Rozdzielność majątkowa na żądanie wierzyciela małżonka

Zgodnie Kodeksem rodzinnym i opiekuÅ„czym, rozdzielność majÄ…tkowa może być wprowadzona albo przez umowÄ™ majÄ…tkowÄ… małżeÅ„skÄ… (czÄ™sto zwanÄ… intercyzÄ…), albo na mocy orzeczenia sÄ…du. Do dnia 20 stycznia 2008 roku w obu tych przypadkach do ustanowienia rozdzielnoÅ›ci zawsze potrzebna byÅ‚a wola samych małżonków - w przypadku umowy oczywiÅ›cie ich obojga, w przypadku orzeczenia sÄ…dowego - przynajmniej jednego z nich. Obecnie jednak ustanowienia rozdzielnoÅ›ci majatkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków. Nowelizacja ta zostaÅ‚a omówiona w opracowaniu: Zmiany ważne dla uprawnionych i zobowiÄ…zanych do alimentów!

Z czego wierzyciel może żądać zaspokojenia, gdy dÅ‚ug zaciÄ…gniÄ™ty zostaÅ‚ bez zgody współmałżonka? 

Gdy miÄ™dzy małżonkami istnieje ustrój wspólnoÅ›ci majÄ…tkowej, mamy do czynienia z trzema majÄ…tkami: majÄ…tkiem wspólnym (objÄ™tym wspólnoÅ›ciÄ…) oraz dwoma majÄ…tkami osobistymi każdego z małżonków. 

Wspólność majÄ…tkowa małżeÅ„ska jest wspólnoÅ›ciÄ… bezudziaÅ‚owÄ…. Jak sama nazwa wskazuje, nie wystÄ™pujÄ… tu udziaÅ‚y, jak to ma miejsce w przypadku "zwykÅ‚ej" współwÅ‚asnoÅ›ci uÅ‚amkowej. Nie można zatem powiedzieć, iż mąż czy żona posiadajÄ… 1/2 udziaÅ‚u w nieruchomoÅ›ci, która należy do ich majÄ…tku wspólnego.

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuÅ„czego (art. 41 § 2), jeżeli małżonek zaciÄ…gnÄ…Å‚ zobowiÄ…zanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiÄ…zanie jednego z małżonków nie wynika z czynnoÅ›ci prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z:

  • majÄ…tku osobistego dÅ‚użnika,

  • wynagrodzenia za pracÄ™ lub,

  • dochodów uzyskanych przez dÅ‚użnika z innej dziaÅ‚alnoÅ›ci zarobkowej,

  • korzyÅ›ci uzyskanych z jego praw twórcy,

  • a jeżeli wierzytelność powstaÅ‚a w zwiÄ…zku z prowadzeniem przedsiÄ™biorstwa, także z przedmiotów majÄ…tkowych wchodzÄ…cych w skÅ‚ad przedsiÄ™biorstwa.

Wierzyciel nie może zatem siÄ™gnąć do majÄ…tku wspólnego. A zdarza siÄ™, że to wÅ‚aÅ›nie majÄ…tek wspólny jest dla wierzyciela atrakcyjny, jeÅ›li akurat małżonek-dÅ‚użnik nie pracuje ani nie uzyskuje dochodów, a jego majÄ…tek osobisty jest niewielki. Dopiero ustanie wspólnoÅ›ci majÄ…tkowej i podziaÅ‚ majÄ…tku doprowadziÅ‚by do tego, że małżonek-dÅ‚użnik uzyska w drodze podziaÅ‚u część majÄ…tku wspólnego, z którego można by prowadzić egzekucjÄ™.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej na żądanie wierzyciela

Wierzyciel nie musi czekać aż miÄ™dzy małżonkami ustanie wspólność majÄ…tkowa. Stosownie do przepisu art. 52 § 1a K.r.o. ustanowienia przez sÄ…d rozdzielnoÅ›ci majÄ…tkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelnoÅ›ci stwierdzonej tytuÅ‚em wykonawczym wymaga dokonania podziaÅ‚u majÄ…tku wspólnego małżonków.

Warto zwrócić uwagÄ™, iż małżonek może żądać ustanowienia przez sÄ…d rozdzielnoÅ›ci majÄ…tkowej "z ważnych powodów" (§ 1), podczas gdy wierzyciel - tylko w ww. okolicznoÅ›ciach. Wierzyciel musi zatem posiadać tytuÅ‚ wykonawczy.

Ponadto przepis wymaga, by "uprawdopodobniÅ‚", że zaspokojenie jego wierzytelnoÅ›ci wymaga dokonania podziaÅ‚u majÄ…tku wspólnego. Uprawdopodobnienia nie należy mylić z udowodnieniem. PojÄ™cie to nie zostaÅ‚o zdefiniowane w przepisach; przepis art. 243 k.p.c. stanowi jedynie, iż zachowanie szczegółowych przepisów o postÄ™powaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu. SÄ…d Najwyższy, definiujÄ…c to pojÄ™cie, stwierdziÅ‚, że sÄ…d może uznać jakieÅ› twierdzenie za uprawdopodobnione tylko wtedy, gdy nabierze przekonania, iż prawdopodobnie tak wÅ‚aÅ›nie byÅ‚o lub jest (wyrok z dnia 19 czerwca 1951 r., sygn. akt C. 398/51, OSN 1951/III poz. 89; wyrok z dnia 9 wrzeÅ›nia 1961 r. 4, sygn. akt CZ 54/61, OSNCP 1963/6 poz. 114 i z dnia 13 lipca 1966 r., sygn. akt II CZ 74/66, OSPiKA 1967/3 poz. 68) - nie musi natomiast nabierać pewnoÅ›ci, że tak jest lub byÅ‚o. Uprawdopodobnienie oznacza zatem znacznie mniej niż udowodnienie.

Celem powództwa z art. 52 § 1a k.r.o. ma być uzyskanie przez wierzyciela możliwoÅ›ci zaspokojenia jego wierzytelnoÅ›ci. Powództwo może być uwzglÄ™dnione tylko wówczas, jeÅ›li wierzyciel uprawdopodobni, że w wyniku podziaÅ‚u majÄ…tku wspólnego dÅ‚użnika i jego małżonka nastÄ…pi chociażby częściowe zaspokojenie jego wierzytelnoÅ›ci. Instytucja z art. 52 § 1a k.r.o. - jako ingerujÄ…ca w wolność i swobodÄ™ małżonków - powinna być stosowana z dużą ostrożnoÅ›ciÄ…, a zawarte w tym przepisie przesÅ‚anki należy interpretować Å›ciÅ›le, a nie rozszerzajÄ…co. W szczególnoÅ›ci nie można dopuÅ›cić do sytuacji, w której powództwo zostanie wniesione nie w celu zaspokojenia należnoÅ›ci wierzyciela, ale szykanowania małżonka, bÄ…dź też małżonków (zob. wyrok SÄ…du OkrÄ™gowego w Nowym SÄ…czu z dnia 15 października 2013 r., sygn. III Ca 464/13).

Sprawa o ustanowienie rozdzielności majątkowej jest sprawą majątkową i należy do właściwości rzeczowej sądu rejonowego, bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Zniesienie wspólności majątkowej jeszcze nie oznacza, iż wierzyciel może sięgać do tych przedmiotów, które tą wspólnością były objęte. O tym, jakie kroki powinien podjąć wierzyciel, można przeczytać w artykule: Jak wyegzekwować dług z majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej?

 

Podstawa prawna:


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika