Zmiany ważne dla uprawnionych i zobowiązanych do alimentów!

Od 1 października 2008 r. wchodzi w życie większość przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Niektóre zaczynają obowiązywać już wcześniej.

Czego dotyczą nowe przepisy?

Jak wskazano w preambule, ustawa została uchwalona ze względu na to, iż dostarczanie środków utrzymania osobom, które nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, a w szczególności dzieciom, jest w pierwszej kolejności obowiązkiem wskazanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym członków ich rodziny. Konstytucyjna zasada pomocniczości nakłada zaś na państwo obowiązek wspierania jedynie tych osób ubogich, które nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb i nie otrzymują należnego im wsparcia od osób należących do kręgu zobowiązanych wobec nich do alimentacji. Wspieranie osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej z powodu niemożności wyegzekwowania alimentów – zdaniem prawodawcy - należy łączyć z działaniami zmierzającymi do zwiększenia odpowiedzialności osób zobowiązanych do alimentacji.

Skoro organy państwa nie są w stanie doprowadzić do realizowania przez obywateli prawomocnych orzeczeń sądów zasądzających alimenty, to osobom, które z powodu niemożności wyegzekwowania należnych im alimentów znalazły się w trudnej sytuacji ekonomicznej państwo ma moralny obowiązek pomóc. Do tego sprowadza się uzasadnienie funkcji socjalnej funduszu alimentacyjnego.  

Nowa ustawa określa: 

• zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadku bezskuteczności egzekucji; 
• warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów (tj. świadczeń z funduszu alimentacyjnego); 
• zasady i tryb postępowania w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń z funduszu alimentacyjnego; 
• zasady finansowania świadczeń z funduszu alimentacyjnego; 
• działania podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych. 

Do jesieni – zaliczki alimentacyjne

Od 3 listopada 2007  r. obowiązuje przepis, zgodnie z którym okres zasiłkowy rozpoczynający się w dniu 1 września 2007 r., na który ustala się prawo do zaliczki alimentacyjnej, przedłuża się do dnia 30 września 2008 r. Zmiana decyzji w tym zakresie następuje z urzędu i nie wymaga zgody strony. 

Zatem obecnie można się ubiegać o wypłaty zaliczki alimentacyjnej na dotychczasowych zasadach - w urzędach gmin (miast) albo ośrodkach pomocy społecznej.

Jaki fundusz alimentacyjny ma funkcjonować?

Jesienią 2008 roku wraca fundusz alimentacyjny! Zgodnie z nowymi przepisami, fundusz alimentacyjny stanowi system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowymi z budżetu państwa. Fundusz alimentacyjny nie stanowi funduszu, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. 

Ważnym celem nowej formuły funduszu alimentacyjnego jest próba zaakcentowania odpowiedzialności dłużników alimentacyjnych oraz osób zobowiązanych zgodnie z art. 132 K.r.o. do alimentowania osoby pobierającej świadczenia z funduszu alimentacyjnego w dalszej kolejności.  

Co się zmieni w stosunku do dotychczasowych zasad?

Wedle nowych przepisów wzrośnie kryterium dochodowe uprawniające do pomocy ze strony państwa. O nowe świadczenia alimentacyjne mogą się ubiegać rodziny, których miesięczny dochód na osobę nie przekracza 725 zł. Co istotne, rodzic nie będzie już musiał samotnie wychowywać dziecka. Może żyć w konkubinacie lub nowym związku, nie tracąc prawa do pomocy.

Będzie można otrzymać nawetdo 500 zł (obecnie maksymalnie 380 zł).

Wierzyciel będzie mógł żądać rozdzielności majątkowej

Nowa ustawa zmienia ponadto przepisy innych ustaw.

M.in. w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym od 20 stycznia 2008 r. pojawią się nowe przepisy. Ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej będzie mógł żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd na żądanie jednego z małżonków nie wyłącza zawarcia przez małżonków umowy majątkowej małżeńskiej. Jeśli rozdzielność majątkowa zostanie ustanowiona na żądanie wierzyciela, to małżonkowie będą mieli możliwość zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej dopiero po dokonaniu podziału majątku wspólnego lub po uzyskaniu przez wierzyciela zabezpieczenia, albo zaspokojenia wierzytelności, lub po upływie 3 lat od ustanowienia rozdzielności. 

Dla skuteczniejszej egzekucji alimentów należy bowiem uniemożliwić dłużnikowi uchylania się od niej na podstawie twierdzenia, że nie posiada majątku. To co małżonkowie nabyli od momentu zawarcia małżeństwa winno podlegać egzekucji na poczet zasądzonych alimentów, do których zobowiązane jest jedno z nich. Innymi słowy długi alimentacyjne winny być egzekwowane z majątku osobistego dłużnika i z majątku wspólnego małżonków.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej spowoduje, że do majątków osobistych każdego z małżonków wejdą przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z nich przed powstaniem wspólności majątkowej, przedmioty majątkowe stanowiące majątek osobisty każdego z małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej, udział przypadający małżonkowi w majątku, który był dotychczas objęty wspólnością majątkową (art. 46 K.r.o.) i oczywiście przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z małżonków po ustanowieniu rozdzielności.

Podstawa prawna:

•  Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. 2007 r., Nr 192, poz. 1378);

• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl