Rodzaje akcji w spółkach akcyjnych

Dokument akcji

Zanim przedstawimy poszczególne rodzaje akcji w spółce akcyjnej należy najpierw określić jaką treść powinien mieć dokument akcji. Zgodnie z art. 328 kodeksu spółek handlowych, dokument akcji powinien zawierać następujące dane:

• firmę, siedzibę i adres spółki,

• oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru,

• datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji,

• wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji,

• wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych,

• ograniczenia co do rozporządzania akcją,

• postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki,

• dokument akcji powinien być opatrzony pieczęcią spółki oraz podpisem zarządu. Podpis może być mechanicznie odtwarzany.

Brak określenia danych, o których mowa w punktach 1, 2, 4 i 7 powoduje nieważność dokumentu akcji.

Rodzaje akcji

Akcje imienne i akcje na okaziciela.

Akcje imienne związane są z określoną osobą, wpisaną w dokumencie akcji jako jej właściciel. Akcje imienne są imiennymi papierami wartościowymi i do ich przeniesienia konieczna jest umowa cesji wierzytelności wynikającej z akcji. Skuteczne przeniesienie własności akcji imiennej uzależnione jest nie tylko od wydania dokumentu akcji nabywcy, lecz także od pisemnego oświadczenia woli zbywcy zamieszczonego na samej akcji bądź w odrębnym dokumencie.
W niektórych przypadkach k.s.h. wymusza imienny charakter akcji. Taka sytuacja występuje w przypadku wnoszenia wkładów aportowych do spółki - akcje wydawane za te wkłady muszą być akcjami imiennymi do chwili zatwierdzenia przez WZA sprawozdania za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji. W tym czasie akcje te powinny pozostawać w spółce i nie mogą one być ani zbyte ani zastawione.

Podobnie akcje uprzywilejowane muszą być akcjami imiennymi. Wymóg ten nie dotyczy jednak akcji niemych, więc akcji, którym przyznano uprzywilejowanie co do dywidendy jednocześnie wyłączając prawo głosu. Kodeks spółek handlowych nie przewiduje bowiem możliwości uprzywilejowania akcji na okaziciela.

Dokumenty akcji imiennych mogą być wydawane przed ich pełnym pokryciem. W takiej sytuacji muszą one jednak pozostać w spółce.

Zdecydowaną większość w tradycyjnych spółkach akcyjnych stanowią akcje na okaziciela. Akcje te mogą być wydawane w przypadku pokrycia ich wkładami pieniężnymi, jednak w odróżnieniu od akcji imiennych nie mogą one być wydawane przed pełnym pokryciem wkładu - ich substytutem w takim przypadku są świadectwa tymczasowe. Akcje na okaziciela mogą być przedmiotem obrotu. Zbycie akcji na okaziciela odbywa się poprzez przeniesienie własności dokumentu akcji.

Akcje uprzywilejowane i akcje zwykłe.

Statut spółki akcyjnej może ustanawiać uprzywilejowanie niektórych akcji. Uprzywilejowanie może dotyczyć prawa głosu, prawa do dywidendy oraz prawa do uczestnictwa w podziale majątku spółki. Rodzaje uprzywilejowania przedstawione w kodeksie spółek handlowych są tylko przykładowe. Akcje uprzywilejowane muszą być akcjami imiennymi, z wyjątkiem akcji niemych.

W odróżnieniu od akcji uprzywilejowanych akcje zwykłe nie korzystają ze specjalnych przywilejów określonych w statucie. Akcje zwykłe są wyrazem zasady równości akcjonariuszy w spółce akcyjnej. akcje zwykłe mogą być zarówno akcjami imiennymi jak i akcjami na okaziciela.

Akcje związane z obowiązkiem okresowych świadczeń.

Statut spółki akcyjnej może przewidywać ustanowienie akcji, z posiadaniem których wiąże się obowiązek spełniania wobec spółki określonych powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Akcje związane z obowiązkiem powtarzających się świadczeń muszą być akcjami imiennymi. Zbycie takich akcji może nastąpić tylko za zgodą spółki, jednak odmowa zgody na zbycie musi być uzasadniona ważnymi powodami. Ciężar dowodu zaistnienia "ważnych powodów" spoczywa na spółce.

Jeżeli określone świadczenia na rzecz spółki wykonywane są nienależycie lub w ogóle nie są wykonywane, statut może przewidywać obowiązek takiego akcjonariusza do zapłaty odszkodowania na rzecz spółki.

Za spełniane na rzecz spółki świadczenia spółka wypłaca akcjonariuszowi wynagrodzenie. Wypłata tego wynagrodzenia jest niezależna od osiągnięcia przez spółkę zysku. Wynagrodzenie" to nie może przewyższać zwykłego wynagrodzenia przyjętego w obrocie.

Pamiętaj, że:

• charakter akcji uzależniony jest od postanowień statutu oraz od rodzaju wkładu, który wnosi akcjonariusz na pokrycie swoich akcji

• akcje uprzywilejowane oraz akcje powiązane z obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych muszą być akcjami imiennymi

• akcje na okaziciela nie mogą być wydawane przed pełną wpłatą.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.