatki na objęcie akcji w Spółce (uwaga: brak podziału w przepisie na akcje własne lub akcje obce) nie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, lecz dopiero w momencie ustalania dochodu z ich zbycia.

Zdaniem Spółki, określenie ?wydatki na nabycie? oznacza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia akcji, a także inne koszty związane z zakupem akcji, np. podatek PCC ciążący na Spółce jako nabywcy przy wykupie akcji.

Reasumując, koszt nabycia akcji własnych będzie dla Spółki kosztem uzyskania przychodu w momencie sprzedaży tych akcji pracownikom na zasadzie współmierności kosztu do przychodu.

Zatem, w myśl ustawy podatkowej powstałą stratę na sprzedaży nabytych akcji własnych należy uwzględnić w rachunku podatkowym oraz zeznaniu rocznym CIT, natomiast w myśl art. 36a ust. 1 ustawy o rachunkowości, ujemną różnicę powstałą między ceną sprzedaży akcji, pomniejszoną o koszt sprzedaży a ich nabycia, odnosi się na zmniejszenie kapitału zapasowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (?).

Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo ? skutkowym z osiąganymi przychodami. Przy czym, zwrot ?w celu? oznacza to, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo ? skutkowym, że poniesienie go ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.

A zatem, przy kwalifikowaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek ? poza wyraźnie wskazanymi w art. 16 ust. 1 ww. ustawy ? wymaga nie tylko oceny pod kątem czy jego poniesienie miało związek z konkretnym przychodem, ale także z punktu widzenia racjonalności określonego działania dla osiągnięcia przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu.

Z powyższego przepisu wynika również, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 tej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Jak wynika z ww. przepisów, wydatki na objęcie m.in. akcji nie podlegają zaliczeniu w koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, lecz dopiero w momencie ustalania dochodu z ich odpłatnego zbycia.

Użycie przez ustawodawcę określenia ? wydatki na nabycie ? oznacza, że do kosztów zalicza się wszelkie koszty bezpośrednio warunkujące nabycie m.in. akcji, bez których poniesienia nie byłoby możliwe skuteczne nabycie tych akcji. Do tych kosztów zaliczyć należy cenę akcji oraz inne koszty bezpośrednio związane z tym zakupem (np. podatek od czynności cywilnoprawnych).

Wobec powyższego, należy stwierdzić, iż przepisy prawa podatkowego nie ograniczają prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie sprzedawanych akcji, mimo iż przewyższają one osiągnięty z ich sprzedaży przychód. Dotyczy to również opisanej przez Spółkę sytuacji, w której nabywa Ona własne akcje w celu ich odsprzedaży pracownikom, przy czym cena zakupu akcji przewyższa cenę ich sprzedaży, w związku z czym Spółka na tych transakcjach ponosi stratę.

Tym samym, w przypadku sprzedaży akcji własnych, nabytych po cenie wyższej niż cena sprzedaży Spółka ma prawo do uznania za koszty podatkowe wydatki na zakup akcji, przy jednoczesnym wykazaniu przychodów ze sprzedaży tych akcji. Takie rozliczenie podatkowe prowadzi w efekcie do powstania straty, o której mowa w powołanym na wstępie art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując, wydatki poniesione przez Spółkę na zakup akcji własnych stanowić będą koszty uzyskania przychodu, w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w dacie ich sprzedaży pracownikom.

Jednocześnie odnosząc się do wyceny bilansowej, jaką dokonuje Spółka, to należy stwierdzić, że ustawa o rachunkowości nie jest podatkowotwórcza. Obowiązkiem Spółki, przy obliczaniu dochodu (straty), jest kierowanie się wyłącznie przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.